Μέγαρο Αλεξάνδρου

ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Το τριώροφο κτίριο του Μεγάρου Αλεξάνδρου επί της οδού Μακεδονίας (Βενιζέλου), όπως ήταν το 1946. Δεξιά διακρίνεται μικρό τμήμα της Τράπεζας Λαρίσης.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
[e-mail]

Ένα από τα λίγα προπολεμικά κτίρια της Λάρισας, το οποίο κατόρθωσε να διασωθεί μέχρι σήμερα και μάλιστα σε πολύ καλή κατάσταση, χάρη στην ευαισθησία που έδειξαν οι μέχρι πρότινος ιδιοκτήτες του, είναι και το Μέγαρο Αλεξάνδρου.

Το κτίριο αυτό βρίσκεται στον πεζόδρομο της οδού Βενιζέλου, ακριβώς απέναντι από το κοίλο του Αρχαίου Θεάτρου.
Η οικογένεια Αλεξάνδρου δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά στη Λάρισα από τα τέλη του 19ου αιώνα (1879) και ήταν ίσως μία από τις παλαιότερες επιχειρήσεις της πόλης. Ο παππούς Δημήτριος Αλεξάνδρου με καταγωγή από τον Τύρναβο ήλθε σε νεαρή ηλικία στη Λάρισα και ενώ ακόμη η Θεσσαλία βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Άνοιξε υαλοπωλείο στη γωνία των σημερινών οδών Βενιζέλου και Παπαναστασίου. Στις διαφημιστικές καταχωρήσεις των εφημερίδων της εποχής αναφέρεται ως «Μέγα Υελοπωλείον Δημητρ. Αλεξάνδρου». Στις 25 Φεβρουαρίου του 1906 τού απονεμήθηκε ο τίτλος του «Προμηθευτού της Α.Β.Υ. του πρίγκιπος Ανδρέου», ο οποίος την περίοδο εκείνη βρισκόταν με τη σύζυγό του Αλίκη στη Λάρισα ως διοικητής του Συντάγματος Ιππικού και διέμεναν στο αρχοντικό Σκαλιώρα. Όμως, την ίδια χρονιά (Ιούνιος 1906) ο Δημ. Αλεξάνδρου απεβίωσε στη νεαρή ηλικία των 44 χρόνων. Την επιχείρηση ανέλαβε ο γιος του Ιωάννης, που ήταν τότε μόλις 21 ετών και τη διατήρησε μέχρι τον θάνατό του το 1962. Τα 56 αυτά χρόνια που λειτούργησε το κατάστημα εξυπηρετούσε όχι μόνο του αγοραστές της Λάρισας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας. Ονόμασε το κατάστημα «Μέγα Υελοπωλείον Λούβρ» και πολύ τακτικά ταξίδευε στην Κωνσταντινούπολη, τη Λειψία και τη Βιέννη, για να εμπλουτίζει το εμπόρευμα του καταστήματος με τα καλύτερα αντικείμενα της ευρωπαϊκής αγοράς. Χάρη στην ισχυρή προσωπικότητα που διέθετε, κατόρθωσε όχι μόνο να αναδείξει οικονομικά την επιχείρηση, αλλά και να αναδειχθεί κοινωνικά και να ασχοληθεί με τα κοινά της πόλης. Είναι γνωστό ότι για μία και μοναδική φορά έλαβε μέρος στις δημοτικές εκλογές του 1925 [1]. Ηγήθηκε του συνδυασμού των εμποροεπαγγελματιών, αλλά χωρίς επιτυχία. Επιπλέον, για χρόνια τον συναντάμε εκκλησιαστικό επίτροπο στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αχιλλίου, όπου επιτέλεσε σπουδαίο έργο και πρόσφερε πολλές δωρεές στον ναό.
Κάποια στιγμή μετά το 1922 αγόρασε το διπλανό επί της Βενιζέλου οικόπεδο που ήταν ανταλλάξιμο και το 1930 οικοδόμησε σ’ αυτό το τριώροφο μέγαρο που υπάρχει μέχρι σήμερα, με προοπτική το ισόγειο να αποτελέσει τη μόνιμη επαγγελματική του στέγη και οι δύο όροφοι να χρησιμοποιηθούν σαν κατοικία της οικογένειας. Μετέτρεψε την επιχείρηση σε κατάστημα γενικού εμπορίου, όμως οι όροφοι ποτέ δεν κατοικήθηκαν από την οικογένειά του [2]. Προπολεμικά οι δύο όροφοι στέγασαν κλειστή ιδιωτική Λέσχη Λαρισαίων (Λαρισαϊκή Λέσχη), όπου έδιναν τα ραντεβού τους οι αστοί της πόλης. Κατά την περίοδο της κατοχής ολόκληρο το κτίριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς. Το ισόγειο από κατάστημα μετατράπηκε σε χώρο στάθμευσης των γερμανικών αυτοκινήτων, ενώ οι όροφοι φιλοξένησαν το διοικητήριο των γερμανικών στρατευμάτων. Η επιχείρηση αναγκαστικά διέκοψε τη λειτουργία της και η οικογένεια κατά τη διάρκεια της κατοχής μετακόμισε προσωρινά στην Αθήνα.
Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ολόκληρο το κτίριο μετατράπηκε για λίγα χρόνια σε ξενοδοχείο με επιχειρηματία τον Τσούκαρη. Από το 1948-49 το ισόγειο στέγασε και πάλι την επαγγελματική δραστηριότητα του Ιωάννη Αλεξάνδρου, ενώ οι όροφοι χρησιμοποιήθηκαν αργότερα σαν κλινική. Αρχικά το 1950 υπήρξε η πρώτη χειρουργική κλινική του Γεωργίου Κατσίγρα, πριν οικοδομήσει μετά από δύο χρόνια τη δική του στην πλατεία Ταχυδρομείου. Εν συνεχεία το ενοικίασαν οι χειρουργοί αδελφοί Γκαράνη και αργότερα ο ΩΡΛ ιατρός Αντώνης Καφετζούλης. Τις δεκαετίες του 1970 και 1980 στους δύο επάνω ορόφους λειτούργησαν εστιατόρια και ψυχαγωγικές λέσχες κάθε είδους.
Το 1953 ο Ιωάννης Αλεξάνδρου παρέδωσε την επιχείρηση στον γιο του Δημήτριο, εγγονό και συνονόματο του ιδρυτή του καταστήματος. Το 1980 άλλαξε ο νέος ιδιοκτήτης για τρίτη φορά τη χρήση του και το λειτούργησε σαν κατάστημα παιχνιδιών μέχρι το 2004, όποτε συνταξιοδοτήθηκε και το κτίριο πωλήθηκε [3]. Έτσι έκλεισε ένας κύκλος 125 χρόνων επαγγελματικής δραστηριότητας, με τη μεσολάβηση τριών γενεών. Τρεις, επίσης, ήταν και οι χρήσεις του καταστήματος όλο αυτό το διάστημα. Ξεκίνησε από τον ιδρυτή του ως υαλοπωλείο, μετατράπηκε κάπου στα 1933 από τον Ιωάννη Αλεξάνδρου σε κατάστημα γενικού εμπορίου και το 1980 λειτούργησε από τον Δημήτριο Αλεξάνδρου μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2004, ως κατάστημα παιδικών παιχνιδιών. Σήμερα ιδιοκτήτης του μεγάρου είναι γνωστός επιστήμονας και επιχειρηματίας της πόλης μας.
Αρχιτεκτονικά το Μέγαρο Αλεξάνδρου είναι ένα τριώροφο κτίριο με όμορφη αισθητικά πρόσοψη. Οι υψηλές διαστάσεις του ισόγειου καταστήματος εναρμονίζονται συμμετρικά με τα τοξωτά ανοίγματα του πρώτου ορόφου. Η αρχοντιά του κτιρίου αυτού της εποχής του μεσοπολέμου δένει επιτυχημένα με την αναδυόμενη κλασική ομορφιά του Αρχαίου Θεάτρου.
———————————————
[1]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Μιχαήλ Σάπκας, ο ευπατρίδης πολιτικός (1873-1956), Λάρισα (2013), σελ. 112.
[2]. Η κατοικία της οικογένειας Αλεξάνδρου στα πρώτα χρόνια της παρουσίας της στη Λάρισα ήταν στη συνοικία Αρναούτ (Αγίου Αθανασίου), όπου κατοικούσε τότε το αρχοντολόι της Λάρισας. Αργότερα η οικογένεια του Ιωάννη Αλεξάνδρου μετακόμισε σε ενοικιαζόμενο οίκημα ιδιοκτησίας του γαιοκτήμονα Ζάνου, που βρισκόταν επί της οδού Παύλου Μελά. Το 1922 αγόρασε από τον υφασματέμπορο Αντωνιάδη που μετακόμισε στην Αθήνα, τη σημερινή κατοικία επί της οδού Παπακυριαζή, η οποία φιλοξενούσε μέχρι τον θάνατό του τον Δημήτριο Αλεξάνδρου.
[3]. Του ιδίου. Οικογένεια Αλεξάνδρου, εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 21ης Σεπτεμβρίου 2016.