Ο Βασίλειος Σαπουντζάκης γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1812 στο Ρέθυμνο της Κρήτης. Μετά από τις εγκύκλιες σπουδές στη γενέτειρά του, εισήλθε στις 7 Ιουλίου 1828 στην τότε Σχολή Αξιωματικών που είχε ιδρύσει ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας (σημ. Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων) από την οποία αποφοίτησε την 1η Ιουλίου 1831 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού του Πυροβολικού. Ήταν από τους πρώτους αξιωματικούς του ελευθέρου πλέον Ελληνικού Έθνους.
Το 1838 διετέλεσε καθηγητής πολεμικής και οχυρωματικής στη Σχολή Ευελπίδων και συνέγραψε δύο πονήματα περί της οχυρωματικής τέχνης. Στις 31 Αυγούστου 1844 μετατέθηκε ως προσωρινός διευθυντής του κεντρικού οπλοστασίου (ΦΕΚ 29/Α/5-9-1844), ενώ την 1η Φεβρουαρίου 1848 μετατέθηκε από το οπλοστάσιο στο Υπουργείο των Στρατιωτικών (γραφείο Πυροβολικού) ως εισηγητής (ΦΕΚ 3/Α/5-2-1848). Στις 7 Απριλίου 1848 προήχθη σε υποταγματάρχη [= παλαιός στρατιωτικός βαθμός] και ανέλαβε τη διεύθυνση του κεντρικού οπλοστασίου (ΦΕΚ 13/Α/3-5-1848), ενώ στις 17 Σεπτεμβρίου 1848 προήχθη σε ταγματάρχη (ΦΕΚ 26/Α/6-10-1848).Στις 25 Μαΐου 1854 εξαιτίας της δράσης των επαναστατικών σωμάτων στη Θεσσαλία, τέθηκε σε αργία και παύτηκε από τα καθήκοντά του (ΦΕΚ 15/Α/5-6-1854), ενώ στις 26 Ιανουαρίου 1855 ανεκλήθη στην υπηρεσία και διορίσθηκε εκ νέου διευθυντής του οπλοστασίου (ΦΕΚ 3/Α/14-2-1855). Στις 20 Μαΐου 1857 προήχθη σε αντισυνταγματάρχη (ΦΕΚ 16/Α/7-6-1857) και τοποθετήθηκε ως διοικητής της μοίρας του Πυροβολικού.
Το 1863 χρημάτισε διευθυντής της Σχολής Ευελπίδων την οποία οργάνωσε κατά το Γαλλικό στρατιωτικό σύστημα. Τον Αύγουστο του 1866 μετέβη στην Κρήτη και οργάνωσε τα πρώτα στρατιωτικά τμήματα της επανάστασης κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας. Στις 11 Νοεμβρίου 1866 μετατέθηκε στη θέση του προέδρου του Β’ διαρκούς Στρατοδικείου (ΦΕΚ 73/Α/29-11-1866), ενώ στις 9 Μαΐου 1867 τοποθετήθηκε ως μέλος του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου (ΦΕΚ 34/Α/6-6-1867). Στο διάστημα που ακολούθησε προήχθη διαδοχικά στους βαθμούς του συνταγματάρχη, του ταξίαρχου και του αντιστράτηγου. Το 1876 διορίστηκε Αρχηγός του στρατού της Δυτικής Ελλάδος, ενώ το 1878 ανέλαβε το Υπουργείο των Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.
Στις 15 Δεκεμβρίου 1883 μετατέθηκε «εκ της καταστάσεως της ενεργείας εις την της διαθεσιμότητος» (ΦΕΚ 531/Α/24-12-1883), ενώ στις 21 Σεπτεμβρίου 1885 «ανεκλήθη εκ της διαθεσιμότητος εις ενέργειαν» και διορίστηκε Αρχηγός του Στρατού (ΦΕΚ 29/Α/28-9-1885). Στις 29 Ιανουαρίου 1886 προήχθη σε αντιστράτηγο (ΦΕΚ 28/Α/30-1-1886) και λίγο αργότερα βρέθηκε στη Λάρισα μετά από τα πολεμικά γεγονότα στην Ελληνοτουρκική μεθόριο της Θεσσαλίας (Μάιος 1886). Ιστορική έχει μείνει η ημερήσια διαταγή που εξέδωσε στις 27 Μαΐου 1886 από τη Λάρισα προς τους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και στρατιώτες: «Επιτελέσατε το καθήκον σας επαξίως των προσδοκιών του έθνους και διά του ηρωισμού σας ανεδείχθητε αντάξιοι των προγόνων σας. Η επιτυχής απόκρουσις των απροόπτων επιθέσεων του τουρκικού στρατού, υπερτέρου πολύ τον αριθμόν δεδοκιμασμένου αξίου εν πολέμοις, και η απώθησις και καταδίωξις αυτού εκείθεν της μεθορίου γραμμής, σας περιάπτει ου μόνον τιμήν, εφ’ ή σεμνύνεται η Πατρίς, αλλά και διατρανοί πανηγυρικώς την ανδρείαν και τας αρετάς, άς εκληροδότησαν υμίν οι πατέρες σας, όπως συνεχίσετε το έργον εκείνων, ολίγοι πάντοτε προς πολλούς πολεμούντες, αντιμετωπίζοντες ευσταθώς πάντας τους κινδύνους και αείποτε θριαμβεύοντες. Ο στρατηγός σας από καρδίας σας συγχαίρει πάντας εύχεται δε όπως, ει ποτέ σας καλέσει η φωνή της Πατρίδος και του Βασιλέως, αποπερατώσητε τον ιερόν ημών αγώνα. Λάρισα, 27.5.1886. Ο Αρχηγός Β. Σαπουντζάκης» [1].
Κατά τη διαμονή του στη πρωτεύουσα της Θεσσαλίας «κατέλιπεν ημίν τας αρίστας αναμνήσεις διά των λαμπρών οχυρωματικών έργων της Λαρίσης τα οποία εις αυτόν οφείλονται. Η πόλις ημών εις τον στρατηγόν οφείλει την πλάτυνσιν της προς το Αλκαζάρ Γεφύρας και άλλα εκεί έργα εν τω ποταμώ ως επί στήλης εν τη εισόδω της γεφύρας εις ανάμνησιν αναγέγραπται» [2].
Ο Βασίλειος Σαπουντζάκης αποστρατεύτηκε το 1897, ενώ απεβίωσε στην Αθήνα το βράδυ της 16-17 Μαρτίου 1901. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε την επομένη στη Μητρόπολη των Αθηνών, παρουσία του Διαδόχου, του Πρωθυπουργού και σύσσωμου του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς και πλήθους κόσμου.
Από τον γάμο του είχε αποκτήσει τρία αγόρια (Κωνσταντίνος, Ιωάννης και Γεώργιος) και μία θυγατέρα (Ελένη). Ο αξιωματικός Κωνσταντίνος Σαπουντζάκης νυμφεύθηκε το 1886 την Αικατερίνη Κολίνου Κολοκοτρώνη από την Αθήνα και έφθασε μέχρι τον βαθμό του στρατηγού, ενώ η θυγατέρα του Ελένη παντρεύτηκε το 1887 τον τότε λοχαγό του πεζικού Αλέξανδρο Αλεξάνδρου. Είχε τιμηθεί με το Αργυρό (ΦΕΚ 29/Α/5-9-1844) και Χρυσό Σταυρό (ΦΕΚ 30/Α/7-6-1865) του Βασιλικού Τάγματος των Ιπποτών του Σωτήρος καθώς και με το παράσημο των Ανωτέρων Ταξιαρχών του ιδίου Τάγματος, ενώ του επιτράπηκε να φέρει στη στολή τον Σταυρό των αξιωματικών του Βελγικού Τάγματος του Λεοπόλδου (ΦΕΚ 5/Α/28-1-1860).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Θεσσαλία (Βόλος), φ. 709
(29 Μαΐου 1886).
[2]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 569
(25 Μαρτίου 1901).
