[Κ. Πολύχρονος]: «Μόλις έφθασα ενταύθα, περιήλθον ολόκληρον την πόλινδιά να αντιληφθώ και εγώ την κατάστασίν της. Περί τας εκατόν οικίαι υπέστησαν βλάβας κατά το μάλλον και ήττον σοβαράς. Προς διόρθωσιν απαιτείται όπως το Κράτος παράσχη την ξυλείαν, τουλάχιστον, την οποίαν δεν δύνανται να προμηθευθώσιν οι παλιννοστήσαντες κάτοικοι ένεκεν ελλείψεως χρημάτων.
Εκτός των οικιών τούτων, άλλες τέσσαρες ή πέντε απετεφρώθησαν καθ’ ολοκληρίαν. Αι μεγάλαι όμως καταστροφαί ανάγονται εις την αρπαγήν και λεηλασίαν της κινητής περιουσίας των προσφύγων κατοίκων, διότι εις τους ολίγους εναπομείναντες ουδεμία σχεδόν ζημία εγένετο. Εκτός των Γκέκηδων και των άλλων Τούρκων στρατιωτών, όχι ολίγαι διαρπαγαί έγιναν από τους Εβραίους και ολίγους εγχωρίους Τούρκους. Μετά λύπης μου δε σας λέγω, ότι καθώς εκ των πραγμάτων εβεβαιώθη, όχι ολίγας διαρπαγάς διέπραξαν και οι ιδικοί μας [= Χριστιανοί]. Κατά τα οκτώ δέκατα μεταφέρθησαν ταύτα [= τα κινητά πράγματα] υπό των κλεπτών εις Ελασσώνα και Θεσσαλονίκην. Αυτά δεν υπάρχει πλέον ελπίς να επιστραφώσιν. Όσα έμειναν εδώ [= στη Λάρισα] είνε εύκολον να σωθώσιν εάν διαταχθή γενική κατ’ οίκον έρευνα. Και διά να επιτευχθή τούτο, πρέπει να ενισχυθή το προσωπικόν της αστυνομίας, το οποίον δεν είνε επαρκές (…).
Θεωρώ μέγα ευτύχημα διά την Θεσσαλίαν την είσοδον της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος [2] εν αυτή. Αλλά η διαδικασία του σχετικού νόμου προς καθορισμόν των ατόμων, τα οποία έχουσιν ανάγκην βοηθείας, υπήρξεν όλως διόλου άστοχος και ενεπνεύσθη υπό των βουλευτών Θεσσαλίας εκ πνεύματος υστεροβουλίας και προς εκλογικήν προπαγάνδαν.
Εγώ, τουλάχιστον, εξ αρχής εφρόνουν ότι μέρος του ποσού τούτου έπρεπε να διατεθή εις αγοράν βοών δισχιλίων [= 2.000] κατ’ ελάχιστον όρον, των οποίων η αξία δεν υπερβαίνει τας είκοσι χιλιάδας λιρών [= χρυσές τουρκικές λίρες] και διακοσίων χιλιάδων κοιλών [3] ξενικού σίτου προς διανομήν εις τους καλλιεργητάς.
Η τοιαύτη εις είδος διάθεσις του ποσού τούτου, έστω και υπό μορφήν δανείου καλώς διατεθειμένου, θα παρείχε μέγα και διαρκές όφελος και πραγματικήν ενίσχυσιν εις την ερημωθείσαν χώραν. Λέγω ότι εάν καλώς διετίθετο η εις είδη ενίσχυσις αύτη, εννοώ ότι έπρεπε να εξαιρεθώσιν οι καλλιεργηταί των μεγάλων κτημάτων, τα οποία ανήκουσιν εις πλουσίους Οθωμανούς ή πλουσίους Έλληνας, διότι ούτοι εξ ανάγκης και εξ ιδίου συμφέροντος, θα έλθωσιν εις ενίσχυσιν των καλλιεργητών των (…).
Θεωρώ αναγκαίαν την σύστασιν δενδροκομείων εν Λαρίση και εν Τρικάλοις και σταθμού προς καλλιέργειαν μεταξοσκώληκος κατά το σύστημα του Ινστιτούτου Παστέρ [4]. Εν Θεσσαλία ευδοκιμεί η φυτεία των μωρεοδένδρων, των οποίων η καλλιέργεια, γενομένη κατ’ άλλας του έτους περιόδους, ουδόλως θα παραβλάπτη τους γεωργούς ως προς την καλλιέργειαν των δημητριακών καρπών. Εν γένει η πλήρης αναγέννησις της Θεσσαλίας θα επιτευχθή διά της επιλύσεως του αγροτικού ζητήματος και της απελευθερώσεως των χωρικών (…). Τα νομοσχέδια του κ. Δηλιγιάννη, τα οποία είχεν υποβάλει εις τας δύο προηγουμένας συνόδους της Βουλής, δεν ανταπεκρίνοντο εις τον σκοπόν τον οποίον επεδίωκον.
Κατ’ εμέ εις τα μεγάλα κτήματα πρέπει να δοθώσιν εις τους κολλήγηδες, ανά 60 στρέμματα, των οποίων η αξία δεν υπερβαίνει κατά μέσον όρον τας 600-700 χιλιάδας δραχμάς, τας οποίας με προθεσμίαν και μικρόν τόκον ανέτως θα πληρώνωσιν οι χωρικοί. Η σκέψις περί κατασκευής οικιών θα επιβάρυνεν αυτούς με χρέος δύο μέχρι τριών χιλιάδων δραχμών τας οποίας θα ήτο δύσκολον να αποτίσωσιν [= να πληρώσουν το τίμημα]» [5].
(συνεχίζεται)
------------
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Κωνσταντίνος Πολύχρονος (1838–1907). Ο δικηγόρος με την πολυσχιδή δράση και το τραγικό τέλος», Ελευθερία (Λάρισα), 14 Αυγούστου 2016.
[2]. Το υποκατάστημα της Λάρισας επισήμως ιδρύθηκε στις 28 Μαρτίου 1898. Και ενώ ήταν σε εξέλιξη οι προπαρασκευαστικές εργασίες υπό την προσωρινή διεύθυνση του Κ. Παπαδημητρίου, επήλθε η συγχώνευση της με την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας (ΦΕΚ 281/Α/23-12-1899). Το ήδη προϋπάρχον κατάστημα της Τράπεζας Ηπειροθεσσαλίας στη Λάρισα τέθηκε σε πλήρη λειτουργία ως κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στις 28 Δεκεμβρίου 1899. Το κατάστημα στελεχώθηκε από τους: Γεώργιο Δεσύπρη (διευθυντή Β΄ τάξεως), Κωνσταντίνο Πλατύκα (ταμία Γ΄ τάξεως), Αθανάσιο Δαούτη (λογιστή) και Γεώργιο Τάτση (βοηθό Β΄ τάξεως).
[3]. Μονάδα χωρητικότητας δημητριακών (1 κοιλό = 24 οκάδες).
[4]. Ο Γάλλος χημικός και μικροβιολόγος LouisJeanPasteur (1822-1895), ανακάλυψε το μικρόβιο που κατέστρεφε τις καλλιέργειες του μεταξοσκώληκα.
[5]. Σκριπ (Αθήνα), φ. 1015 (21 Ιουνίου 1898).
