Ήταν από τους ελάχιστους επιχειρηματίες της εποχής τους που κράτησαν χαμηλό προφίλ τόσο στις προσωπικές όσο και στις επαγγελματικές συναναστροφές τους. Ως εκ τούτου τυχόν πληροφορίες (για την προσωπική τους ζωή) που θα μπορούσαμε να αντλήσουμε μέσα από τον τοπικό Τύπο είναι ελλιπέστατες.
Ο Χρήστος Κατσαούνης υπήρξε κτηματίας. Ενοικίαζε μεγάλες εκτάσεις στην ευρύτερη περιφέρεια της Λάρισας, στις οποίες καλλιεργούσε καπνά, τα οποία εξήγαγε στην εγγύς Ανατολή από το λιμάνι του Βόλου. Ο ίδιος πραγματοποίησε δεκάδες ταξίδια στην Αίγυπτο με σκοπό να βρει ποικιλίες που θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν στα εδάφη της Θεσσαλίας. Τα κέρδη από τις καπνοκαλλιέργειες επενδύθηκαν σε αγορές ακινήτων στο εμπορικό κέντρο της Λάρισας. Το 1888 ανήγειρε μία σειρά καταστημάτων στην τότε οδό Μακεδονίας (σημ. Βενιζέλου) και σε δύο συνεχόμενα από αυτάστεγάστηκε το πρότυπο παντοπωλείο του Λίνου Μπενάκη [1]. Το αρχικό συνολικό διετές μίσθωμα που συμφωνήθηκε ανερχόταν στο υψηλό για την εποχή ποσό των 1.200 δρχ. [2]. Αργότερα συνδέθηκε φιλικά με τον νεαρό τότε κτηματία και μετέπειτα δήμαρχο Λαρίσης Βασίλειο Αρσενίδη (1875-1944) και από κοινού επεξεργάστηκαν ζητήματα που αφορούσαν τις καπνοκαλλιέργειες στη Θεσσαλία. Στις αρχές του 20ού αιώνα τα σκήπτρα των επιχειρήσεων ανέλαβαν οι γιοι του Κωνσταντίνος και Αθανάσιος. Ο πιο δραστήριος όμως από αυτούς ήταν ο πρώτος.
Τον Φεβρουάριο του 1904 συνεταιρίστηκε με τον επιχειρηματία Νικόλαο Χρ. Κουκουφλή [3]. Ο τελευταίος έχοντας εξασφαλίσει την συνεργασία με την Τράπεζα Πεσματζόγλου (μετέπειτα Τράπεζα Αθηνών) σύστησε Ομόρρυθμη Εμπορική Εταιρεία υπό την επωνυμία «Ν. Χρ. Κουκουφλής και Σία» [4]. Σκοπός της εταιρείας ήταν η ίδρυση εμπορικού και τραπεζικού γραφείου με υποκαταστήματα στις μεγάλες πόλεις της Θεσσαλίας [5]. Η εταιρεία στεγάστηκε σε κτίριο επί της οδού Μακεδονίας το οποίο ανήκε στην πλήρη κυριότητα του Χρήστου Κατσαούνη. Στα τέλη Μαρτίου του 1907 η εταιρεία διαλύθηκε, αφού αποχώρησε από την εταιρεία ο Κωνσταντίνος Κατσαούνης [6], ο οποίος (μαζί με τον αδελφό του Αθανάσιο) ίδρυσε δικό του τραπεζικό γραφείο. Τον Ιούνιο του 1909 μετονομάστηκε σε «Τράπεζα Αδελφών Χρ. Κατσαούνη». Διέθετε τμήμα Ταμιευτηρίου που δεχόταν καταθέσεις σε χρυσό και χαρτονομίσματα με ετήσιο τόκο 5%, ενώ διέθετε επίσης Εμπορικό τμήμα εκδίδοντας επιταγές εσωτερικού και εξωτερικού, καθώς και «δάνεια επί ενεχύρω τίτλων και εμπορευμάτων» [7].
Τον Ιούλιο του 1906 ιδρύθηκε το πρώτο παγοποιείο στη συνοικία Ταμπάκικα της Λάρισας από τους Ιωάννη Λούμο και Δημήτριο Μαρκόπουλο [8]. Όμως η τιμή πώλησης του πάγου ήταν πολύ ακριβή για την εποχή (10 δραχμές η οκά) και ο παραγόμενος πάγος ήταν κακής ποιότητας. Επιπλέον το παγοποιείο δεν κατόρθωσε να εξυπηρετήσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού της πόλης και γρήγορα ανέστειλε τις εργασίες του. Την έλλειψη αυτή εκμεταλλεύτηκαν οι αδελφοί Αθανάσιος και Κωνσταντίνος Κατσαούνης, οι οποίοι ίδρυσαν στην προαναφερθείσα συνοικία (στις όχθες του Πηνειού), ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο παρασκευής πάγου. Τα επίσημα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν τον Μάιο του 1907. «Ο παραγόμενος εξ αυτού πάγος είνε καθ’ όλα εξαίρετος, πωλείται δε εις τιμάς πολύ ευθηνάς. Νομίζομεν ότι το παγοποιείο αυτό πρέπει εκθύμως να υποστηριχθή υπό των συμπολιτών μας, ίνα μην ευρεθώμεν και πάλιν εις την πολύ δυσάρεστον θέσιν να αγοράζωμεν ως άλλοτε, τον πάγον ή το χιόνι εις ασυνειδήτους τιμάς» [9].Το μικρό παγοποιείο εξελίχθηκε με τα χρόνια σε μία πρότυπη του είδους της βιομηχανίας με εγκαταστάσεις ψυγείων στη Λάρισα και τον Βόλο που είχε δικαίωμα να προμηθεύεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα μεγάλες ποσότητες άλατος με μειωμένες τιμές [10].
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Λίνος Ν. Μπενάκης: Ο ιδρυτής του πρώτου «delicatessen» παντοπωλείου της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 2 Ιουνίου 2019.
[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 026, αρ. 8293 (28 Δεκεμβρίου 1888).
[3]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Νικόλαος Χρ. Κουκουφλής (1875-1953): Επιχειρηματίας, τραπεζίτης και ευεργέτης της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 3 Ιουλίου 2016.
[4]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 325 (6 Φεβρουαρίου 1904).
[5]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Επαμ. Φαρμακίδη, αρ. 34495/1904.
[6]. Αρχείο Φαρμακίδη, αρ. 41147/1907. Επίσης βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 289 (4 Απριλίου 1907).
[7]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 999 (28 Ιουνίου 1909) και Λάρισα (Λάρισα), φ. 53 (13 Νοεμβρίου 1909).
[8]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 850 (6 Αυγούστου 1906).
[9]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 892 (3 Ιουνίου 1907).
[10]. Βασιλικό Διάταγμα (4 Φεβρουαρίου 1921): «Περί χορηγίας 10.000 χιλιογράμμων άλατος εις τους αδελφούς Χρ. Κατσαούνη, εργοστασιάρχας πάγου και ψυγείων εν Βόλω και Λαρίση επί τιμή ηλαττωμένη διά βιομηχανικήν χρήσιν» (ΦΕΚ 21/Α/9-2-1921).v
