Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
Ο Ιωάννης Σαρρέας (ή Σαρέας όπως αναγράφεται σε διάφορα έγγραφα) υπήρξε ένας από τους πιο «ικανούς και άριστους μουσικοδιδάσκαλους» που εργάστηκαν στη Λάρισα περί τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Εγκαταστάθηκε στη Λάρισα μετά από την απελευθέρωσή της (1881), όταν μετατέθηκε στη φρουρά της πόλης ως μέλος της στρατιωτικής φιλαρμονικής. Τον ακολούθησε και η αδελφή του Άννα που ήταν μαία. Αυτή ήταν παντρεμένη με τον Γρηγόριο Βάλβη και είχε αποκτήσει δύο παιδιά: Τη Μαρία (Μαρίτσα) και τον Αλέξανδρο. Ο τελευταίος υπήρξε από τους πιο φημισμένους πιλοποιούς της Λάρισας. Στο εργαστήριό του κατασκεύαζε καπέλα ανδρικά και γυναικεία (κούκους), ενώ πωλούσε παράλληλα εισαγόμενες ομπρέλες, γραβάτες και άλλα είδη νεωτερισμών [1].
Ο Ιωάννης Σαρρέας πραγματοποίησε τα πρώτα μουσικά του βήματα στην Αθήνα. Ήταν ήδη γνωστός στους στρατιωτικούς μουσικούς κύκλους της πρωτεύουσας και επομένως η παρουσία του στη Λάρισα δεν πέρασε απαρατήρητη. Μετά από το τέλος της θητείας του εγκαταστάθηκε μόνιμα στην πόλη, όπου η αδελφή του εργαζόταν ήδη ως μαία στο Κουτλιμπάνειο Νοσοκομείο. Από το 1882 και για μία περίπου δεκαετία, παρέδιδε ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου και φωνητικής σε μαθητές και μαθήτριες εύπορων οικογενειών της Λάρισας, ενώ επένδυσε μουσικά, παραστάσεις μελοδραματικών θιάσων που εμφανίστηκαν την ίδια περίοδο στην πόλη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 καταργήθηκε για λόγους υπηρεσιακούς η στρατιωτική μπάντα που χάριζε κάποιες ευχάριστες μουσικές στιγμές στο Λαρισαϊκό κοινό. Η ανάγκη ίδρυσης μίας Δημοτικής Μουσικής ήταν πλέον επιτακτική.
Τον Δεκέμβριο του 1893 ο οραματιστής δήμαρχος της Λάρισας Αχιλλέας Αστεριάδης προέβη στη σύσταση της Δημοτικής Μουσικής παρά τις αντιδράσεις των συμβούλων της αντιπολίτευσης. Προσέλαβε τον Ιωάννη Σαρρέα ως αρχιμουσικό του Δήμου με μισθό 90 δρχ. μηνιαίως. Παράλληλα προσλήφθηκαν άλλοι ένδεκα μουσικοί (όλοι κάτοικοι Λάρισας), οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν προσωπική επιλογή του Ιωάννη Σαρρέα. Για την ιστορία αναγράφουμε τα ονόματα όλων των μουσικών: Γεώργιος Παπουτσής, Σπυρίδων Μπαλέστρας (ή Παλέστρας), Στέργιος Τσιρακόπουλος, Δημήτριος Αργυρόπουλος, Χρήστος Παπαματθαίου, Αθανάσιος Κατσούλας, Δημήτριος Πυργόπουλος, Γεώργιος Τσιρακόπουλος, Βασίλειος Γκανάτσος, Βασίλειος Κοκκοτός και Ιωάννης Κουτσός (ή Κουτσού). Ο μηνιαίος μισθός του Γεωργίου Παπουτσή ορίστηκε στις 40 δρχ., ενώ όλων των υπολοίπων στις 30 δρχ. [2].
Παράλληλα συστάθηκε ειδική Μουσική Επιτροπή από δημοτικούς συμβούλους και άλλους ευυπόληπτους πολίτες της Λάρισας, η οποία θα επέβλεπε το έργο της Δημοτικής Μουσικής. Κάθε εξάμηνο θα συνέτασσε έκθεση προς το Δημοτικό Συμβούλιο και θα μπορούσε να εισηγηθεί νέες προσλήψεις μουσικών, χρηματικές ποινές για παραπτώματα των μουσικών, καθώς και απολύσεις. Η ετήσια σύμβαση μεταξύ του δημάρχου και των μουσικών υπογράφηκε στις 5 Ιανουαρίου 1894 και μερικοί από τους όρους αυτής ήταν οι παρακάτω: 1) Όλοι οι μουσικοί υπό την καθοδήγηση του Ιωάννη Σαρρέα θα πραγματοποιούν πρόβες τρεις φορές την εβδομάδα και για δύο ώρες (βραδινές), σε αίθουσα που θα ορίσει η Δημοτική Αρχή. Η παρουσία των μουσικών θα είναι υποχρεωτική, ενώ τυχόν αδικαιολόγητη απουσία τους θα τιμωρείται είτε με επίπληξη, είτε με στέρηση μισθού, είτε με οριστική απόλυση. 2) Τα μουσικά όργανα θα αγορασθούν με κονδύλια από τον προϋπολογισμό του Δήμου, ενώ οι μουσικοί οφείλουν να τα προσέχουν από τυχόν φθορές και καταστροφές. 3) «Η Μουσική θα παιανίζη εις τας δημοσίας πλατείας ή άλλα της πόλεως μέρη οριζόμενα εκάστοτε υπό της Μουσικής Επιτροπής, η οποία θα ορίζη και τας ημέρας και ώρας της εβδομάδος που θα παιανίζη από την πρώτην Απριλίου μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου». 4) Η παρουσία της Δημοτικής Μουσικής σε θρησκευτικές ή πολιτικές εορτές και τελετές θα είναι υποχρεωτική. 5) Οι μουσικοί θα μπορούν να απασχολούνται (ιδιωτικά) «εις οικίας, καταστήματα και θέατρα μόνον κατόπιν αδείας της Μουσικής Επιτροπής». Από τις αμοιβές τους και μετά από την αφαίρεση τυχόν εξόδων (μεταφορικά κ.λπ.), θα υπήρχαν κρατήσεις 10% υπέρ του Δήμου διά τη χρήση των μουσικών οργάνων και 10% για τη δημιουργία αποθεματικού.
Η σύσταση και λειτουργία της Δημοτικής Μουσικής Λαρίσης ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς. Στις πρώτες εμφανίσεις της έδωσε το «παρών» σύσσωμη η μεγαλοαστική τάξη της πόλης. Τέσσερις ημέρες μετά από τις εορταστικές εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου 1894, η Μουσική Επιτροπή αποφάσισε την πρόσληψη ακόμα δύο μουσικών. Του Δημητρίου Μπέζα από τον Βόλο και του Μιχαήλ Ρίζου από τη Λάρισα. Και οι δύο προσλήφθηκαν με μηνιαίο μισθό 35 δρχ. [3].
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Άννα συζ. Γρηγορίου Βάλβη: Η πρώτη διπλωματούχος μαία της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 4 Φεβρουαρίου 2018. Ο Γρηγόριος Βάλβης πρέπει να απεβίωσε πριν από το 1886, αφού τη χρονιά εκείνη η Άννα αναφέρεται ως χήρα.
[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 044, αρ. 15973 (5 Ιανουαρίου 1894).
[3]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 045, αρ. 16260 (29 Μαρτίου 1894).
