Οι πρώτοι διευθυντές της εφημερίδας

1922-2022 ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»

Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου ([e-mail])

Εδώ και δύο εβδομάδες η στήλη συμμετέχοντας στην επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της εφημερίδας, άρχισε να προβάλλει τα άτομα εκείνα τα οποία βοήθησαν ώστε να εδραιωθεί η «Ελευθερία», να μπει δηλαδή σε σωστές βάσεις και να μην ακολουθήσει την πορεία τόσων άλλων που κυκλοφόρησαν στην πόλη μας πριν απ’ αυτήν. Όλες αυτές είχαν μικρό σχήμα, κυκλοφορούσαν μια φορά την εβδομάδα, με συντακτικό προσωπικό και τυπογράφους στις περισσότερες των περιπτώσεων τους ίδιους τους εκδότες και διευθυντές, με αρθρογράφους φίλους και γνωστούς και η διακίνηση γινόταν με την εγγραφή συνδρομητών. Με αυτά τα δεδομένα δεν είχαν καμιά τύχη μακρόβιας επιβίωσης. Η «Ελευθερία», όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο κείμενό μας, από την πρώτη στιγμή ακολούθησε τα πρότυπα των αθηναϊκών εφημερίδων. Υιοθέτησε το μεγάλο σχήμα που διατηρεί μέχρι σήμερα, κυκλοφορούσε καθημερινά, την διακινούσαν ως επί το πλείστον εφημεριδοπώλες και είχε πληρέστερη ειδησεογραφία τόσο σε τοπικό επίπεδο, όσο και σε πανελλήνια και παγκόσμια κλίμακα. Εκτός αυτών διέθετε τα πλέον σύγχρονα εκτυπωτικά μηχανήματα της εποχής και κυρίως λειτουργούσε με ένα μικρό μεν, αλλά ευέλικτο δημοσιογραφικό επιτελείο 4-5 ατόμων με καθορισμένα καθήκοντα, λ.χ. διευθυντής, αρχισυντάκτης, αρθρογράφος και προσωπικό τυπογραφείου. Αυτά τα άτομα, μαζί με τον ιδρυτή και χρηματοδότη της έκδοσης Γεώργιο Δημητρακόπουλο, στήριξαν με όλες τις δυνάμεις τους από την πρώτη στιγμή την έκδοση, ρίχτηκαν με πάθος στη δουλειά και τελικά κατάφεραν να περάσουν τις πρώτες δύσκολες στιγμές ελπιδοφόρα.
Στο σημερινό κείμενο θα προβάλλουμε τους πρώτους διευθυντές της εφημερίδας, οι οποίοι υπήρξαν στυλοβάτες στα πρώτα δύσκολα χρόνια της κυκλοφορίας της, μέχρι να ανεβεί μεταπολεμικά μακράν στο πρώτο σκαλί του επαρχιακού τύπου.
Αντώνιος Σιτράς
Υπήρξε ο πρώτος διευθυντής της «Ελευθερίας». Η καταγωγή του ήταν από τη γειτονική Χάλκη. Γεννήθηκε το 1896. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές στη Χάλκη και τη Λάρισα γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Νεαρός 23 χρονών και χωρίς να έχει τελειώσει ακόμη τις σπουδές του, δέχθηκε την πρόταση από τον ιδρυτή της εφημερίδας να αναλάβει τη διεύθυνσή της. Η πρόταση του άρεσε, αλλά τον προβλημάτισε επειδή ήταν ακόμη φοιτητής. Σκέφθηκε όμως ότι άξιζε να αποδεχθεί την τιμητική πρόσκληση, η οποία θα του πρόσφερε εφόδια για το μέλλον και τελικά τη δέχθηκε. Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε εργάσθηκε με ενθουσιασμό. Έγραφε το καθημερινό άρθρο, συνέχιζε σχολιάζοντας τα τοπικά γεγονότα και τελείωνε τη μέρα του στην εφημερίδα επιβλέποντας την υπόλοιπη ύλη του φύλλου. Τα βράδυ αποσύρονταν στο σπίτι όπου μελετούσε τα πανεπιστημιακά του μαθήματα. Το 1924 διαφώνησε με τον εκδότη, παραιτήθηκε και αποχώρησε από την εφημερίδα. Στο διάστημα των δύο περίπου ετών που διετέλεσε διευθυντής άφησε αγαθή μνήμη ως δημοσιογράφος και οι σχέσεις με τους πρώην συνεργάτες του παρέμειναν φιλικές. Η παραίτηση τού έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσει απρόσκοπτα τις σπουδές και το 1925 πήρε το πτυχίο. Επέστρεψε στη Λάρισα και εξάσκησε με επιτυχία τη δικηγορία, χωρίς να πάψει όμως και να αρθρογραφεί κατά διαστήματα, υπερασπιζόμενος το κόμμα των Φιλελευθέρων. Νυμφεύθηκε την Ιφιγένεια Ιωάννου Πλαστήρα, ανεψιά του στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα.
Μεταπολεμικά το 1945 επί κυβερνήσεως Πλαστήρα, διορίσθηκε Δήμαρχος Λαρίσης, αλλά μετά από λίγους μήνες (20 Μαΐου 1945) παραιτήθηκε, για να αναλάβει και πάλιν δήμαρχος στις 10 Ιανουαρίου 1946 για μερικούς μόνον μήνες. Στις εθνικές εκλογές του Μαρτίου του 1950 εκλέχθηκε Βουλευτής Λαρίσης με την ΕΠΕΚ του Νικ. Πλαστήρα, αλλά τον Ιούλιο του επόμενου έτους (1951) απεβίωσε στην Αθήνα.
Βασίλειος Ναός
Όταν το 1924 αποχώρησε ο Αντώνιος Σιτράς από την εφημερίδα, ο Γεώργιος Δημητρακόπουλος απευθύνθηκε στον νεαρό τότε δικηγόρο Βασίλειο Ναό και του πρότεινε να αναλάβει αυτός τη διεύθυνση της «Ελευθερίας». Ήταν γνωστός στο αναγνωστικό κοινό της Λάρισας από τα φλογερά άρθρα τα οποία δημοσίευε στην εφημερίδα κατά διαστήματα, τα οποία είχαν ευμενή απήχηση για τη δυναμικότητα και την ορθότητα των απόψεών του. Ο Ναός δεν δίστασε να δεχθεί. Είχε εξ άλλου και πολιτικές φιλοδοξίες.
Ήταν το μεγαλύτερο σε ηλικία τέκνο της οικογένειας. Ο πατέρας του Αντώνιος Ναός γεννήθηκε στο Δαμάσι, σπούδασε στο πανεπιστήμιο και μετά τον απόκτηση του πτυχίου διορίσθηκε στον Τύρναβο όπου και παντρεύτηκε. Εκεί δημιούργησε την οικογένεια, πέντε τέκνα. Όταν τοποθετήθηκε στη Λάρισα ως γυμνασιάρχης μετακόμισε οικογενειακώς. Τα άλλα αδέλφια ήταν ο Θεόδωρος ο οποίος ασχολήθηκε και αυτός με τη δημοσιογραφία, ο Γεώργιος ήταν γεωργοκτηματίας και ο Σωκράτης είχε γίνει και αυτός δικηγόρος. Είχαν και μια αδελφή, τη Χαϊδίτσα η οποία παντρεύτηκε τον εφέτη Τσακονόπουλο και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Ο Βασίλειος Ναός, ο δεύτερος διευθυντής της «Ελευθερίας», τελείωσε τη Νομική Σχολή το 1923, εξάσκησε τη δικηγορία και εξελίχθηκε σε άριστο ποινικολόγο. Εκτός αυτού ασχολήθηκε και με τα μεγάλα αγροτικά ζητήματα του τόπου εκείνης της περιόδου, τα οποία όταν ανέλαβε τη διεύθυνση της εφημερίδας το 1924 τα πρόβαλλε με πάθος, αλλά και με αντικειμενικότητα. Η αρθρογραφία του αυτή προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον στους πολιτικούς και συνέτεινε ώστε να συνεχισθούν με ιδιαίτερη ταχύτητα και κοινωνική δικαιοσύνη οι απαλλοτριώσεις και η αποκατάσταση των ακτημόνων καλλιεργητών. Είχε μάλιστα την έμπνευση τα άρθρα αυτά να τα συμπεριλάβει σε ένα βιβλίο με τίτλο «Το Ευαγγέλιον του Αγρότου», με σκοπό να γίνει γνωστός και στον αγροτικό πληθυσμό.
Επειδή στην ανάπτυξη των δημοσιευμάτων του ήταν ιδιαίτερα εκρηκτικός, ασυμβίβαστος και πολλές φορές επιθετικός σε προσωπικό επίπεδο, άρχισε να δημιουργεί εχθρούς και ο εκδότης της εφημερίδας διαπίστωνε μείωση της κυκλοφορίας. Του συνέστησε να είναι πιο προσεκτικός και ήπιος στα άρθρα του, όμως εκείνος αρνήθηκε να συμμορφωθεί και πριν συμπληρώσει χρόνο στη διεύθυνση της εφημερίδας παραιτήθηκε. Αλλά το πάθος του για τη δημοσιογραφία και η επιθυμία του να πολιτευθεί τον οδήγησαν στη δημιουργία δικής του εφημερίδας. Εκείνη την εποχή δεν είχες τύχη στην πολιτική ανέλιξη αν δεν είχες δική σου έντυπο μέσον. Τον Μάρτιο του 1928 κυκλοφόρησε την εφημερίδα «Η Λαρισαϊκή». Τα τέσσερα αδέλφια Ναού ανέλαβαν εξ ολοκλήρου την εφημερίδα. Ο Βασίλειος, νεαρός δικηγόρος τότε, ανέλαβε τη διεύθυνση και την αρθρογραφία, ο Θεόδωρος αναφερόταν ως ιδιοκτήτης και δημοσιογράφος, διαχειριστής ήταν ο Σωκράτης, ο οποίος ήταν φοιτητής την περίοδο εκείνη και ο Γεώργιος ήταν ο προϊστάμενος του τυπογραφείου και αυτός που είχε την τεχνική ευθύνη της εφημερίδας[1]. Η κυκλοφορία της όμως διήρκησε μόλις δύο χρόνια. Από το 1930 συνέχισε αποκλειστικά με τη δικηγορία του, την οποία εξάλλου δεν είχε διακόψει όλο το διάστημα της δημοσιογραφικής του καριέρας.
Το 1937 νυμφεύθηκε την Ισμήνη Λακώτου με την οποία απέκτησε τρία τέκνα. Στα μέσα της δεκαετίας του 1930 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα οικογενειακά, όπου συνέχισε τη δικηγορία μέχρι το τέλος της ζωής του.
Δημητρακόπουλος Βασίλειος
Ήταν ο πρώτος από του γιούς του ιδρυτή της εφημερίδας. Γεννήθηκε το 1910 στο Πετροβούνι της Αρκαδίας. Από βρέφος ακόμη ακολούθησε την πορεία της οικογένειας στη Θεσσαλία και το 1914 εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στη Λάρισα. Τελείωσε τα εγκύκλια μαθήματα στη Λάρισα και παρ’ όλον ότι σαν μαθητής κατά τις ελεύθερες ώρες είχε ενεργό ρόλο στις επιχειρήσεις του πατέρα του, αποφάσισε να κάνει ανώτερες σπουδές. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου εκτός από την απόκτηση το 1935 του πτυχίου του νομικού, με τη συνεχή μελέτη είχε αποκτήσει και σπουδαία εγκυκλοπαιδική μόρφωση. Και ενώ ήταν έτοιμος να αγωνιστεί στον δικανικό στίβο της Θέμιδος, οι πολιτικές συνθήκες της εποχής απαιτούσαν για την έκδοση άδειας ασκήσεως δικηγορίας, την υποβολή Πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων. Αρνήθηκε την απαραίτητη υπογραφή του, με αποτέλεσμα να στραφεί στην εφημερίδα. Ο πατέρας του εν τω μεταξύ είχε μεγαλώσει και η πορεία της εφημερίδας πήγαινε καλά. Το 1935 λοιπόν ανέλαβε τη διεύθυνσή της και από την πρώτη στιγμή φρόντισε για την ανανέωση του τεχνικού της εξοπλισμού. Η εφημερίδα άλλαξε εμφάνιση, δημοσίευε έρευνες για τοπικά θέματα, άνοιξε τις στήλες της στους πνευματικούς ανθρώπους της πόλης και πρόβαλε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αυτό έφερε αισιόδοξα μηνύματα στην κυκλοφορία της. Αυτά όλα μέχρι το 1941. Κατά τη διάρκεια της κατοχής οι τοπικές εφημερίδες «Ελευθερία» και «Κήρυξ» προχώρησαν σε κοινή έκδοση της λογοκρινόμενης από τις δυνάμεις κατοχής εφημερίδας «Λαρισαϊκός Τύπος». Η τελευταία αποτέλεσε τον Δούρειο ίππο για την προμήθεια δημοσιογραφικού χάρτου στις αντιστασιακές οργανώσεις, απαραίτητου για την έκδοση των παράνομων εφημερίδων τους.
Ο Βασ. Δημητρακόπουλος αργότερα εγκατέλειψε τη Λάρισα και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα όπου διέπρεψε στον κλάδο της βιβλιοχαρτεμπορίας.
----------------------
[1] Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Η εφημερίδα «Λαρισαϊκή». Εφ. «Ελευθερία» Λάρισα, φύλλο της 18ης Ιανουαρίου 2017.