Σ’ αυτήν πρωτοστατούσαν κυρίως οι αγιογραφικοί οίκοι των μοναχών του Αγ. Όρους. Στην περιοχή μας τον πρώτο εκπρόσωπο αυτής της τάσης που συναντάμε, με πλούσιο έργο και πέρα από τον θεσσαλικό χώρο, είναι ο ο Νικόλαος Αργυρόπουλος.
Για τον ζωγράφο-αγιογράφο Νικόλαο Αργυρόπουλο (μέσα 19ου αι.-1932) γνωρίζουμε αρκετά βιογραφικά στοιχεία και πολλά έργα του εντοπίσθηκαν τελευταία, χάρη στις έρευνες του δικηγόρου και επί σειρά ετών προέδρου του Ομίλου Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας Γεωργίου Ντρογκούλη[1].
Ο Νικόλαος Αργυρόπουλος γεννήθηκε στο Νεμπεγλέρ, τη γειτονική Νίκαια, στα μέσα του 19ου αιώνα (περίπου το 1850) και ήταν μέλος της οικογενείας των Κωσταβαραίων[2]. Μετά τη βασική εκπαίδευση στο σχολείο της γενέτειράς του, ανέλαβε την κηδεμονία του ο ιερομόναχος Μακάριος από τη Νίκαια, ο οποίος την περίοδο εκείνη βρισκόταν στη Ρέτσιανη (Μεταξοχώρι) της Αγιάς, προστατευόμενος της οικογένειας Φάβρ. Ο μοναχός Μακάριος διείδε την κλίση του «προς το ζωγραφίζειν διάφορα αντικείμενα» και φρόντισε για την περαιτέρω μόρφωσή του.
Καθοριστική για την καλλιτεχνική του πορεία ήταν η γνωριμία με το ζεύγος Ευγενίου και Στεφανίας «Μαντάμας» Φαίβρ, οι οποίοι ήταν γαλλικής καταγωγής και είχαν έρθει στην Ελλάδα για εμπορικούς σκοπούς. Είχαν κτίσει μεγάλο αρχοντικό στο Μεταξοχώρι Αγιάς (Ρέτσιανη), όπου και διέμεναν. Οι ευγενικές αλλά και αμφιλεγόμενες αυτές προσωπικότητες είχαν προσφέρει πολλές υπηρεσίες στον τοπικό πληθυσμό κατά το τέλος του 19ου αι. και ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την τέχνη, αναλαμβάνοντας υπό την προστασία τους ζωγράφους, όπως τον ιερομόναχο Παπαμακάριο. Στο αρχοντικό των Φαιβρ, όπου ο νεαρός ζωγράφος έμεινε αρκετά χρόνια, πραγματοποίησε τοιχογραφικές εργασίες με θέματα κοσμικά, όπως σκηνές κυνηγιού, ιστορικές σκηνές κ.λπ. καθώς επίσης και πορτρέτα της οικογένειας Φαιβρ με δυτικότροπη τεχνική. Φαίνεται ότι τοιχογράφησε τουλάχιστο ένα ακόμα αρχοντικό στην Αγιά. Φαίνεται ότι κάποια στιγμή με βάση την Αγιά αγιογράφησε από το 1888 μέχρι και το 1901 πολλές εκκλησίες της περιοχής της, γι’ αυτό και θεωρήθηκε ως «ο αγιογράφος του Κισσάβου». Ασχολήθηκε επίσης με την προσωπογραφία, μάλιστα σώζεται η προσωπογραφία του συμπατριώτη του Θεόκλητου Φαρμακίδη στο Δημοτικό Σχολείο της Νίκαιας. Επανήλθε στη Νίκαια, όπου μαθήτευσε και εργάσθηκε κοντά στον ζωγράφο Μακρή από την Κεφαλονιά, ο οποίος το 1872 αγιογραφούσε το τέμπλο του παλιού ναού του Αγ. Γεωργίου. Αργότερα εγκαταστάθηκε στη Λάρισα, όπου «επιδιδόμενος εις την ζωγραφικήν τέχνην μη παύσας να επισκέπτεται συχνά την πατρίδα του όπως βλέπη τους οικείους του και ψάλῃ εις την εκκλησίαν μας. Διότι ήτο και ψάλτης καλλίφωνος [...]»[3].
Είναι σίγουρο ότι στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, δε γνωρίζουμε όμως εάν φοίτησε στο Σχολείο των Τεχνών. Πάντως η επιμελημένη τεχνική του προδίδει ακαδημαϊκές σπουδές, εκτός εάν η μαθητεία του στον ιερομόναχο Παπαμακάριο ήταν αρκούντως ικανή. Στην Αθήνα ο Αργυρόπουλος πήρε πολλές παραγγελίες, όχι μόνο για ναούς της πόλης, αλλά και για άλλες περιοχές της Κεντρικής Ελλάδος (Ελευσίνα, Χαλκίδα) και της Θεσσαλίας. Χαρακτηριστικό του καλλιτεχνικού του έργου είναι οι πολλές τοιχογραφικές συνθέσεις, που ανέλαβε σε μία εποχή, όπου σημειώνεται κατακόρυφη έξαρση στην τοιχογράφηση ναών, όμως οι ζωγράφοι, οι οποίοι μπορούσαν να διεκπεραιώσουν με τεχνική και καλλιτεχνική αρτιότητα αυτές τις εργασίες ήταν λίγοι.
Με τη σύζυγό του, της οποίας δεν γνωρίζουμε το όνομά της, απέκτησε τρία αγόρια:
—Τον Γεώργιο (1887-περίπου 1930). Φαίνεται ότι ακολούθησε την πορεία του πατέρα του, γιατί υπάρχουν υπογεγραμμένα έργα του σε διάφορους ναούς της περιοχής.
—Τον Στέφανο (1890-1969), απόγονοι του οποίου ζουν σήμερα στον Πειραιά.
—Τον Κωνσταντίνο (1895-1936), ο οποίος σπούδασε στη Μασσαλία, παρέμεινε στη Γαλλία, αλλά πέθανε νέος.
Ο Νικόλαος Αργυρόπουλος πρέπει να νυμφεύθηκε σε δεύτερο γάμο την Αγγελική Σκόδρα, όπως μας πληροφορεί ο Θρασύβουλος Μακρής «…η διδασκάλισσα Σκόδρα υπανδρεύθη τον εκ Νεμβεγλερίου ζωγράφον και αγιογράφον Νικόλαον Αργυρόπουλον, απέθανε δε εις τα Παρίσια, όπου το 1925 μετέβη μετά του συζύγου της, ίνα γνωρίση τα εκεί εγκατεστημένα τέκνα αυτού, προγόνια της». Η είδηση αυτή μας επιβεβαιώνει ότι ο γάμος του Αργυροπούλου με τη Σκόδρα ήταν ο δεύτερος. Το πότε παντρεύτηκαν δεν είναι γνωστό. Η μετάθεσή της το 1891 στην Αγιά, όπου την περίοδο εκείνη αγιογραφούσε σε διάφορες εκκλησίες της περιοχής ο Νικ. Αργυρόπουλος, ίσως μας προϊδεάζει για την πρώτη γνωριμία τους. Η Αγγελική Σκόδρα πέθανε στη Μασσαλία τον Φεβρουάριο του 1929, όπου ο σύζυγός της αγιογραφούσε τον ορθόδοξο ναό της πόλης, ο ίδιος δε απεβίωσε το 1932 στη Λίμνη Ευβοίας.
[1]. Πολλά στοιχεία αντλούμε και από τη διδακτορική διατριβή του Νικολάου Γραικού. «Ακαδημαϊκές τάσεις της εκκλησιαστικής ζωγραφικής στην Ελλάδα κατά τον 19ο αι. Πολιτιστικά και εικονογραφικά ζητήματα». Θεσσαλονίκη (2011), σελ 351-355.
[2]. Ντρογκούλης Γεώργιος. «Ο ζωγράφος Νικόλαος Αργυρόπουλος και η αγιογράφηση της Αγίας Παρασκευής Αμπελακίων». Πρακτικά Α΄ Συνεδρίου Αμπελακιώτικων Σπουδών, Αμπελάκια (Ιανουάριος 1996) σελ. 42-48.
[3]. Σε έμμετρο εγκώμιο, γραμμένο μετά τον θάνατό του το 1932 από μια κάτοικο της Λίμνης Ευβοίας, διαβάζουμε τον εξής στίχο: «Έψαλλες στην εκκλησία, με την τόση ηλικία, και εθαυμάζανε όλοι την αυτή σου μελωδία». Βλέπε: Ντρογκούλης Γεώργιος. «Ο ζωγράφος Νικόλαος Αργυρόπουλος στην περιοχή της Αγιάς». Πρακτικά του Α’ Ιστορικού-Αρχαιολογικού Συνεδρίου για την Αγιά και την επαρχία της, Αγιά (2002), σελ.193.
