Εορτές για τα πενήντα χρόνια από την προσάρτηση της Θεσσαλίας

ΛΑΡΙΣΑ. ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Λάρισα, 29 Σεπτεμβρίου 1935. Ο μητροπολίτης Δωρόθεος, ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γεώργιος Κονδύλης, ο υπουργός Εργασίας Γεώργιος Καρτάλης και οι λοιποί επίσημοι πάνω σε ειδική εξέδρα κατά τη διάρκεια της παρέλασης. Αρχείο Θανάση Μπετχαβέ

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας των Θεσσαλών [1] όταν πλησίαζαν τα πενήντα χρόνια από την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό βασίλειο, πήρε την απόφαση να εορτάσει πανηγυρικά την επέτειο. Προγραμμάτισε διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα, στη Λάρισα, στον Βόλο, στα Τρίκαλα και σε άλλους χώρους ιστορικά επιλεγμένους.

Συγχρόνως έθεσε τις βάσεις για την κυκλοφορία ενός ογκώδους τόμου, ενταγμένου στη σειρά του περιοδικού της «Θεσσαλικά Χρονικά», ως έκτακτη εμβόλιμη έκδοση. Όμως οι προετοιμασίες των εορταστικών εκδηλώσεων, προφανώς λόγω των πολιτικών ανωμαλιών της εποχής, δεν μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν στην ώρα τους και καθυστέρησαν κατά τέσσερα έτη. Έτσι αντί να λάβουν χώρα το 1931 όπως έπρεπε, τελικά έγιναν το 1935.
Για τη Λάρισα προγραμματίσθηκε οι εκδηλώσεις αυτές να γίνουν με κάθε επισημότητα στις 29 Σεπτεμβρίου του 1935. Την Κυβέρνηση εκπροσώπησαν ο στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης, ο οποίος την περίοδο εκείνη ήταν αντιπρόεδρος και υπουργός Στρατιωτικών και ο υπουργός Εργασίας Γεώργιος Καρτάλης, από τον Βόλο, ο οποίος εκλεγόταν στον νομό Λαρίσης [2].
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν το πρωί της 29ης Σεπτεμβρίου 1935 με τους 21 καθιερωμένους κανονιοβολισμούς και την έπαρση της σημαίας στο νομαρχιακό κατάστημα. Ακολούθησε στις 11 το πρωί πανηγυρική Δοξολογία που έγινε στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αχιλλίου και στην οποία χοροστάτησε ο μητροπολίτης Λαρίσης Δωρόθεος Κοτταράς [3]. Μετά το τέλος της δοξολογίας έγινε κατάθεση στεφάνων από τους επισήμους στο Ηρώο της πόλης. Ως Ηρώο την περίοδο εκείνη χρησιμοποιείτο το μνημείο για τους πεσόντες αξιωματικούς και στρατιώτες κατά τον «ατυχή» ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Βρισκόταν στην είσοδο του άλσους Αλκαζάρ, αμέσως δεξιά μετά τα σκαλοπάτια, και υπάρχει μέχρι σήμερα ξεχασμένο και εγκαταλειμμένο [4].
Στη συνέχεια ακολούθησε παρέλαση στην Κεντρική πλατεία ενώπιον των επισήμων και πλήθος κόσμου. Στην παρέλαση συμμετείχαν στρατιωτικά τμήματα, σχηματισμοί Ευζώνων, μαθητές και μαθήτριες Δημοτικών Σχολείων, Γυμνασίων και του Αρσακείου. Πολλά τμήματα παρέλασαν με εθνικές ενδυμασίες και έδωσαν μια ιδιαίτερη αίγλη στο γεγονός. Το μεσημέρι δόθηκε στη «Λαρισαϊκή Λέσχη» επίσημο γεύμα από τον νομάρχη Λαρίσης Χαρίλαο Γεωργόπουλο, στο οποίο παρευρέθηκαν όλοι οι επίσημοι. Η Λέσχη αυτή βρισκόταν στην αρχή της οδού Κούμα, αμέσως μετά τη γωνία που καταλάμβανε το καφενείο «Παράδεισος». Ήταν ένα διώροφο νεοκλασικό κτίριο, το οποίο υπέστη σοβαρότατες ζημιές από τον σεισμό. Μεταπολεμικά κατεδαφίσθηκε μαζί με τα ερείπια του γειτονικού καφενείου «Παράδεισος» και στη θέση τους κτίσθηκε ο κινηματογράφος «Ορφεύς». Σήμερα στον χώρο αυτόν υψώθηκε πολυώροφη οικοδομή με καταστήματα και γραφεία.
Το απόγευμα το πρόγραμμα περιλάμβανε εθνικούς χορούς στην Κεντρική πλατεία. Ομάδες από τα ωραιότερα κορίτσια της Λάρισας, ντυμένα με εθνικές ενδυμασίες και σε κυκλικούς σχηματισμούς, χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς απ’ όλη την Ελλάδα. Ήταν ένα θέαμα γοητευτικό που το παρακολούθησαν εκτός από τους επισήμους και χιλιάδες θεατές.
Όμως το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε το βράδυ της ίδιας ημέρας, με μια φαντασμαγορική γιορτή που έγινε στον Πηνειό. Χιλιάδες κόσμου είχαν παραταχθεί στις όχθες του, ενώ όλοι οι επίσημοι, με επικεφαλής τον Κονδύλη, είχαν πάρει θέσεις ψηλά στον περίβολο του ναού του Αγίου Αχιλλίου, με θέα προς το ποτάμι. Επειδή τότε δεν είχε ακόμη δημιουργηθεί η δεύτερη ανακουφιστική κοίτη του ποταμού, το νερό του Πηνειού ήταν αρκετό και το εύρος της κοίτης μεγάλο. Λίγο μετά τη γέφυρα, ανάμεσα στο άλσος Αλκαζάρ και στον λόφο της Ακρόπολης, υπήρχε τότε ένα μικρό σε έκταση νησάκι, κατάφυτο από ιτιές, το οποίο δίχαζε τη ροή του ποταμού. Πάνω στο νησί αυτό, καθώς και στην πέτρινη τοξωτή γέφυρα, ένας Ιταλός κατασκευαστής βεγγαλικών, είχε δημιουργήσει θαυμάσιες φωτεινές διακοσμήσεις. Εν τω μεταξύ είχαν επιστρατευθεί όλες οι βάρκες του τάγματος των Γεφυροποιών, οι οποίες είχαν φωταγωγηθεί με ειδικά ιαπωνικά φανάρια. Όταν οι φωτισμένες βάρκες άρχισαν να κινούνται από τον Υδατόπυργο προς τη γέφυρα, η στρατιωτική μπάντα που βρισκόταν στις δύο πρώτες βάρκες, άρχισε να εκτελεί εμβατήρια. Στις υπόλοιπες που ακολουθούσαν, εκτός από τους κωπηλάτες, υπήρχαν και νεαρές κοπέλες, ντυμένες με αρχαίες ενδυμασίες, οι οποίες σκορπούσαν άνθη, και χορωδίες και μαντολινάτες που τραγουδούσαν επίκαιρα άσματα. Όταν η πομπή (λεμβοδρομία) έφθασε στη γέφυρα, ο Ιταλός κατασκευαστής πυροδότησε τα βεγγαλικά και ένας φωτεινός καταρράκτης άρχισε να χύνεται στο ποτάμι. Ταυτόχρονα από το νησάκι άρχισαν να εκτοξεύονται πυροτεχνήματα που έσκαγαν ψηλά στον ουρανό, σχηματίζοντας διάφορα φωτεινά σχήματα. Από το ύψος του προαυλίου του Αγίου Αχιλλίου οι επίσημοι παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον το μεγαλειώδες θέαμα και ο στρατηγός Κονδύλης εκδηλώνοντας την ευχαρίστησή του, συγχάρηκε θερμά τον δήμαρχο Στυλιανό Αστεριάδη.
Οι εορτές έκλεισαν με επίσημο δείπνο που παραχώρησε ο δήμαρχος Λαρίσης πάλι στη «Λαρισαϊκή Λέσχη». Τις εκδηλώσεις παρακολούθησαν και είκοσι περίπου δημοσιογράφοι, απεσταλμένοι των αθηναϊκών μέσων ενημέρωσης, οι οποίοι ακολούθησαν τον αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης στο ταξίδι του αυτό. Με τις ανταποκρίσεις τους εξέφραζαν τον θαυμασμό τους για την πρωτοτυπία και την επιτυχία της βραδινής εκδήλωσης που έγινε στο ποτάμι. Το εορταστικό αυτό γεγονός ήταν για τη Λάρισα κάτι το πρωτόγνωρο, γι’ αυτό και άφησε εποχή.
Τις επόμενες ημέρες ανάλογες εορταστικές εκδηλώσεις έγιναν και σε άλλες πόλεις της Θεσσαλίας, οι οποίες σημείωσαν και αυτές μεγάλη επιτυχία.—————————————————————
[1]. Η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία των Θεσσαλών, ιδρύθηκε το 1928 στην Αθήνα από επίλεκτα άτομα καταγόμενα από τη Θεσσαλία. Σκοπός της ήταν η περισυλλογή, τακτοποίηση, μελέτη και διαφύλαξη των αρχαιολογικών, ιστορικών, λαογραφικών και γλωσσικών κειμηλίων της Θεσσαλίας. Εκτός από τις συχνές διαλέξεις που έδινε συνήθως στην αίθουσα του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός» με εκλεκτούς ομιλητές, κυκλοφορούσε και μια εξαιρετικά επιμελημένη ετήσια έκδοση με τον τίτλο «Θεσσαλικά Χρονικά», στην οποία περιέχονταν διάφορα ιστορικά και λαογραφικά θέματα από σπουδαίους συγγραφείς και ιστορικούς μελετητές.
[2]. Οι νομοί της Θεσσαλίας την περίοδο εκείνη ήταν δύο, Λαρίσης και Τρικάλων. Η περιοχή του Βόλου (επαρχία Μαγνησίας) υπαγόταν στον Νομό Λαρίσης. Το ίδιο και η Καρδίτσα, στον νομό Τρικάλων.
[3]. Ήταν πρόσφατη (15 Ιανουαρίου 1935) η μετάθεση του μητροπολίτου Δωροθέου Κοτταρά στη Λάρισα από τη Μητρόπολη Κυθήρων, σε αντικατάσταση του Αρσενίου Αφεντούλη, ο οποίος είχε αποβιώσει το 1934.
[4]. Βλ. Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Το παλιό Ηρώο στο Αλκαζάρ, εφ. «Ελευθερία» Λάρισας, φύλλο της 31ης Ιανουαρίου 2016.