Τις νέες πληροφορίες τις είχα από τους γνωστούς μου φίλους Γόρη Γώγο, Ειρήνη Παπαϊωάννου και Λάκη Πράσσα, τους οποίους και ευχαριστώ πολύ.
Το αρχοντικό των αδελφών Σηλυβρίδη υπέστη σοβαρές ζημιές από τον μεγάλο σεισμό του 1941 και έμενε ακατοίκητο. Ο Πανουργιάς Παπαϊωάννου που έμενε μόνιμα στην Αθήνα διατηρώντας Γραφείο Μεταφορών, έπειτα από σύσταση του φίλου του αλευροβιομήχανου Φώτη Παππά, το αγόρασε και το χρησιμοποίησε ως τοπικό παράρτημα του γνωστού σε όλη τη Θεσσαλία Γραφείου Μεταφορών «Ο Πανουργιάς». Οι δύο οικογένειες Παπαϊωάννου και Παππά απέκτησαν πνευματική συγγένεια μεταξύ τους και κάποια στιγμή η οικογένεια Παπαϊωάννου εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Λάρισα, απ' όπου επιστατούσε την επιχείρησή του. Το γραφείο μεταφορών λειτούργησε μέχρι το 1971. Τη χρονολογία αυτή όλα τα κτίσματα κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους ανεγέρθηκε το Ξενοδοχείο «Μετροπόλ» που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Προπολεμικά η θέση του Ξενοδοχείου «Κατερίνη» περιήλθε στην ιδιοκτησία της δασκάλας Λιλής Ψάλτη, η οποία έκτισε στη θέση του ένα διώροφο κτίριο, το οποίο ενοικίαζε, καθώς η ίδια μετακόμισε στην Αίγυπτο όπου εργαζόταν σαν δασκάλα σε ελληνικό σχολείο. Επανήλθε αναγκαστικά στην Ελλάδα μετά την επανάσταση και την εθνικοποίηση που επέβαλε το 1952 ο Αιγύπτιος πρόεδρος Νάσερ. Το κτίριο διέθετε και αυλή προς τη σημερινή οδό Ρούσβελτ. Το 1940 ο Γεώργιος Πράσσας[1] μετακόμισε το πρακτορείο αυτοκινήτων που είχε απέναντι από το Ξενοδοχείο «Ακροπόλ» στο Τσούγκαρι, ενοικίασε από την Ψάλτη τον χώρο της αυλής στη γωνία Παπακυριαζή-Φαρσάλων (Ρούσβελτ) και με δικά του έξοδα κατασκεύασε ισόγειο κατάστημα όπου στέγασε το πρακτορείο αυτοκινήτων το οποίο εξυπηρετούσε με λεωφορεία τη συγκοινωνία με τη Δυτική Θεσσαλία και τη Δυτική Μακεδονία, μέχρι Φλώρινα και συγχρόνως είχε τα γραφεία του και το 25ο Κοινό Ταμείο φορτηγών αυτοκινήτων Κοζάνης. Το διπλανό επί της οδού Παπακυριαζή διώροφο κτίριο, ιδιοκτησίας και αυτό της Λιλής Ψάλτη, στο μεν ισόγειο διέμενε μεταπολεμικά ο γεωπόνος Κατσαούνης, ενώ στον όροφο είχε στεγαστεί το Γαλλικό Ινστιτούτο (Γαλλική Ακαδημία όπως συνήθως την αποκαλούσαμε τότε), με διευθύντριες την Κάρπου και τη Λήτου[2]. Το 1957-58 το πρακτορείο αυτοκινήτων του Γεωργίου Νικ. Πράσσα και το διπλανό διώροφο κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους η ιδιοκτήτρια Ψάλτη σε συνεργασία με τον Πράσσα, έκτισαν ένα ενιαίο μεγάλο ισόγειο οίκημα. Στο τμήμα που βρισκόταν στη γωνία των δύο δρόμων στεγάστηκε σύγχρονο πρακτορείο καυσίμων και πλυντήριο αυτοκινήτων από τους γιους του Γεωργίου Πράσσα, Νίκο και Λάκη, ενώ προς την κλινική του Ράπτη υπήρχαν δύο άλλα καταστήματα ένα εκ των οποίων ήταν το εστιατόριο «Λούκουλος».
Στη συνέχεια επί της Παπακυριαζή βρισκόταν η Πολυκλινική του ιατρού Νικολάου Ράπτη, η οποία το 1931 κτίστηκε αρχικά ως ισόγεια με υπερυψωμένο υπόγειο και το 1948 προστέθηκε και δεύτερος όροφος[3]. Θα συμπληρώσουμε εδώ ότι μεταπολεμικά στη θέση του parking του αυτοκινήτου του Νικ. Ράπτη στεγάστηκε το Κουρείο των Αθανασίου Τσερέπα και Γεωργίου Σαρακίνα, ενώ στο ημιυπόγειο της κλινικής υπήρχαν δύο γραφεία. Το πρώτο ήταν Δικηγορικό και στέγαζε τους Πέτρο Λογαρά και Λεωνίδα Αρχοντή και το δεύτερο ήταν Τεχνικό και είχε το γραφείο του ο πολιτικός μηχανικός Απόστολος Δαδιώτης.
Μετά από τις συμπληρώσεις που αναφέραμε, επανερχόμαστε στη οδό Ρούσβελτ, στη διασταύρωσή της με την Κούμα και οδοιπορώντας προς την πλατεία Ταχυδρομείου, ακολουθούμε το αριστερό πεζοδρόμιο. Στη γωνία Κούμα και Ρούσβελτ ήταν ένα διώροφο κτίριο με αυλή στα πλάγια. Βλέπετε στα παλιά χρόνια δεν υπήρχε περίπτωση να συναντήσει κανείς οποιασδήποτε φύσεως οίκημα, χωρίς αυλή, γεγονός άγνωστο σήμερα. Το οίκημα αυτό για πολλά χρόνια στέγαζε το ξενοδοχείο «Μινέρβα» του Παπασυννεφάκη. Όταν το κτίριο περιήλθε στην ιδιοκτησία του Γ. Κόβαλα, ο Παπασυννεφάκης μετέφερε την ξενοδοχειακή του επιχείρηση στο Τσούγκαρι, στο τριώροφο κτίριο που χρησίμευε ως ξενοδοχείο του Κώστα Κικίμη με την επωνυμία η «Θράκη»[4]. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 το παλιό ξενοδοχείο «Μινέρβα» κατεδαφίσθηκε και στη θέση του ανεγέρθηκαν διάφορα καταστήματα.
Στη συνέχεια υπήρχε προπολεμικά ένα ισόγειο ταπεινό σπιτάκι με μεγάλη αυλή που το οικόπεδο έφθανε μέχρι την οδό Παπακυριαζή, ακριβώς απέναντι από το ξενοδοχείο «Κατερίνη». Ο σεισμός του 1941 σχεδόν το ισοπέδωσε και η αυλή και ο χώρος που κάλυπτε το σπιτάκι χρησιμοποιήθηκαν σαν ξυλαποθήκη με οικοδομικά υλικά από τον Κλεάνθη Μπακαλούλη. Μεταπολεμικά στο σημείο αυτό και συγκεκριμένα το 1955 εκδόθηκε άδεια ανέγερσης τριώροφης οικοδομής επ' ονόματι των αδελφών Κλ. Μάρκου, η οποία όμως καθυστέρησε να αποπερατωθεί, καθώς κατά τη διάρκεια της εκσκαφής από τον αρχαιολόγο Γεώργιο Βερδελή ανευρέθηκαν αρχαιότητες[5]. Τελικά περί το 1958 αποπερατώθηκε η συγκεκριμένη οικοδομή, η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα. Η δημοσιευόμενη φωτογραφία με τα κτίρια της δυτικής πλευράς της πλατείας Ταχυδρομείου στο βάθος προέρχεται από τις εργασίες κατασκευής της εν λόγω οικοδομής.
Ερχόμαστε τώρα στα κτίρια της δυτικής πλευράς της πλατείας Ταχυδρομείου και αρχίζουμε από τη γωνία των οδών Ρούσβελτ και Παπακυριαζή, ακριβώς απέναντι από το παλιό Πρατήριο Καυσίμων των αδελφών Πράσσα. Στη γωνία αυτή υπήρχε από τα προπολεμικά χρόνια ένα ισόγειο σπίτι, όπως διακρίνεται και στη δημοσιευόμενη φωτογραφία, το οποίο ανήκε στην οικογένεια Τσαγιάννη. Το γωνιακό δωμάτιο του σπιτιού είχε απομονωθεί από την υπόλοιπη κατοικία, έγινε αυτόνομο και ενοικιαζόταν ως κατάστημα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 είχε εγκαταστήσει στο κατάστημα αυτό το εργαστήριο ραπτικής της η Βασιλική (Κούλα) Μαραμή, η οποία ήταν μία από τις καλύτερες μοδίστρες της εποχής εκείνης. Ήταν τα χρόνια που δεν υπήρχαν έτοιμα γυναικεία ενδύματα και οι γυναίκες έραβαν τα ρούχα τους στις πολλές μοδίστρες που διέθετε η προπολεμική Λάρισα. Η Κούλα Μαραμή παντρεύτηκε τον στρατιωτικό Ευάγγελο Βανταλή[6] και μετά τον γάμο της έπαυσε να εργάζεται. Αμέσως στο ίδιο κατάστημα εγκαταστάθηκε η Αγγελική Αρώνη η οποία κατασκεύαζε γυναικεία καπέλα. Το καπελάδικο αυτό εξακολουθούσε να λειτουργεί μέχρι τον πόλεμο του 1940 και μετά τον σεισμό και την επακολουθήσασα κατοχή έφυγε για την Αθήνα. Μεταπολεμικά για ένα χρονικό διάστημα ενοικιάστηκε ως κομμωτήριο των αδελφών Ζακάρ και αργότερα όταν έπαυσε να λειτουργεί το κομμωτήριο, το ανεξάρτητο αυτό δωμάτιο ενσωματώθηκε με την υπόλοιπη κατοικία και έγινε ολόκληρο το οίκημα αμιγής κατοικία, στην οποία κατοίκησαν εκτός από τους ιδιοκτήτες και η οικογένεια του Ηρακλή Οικονόμου, υπαλλήλου των ΣΕΚ (σήμερα ΟΣΕ), έως ότου το σπίτι προσφέρθηκε και έγινε πολυκατοικία[7].
(Συνεχίζεται)
----------------------------
[1]. Ο Γεώργιος Πράσσας (1898-1968) ήταν από τους πρώτους οδηγούς αυτοκινήτων στη Λάρισα, αρκεί να φανταστεί κανείς ότι το δίπλωμά του είχε διψήφιο αριθμό.
[2]. Μετά την κατεδάφιση του διώροφου κτιρίου του Ψάλτη το 1957, το Γαλλικό Ινστιτούτο μετακόμισε στο ισόγειο της οικοδομής του Ιωάννη Αγραφιώτη που βρισκόταν επί της οδού Παύλου Νιρβάνα 13, στην περιοχή Κολωνάκι. Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Το Κολωνάκι της Λάρισας-Γ’, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 11ης Νοεμβρίου 2020.
[3]. Του ιδίου: «Πολυκλινική Λαρίσης Νικ. Ι. Ράπτου», εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 28ης Αυγούστου 2016.
[4]. Στη θέση του ξενοδοχείου «Θράκη» όταν αυτό κατεδαφίστηκε, ανεγέρθηκε ένα νέο οίκημα το οποίο στέγασε το ξενοδοχείο «Ακροπόλ». Την ξενοδοχειακή επιχείρηση του Παπασυννεφάκη μετά τον θάνατο και του γιου του, ανέλαβε και συνέχισε ο σύζυγος της κόρης του Μάκης Δήμου, με την ονομασία «Μακεδονία». Αρχικά η «Μακεδονία» στεγάστηκε στον δεύτερο όροφο της οικίας Φαληρέα και κατόπιν σε μια νέα οικοδομή επί της οδού Πολυκάρπου 5, πίσω ακριβώς από το «Ακροπόλ». Βλέπε: Ολύμπιος (Κώστας Περραιβός). «Η Λάρισα που χάθηκε», σε. «Λάρισα», φύλλο της 11ης Δεκεμβρίου 1972.
[5].Κατά την περιγραφή των ευρημάτων τα οποία δημοσιεύτηκαν στα «Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας» του 1955 ο αρχαιολόγος Νικ. Βερδελής καταλήγει ως εξής: «Η περιορισμένη έκτασις της ανασκαφής δεν επέτρεψεν, ως ήτο επόμενον, την διελεύκανσιν των σχετικών προβλημάτων. Εν πάση όμως περιπτώσει, εάν ληφθή υπ' όψιν ότι εις άλλο σημείον της ιδίας πλατείας είχεν ορίσει παλαιότερον ο Αρβανιτόπουλος την θέσιν του αρχαίου Ωδείου, καθίσταται βέβαιον ότι ο χώρος μεταξύ της προκειμένης πλατείας και της περί τα 250 μέτρα βορειοδυτικώς Κεντρικής πλατείας της πόλεως κατέχει το κέντρον της αρχαίας Λαρίσης», σελ. 150. Ευχαριστώ τον φίλο και μέλος τη Φωτοθήκης Λάρισας του Ομίλου Φίλων τη Θεσσαλική Ιστορίας Θωμά Κυριάκο και μέσω αυτού τον Κλεάνθη Μάρκου για τη συνδρομή τους στην αποστολή αντιγράφου της μελέτης του Νικ. Βαρδαλή και φωτογραφιών από την ανέγερση του τριώροφου κτιρίου τους.
[6]. Ο Ευάγγελος Βανταλής (1901-1973) γεννήθηκε στα Τρίκαλα και σταδιοδρόμησε ως στρατιωτικός. Το 1946 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του συνταγματάρχη και στις εκλογές του 1963 εκλέχτηκε βουλευτής Λαρίσης με την Ένωση Κέντρου.
[7]. Ολύμπιος (Κώστας Περραιβός). Η Λάρισα που χάθηκε. Στην Πλατεία Ταχυδρομείων, εφ. «Λάρισα», φύλλο της 18ης Δεκεμβρίου 1972.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου (nikapap@hotmail.com)
