Πρόκειται για τη μία από τις δύο φωτογραφίες οι οποίες συνοδεύουν το σημερινό κείμενο. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα το θυμούνται, γιατί έστεκε εκεί στοιχειωμένο, όπως το άλλο αδελφάκι του, η "Βίλλα Λαχτάρα" της οδού Καλλιάρχου. Αυτό το υπεραιωνόβιο κτίσμα είναι ό,τι απόμεινε από το παλιό κονάκι του Φαΐκ μπέη. Όμως αυτό, όπως και ο περιβάλλων χώρος του έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία, την οποία θα σας την περιγράψουμε από την αρχή.
Όπως μπορεί κανείς να διακρίνει από την κατασκευή του, το κτίριο είναι διώροφο και ανήκει στην κατηγορία αυτών που ο Γιώργος Γουργιώτης ονομάζει "λαϊκά νεοκλασικά οικοδομήματα". Τα δομικά υλικά του είναι τα παραδοσιακά (ξυλοδεσιές και πλιθιά). Η στέγη είναι τετράκλινη, καλυμμένη από κεραμίδια. Στην πρόσοψη ψηλά έχει κατασκευαστεί τριγωνικό διακοσμητικό αέτωμα (στη φωτογραφία έχει πάθει μερική καθίζηση). Ο τοίχος στο κεντρικό τμήμα της πρόσοψης εμφανίζει μια υποχώρηση και στο σημείο αυτό τέσσερες όρθιοι ισχυροί ξύλινοι δοκοί, οι οποίοι δημιουργούν κάτω από το αέτωμα τρία τόξα, συγκρατούν πιο κάτω τον εξώστη του ορόφου, δημιουργώντας ένα υποτυπώδες προστώο, ενώ στο ισόγειο υπάρχει η κεντρική είσοδος του κτίσματος, πλαισιωμένη από δύο παράθυρα. Η αρχιτεκτονική δομή του το τοποθετεί κατασκευαστικά στα μέσα του 19ου αιώνα, αν και ορισμένοι ομιλούν για προγενέστερη χρονολογία [1].
Ιστορικά γνωρίζουμε ότι το κτίριο αυτό αποτελούσε το κονάκι ενός πλούσιου Οθωμανού μεγαλοκτηματία του Φαΐκ μπέη. Κατά την τουρκοκρατία το κονάκι του ήταν από εκείνα που διέθετε χαρεμλίκι (γυναικωνίτη). Μπροστά του υπήρχε τεράστια αυλή, όπως είχαν όλα τα παλιά μεγάλα τουρκικά σπίτια. Κήποι με άφθονα άνθη γέμιζαν τον χώρο και από τα πηγάδια αντλούσαν νερό, το αποθήκευαν σε μαρμάρινες λάρνακες για να τα ποτίζουν τακτικά. Το κονάκι του Φαΐκ μπέη είναι συνδεδεμένο με μια δραματική ιστορία του ιδιοκτήτη του, ο οποίος κάποια στιγμή έχασε όλα τα υπάρχοντά του και όπως λέει η προφορική παράδοση εγκατέλειψε τη Λάρισα κάποια νύχτα πάμφτωχος.
Μετά την εφαρμογή από το 1884 του νέου ρυμοτομικού σχεδίου της Λάρισας, το κτίριο αυτό απέκτησε δύο οδούς προσπέλασης. Η μία ήταν από την οδό Ρούσβελτ (Φαρσάλων τότε) και η άλλη από την οδό Μ. Αλεξάνδρου, με θέα την ανατολική πλευρά της Κεντρικής πλατείας. Η τελευταία προσπέλαση γίνεται κατανοητή από τη δεύτερη φωτογραφία, όπου βλέπουμε το πίσω μέρος του κτιρίου. Μετά από ένα προστατευτικό τοιχίο με κάγκελα, οριοθετημένο στο ύψος της οικοδομικής γραμμής, μεσολαβεί στενός ακάλυπτος χώρος και στη συνέχεια διακρίνεται η δυτική είσοδος του κτίσματος. Η φωτογραφία αυτή χρονολογείται στα 1902, όταν στους χώρους του ήταν ανεπτυγμένο από καιρό το ξενοδοχείο ύπνου "Αβέρωφ". Ήταν από τα παλαιότερα της Λάρισας, χωρίς όμως ιδιαίτερες διευκολύνσεις.
Το ξενοδοχείο μαζί με τον τεράστιο ακάλυπτο χώρο που το περιέβαλλε, αγοράστηκε μετά το 1920 από τον Κωνσταντίνο Κουτσίνα, τον αδελφό του Φίλιππου Κουτσίνα, στον οποίο αναφερθήκαμε παλαιότερα [2]. Η οικογένειά τους μετακόμισε στη Λάρισα από τον Τύρναβο λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους [3]. Ο Κωνσταντίνος Κουτσίνας γεννήθηκε στη Λάρισα και με τη γυναίκα του Ολυμπιάδα Αληθινού απέκτησε τρεις κόρες. Πρώτη ήταν η Αμαλία η οποία πέθανε σχετικά νέα, μετά η Αλίκη και τελευταία η Αγγελική (Λιλίκα). Από τον πατέρα τους είχαν τεράστια περιουσία σε οικόπεδα και ακίνητα, τα οποία βρίσκονταν επί της οδού Ρούσβελτ και απλώνονταν μεταξύ του καταστήματος του Γεωργ. Δημητρακοπούλου (γωνία Κύπρου-Ρούσβελτ) και του ξενοδοχείου "Όλυμπος" του Γ. Βουζίκα (γωνία Κούμα-Ρούσβελτ). Οι "Κουτσινούλες" όπως ήταν γνωστές στους παλαιούς Λαρισαίους, ήταν άτομα ευαίσθητα και είχαν αναπτύξει σπουδαία φιλανθρωπική και χριστιανική δράση.
Όταν κατά το 1932-33 σταμάτησε να λειτουργεί το ξενοδοχείο "Αβέρωφ", οι ιδιοκτήτριες αδελφές Κουτσίνα το νοίκιασαν σε διάφορες οικογένειες έναντι ελαχίστου μισθώματος. Το 1934 η είσοδος του ξενοδοχείου που υπήρχε προς την Κεντρική πλατεία καταργήθηκε και στον ακάλυπτο χώρο ανοικοδομήθηκε μια σειρά καταστημάτων με πρόσοψη προς την οδό Μ. Αλεξάνδρου. Μεταπολεμικά και μέχρι την κατεδάφιση του παλιού κτίσματος, στους χώρους του βρήκαν καταφύγιο διάφορες φτωχές οικογένειες.
Το σπίτι όπου διέμενε η οικογένεια Κων. Κουτσίνα βρισκόταν στον ίδιο χώρο με το τούρκικο κτίσμα, αλλά σε άλλη θέση, στο ύψος των κτιρίων της οδού Φαρσάλων (Ρούσβελτ σήμερα) και δίπλα από το εξαώροφο μέγαρο που έκτισε ο έμπορος Γεώργιος Τηλιός, σε οικόπεδο το οποίο είχε αγοράσει από τις αδελφές Κουτσίνα. Ήταν μια μεγάλη μονοκατοικία με υπερυψωμένο υπόγειο. Πίσω από το σπίτι τους υπήρχε μεταπολεμικά μια μικρή ισόγεια κατασκευή η οποία φιλοξενούσε τις εγκαταστάσεις του χριστιανικού Σωματείου "Σάπφειρος". Οι κόρες του Κωνσταντίνου Κουτσίνα έμειναν άγαμες και χωρίς απογόνους.
Το 1962 περίπου όλη αυτή η έκταση με τα κτίσματα που ανήκαν στις αδελφές Κουτσίνα αγοράστηκαν από τον Σετράκ Σιρινιάν ο οποίος μαζί με τον γιο του Ονίκ τα κατεδάφισε [4] και στη θέση τους ανήγειρε μεγάλη τριώροφη οικοδομή με στοά στο ισόγειο, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν στις 24 Σεπτεμβρίου 1967 [5].
----------------------------------------------------------------
[1]. Ο Βάσος Καλογιάννης. Η Λάρισα που χάνεται. Τα παλιά αρχοντικά μας και η ιστορία τους, εφ."Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 30ής Οκτωβρίου 1964, αναφέρει ότι κατά τη χρονολογία του δημοσιεύματος το κτίσμα "…αριθμεί βίο 200 χρόνων περίπου."
[2]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Η οικογένεια Κουτσίνα, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 27ης Δεκεμβρίου 2017. Του ιδίου: Η οικογένεια Κουτσίνα. Προσθήκες και διορθώσεις, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 19ης Ιουνίου 2019. Τα δύο αδέλφια ήλθαν στη Λάρισα.
[3]. "Δύο-τρία χρόνια μετά την μεγάλη πυρκαϊά του Μαΐου του 1882, εγκατεστάθησαν ενταύθα και οι αδελφοί Φίλιππος και Κωνσταντίνος Κουτσίνας εκ Κονίτσης, ιδρύσαντες πλουσιότατα εμπορικά καταστήματα". Μακρής Θρασύβουλος, Λαρισινές σελίδες, εφ. "Θεσσαλικά Νέα", Λάρισα, φύλλο της 6ης Φεβρουαρίου 1947.
[4]. "Κατά την εκσκαφήν θεμελίων του οικοπέδου Σιρινιάν επί της οδού Ρούσβελτ ήλθεν εις φως τμήμα αρχαίας τοιχοποιίας. Ο επιμελητής αρχαιοτήτων καθηγητής κ. Ν. Ταξιλτάρης έχει την γνώμην ότι πρόκειται περί τμημάτων τού κατά το παρελθόν θέρος αποκαλυφθέντος εις τα οικόπεδα Βουζίκα και Τηλιού μεγάρου ρωμαϊκής εποχής, το οποίον θα ήτο πιθανόν ή διοικητήριον ή και συγκρότημα καταστημάτων ρωμαϊκής αγοράς". Εφ. "Ελευθερία", φύλλο της 28ης Μαΐου 1964.
[5]. Θέλω να ευχαριστήσω για τη βοήθειά τους τον Θρασύβουλο Τηλιό και τα μέλη της Φωτοθήκης Λάρισας Θεόδωρο Χατζούλη και Βαγγέλη Ρηγόπουλο.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
