-Το επόμενο κατάστημα, όπως καταγράφεται στο σχεδιάγραμμα του Βαγγέλη Βοζαλή, που δημοσιεύθηκε την περασμένη Τετάρτη, ήταν του Βασίλη Πράσσα. Στις αρχές του 20ού αιώνα στο μαγαζί αυτό λειτούργησε το εμπορικό του Καλογερόπουλου, ο οποίος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους της εποχής του στη Λάρισα. Ο γιος του Νεοπτόλεμος Καλογερόπουλος είχε συγκεντρώσει πλούσιο ιστορικό υλικό που αφορούσε τη Λάρισα και την περιοχή της με πρόθεση να εκδώσει την ιστορία της, χωρίς όμως να ολοκληρώσει την επιθυμία του. Προπολεμικά είχε εκδώσει τον «Οδηγό της Λαρίσης». Όταν ο Καλογερόπουλος εγκατέλειψε το κατάστημα, στέγασαν στο σημείο αυτό το εμπορικό τους ο Γεώργιος Αντωνιάδης με τον αδελφό του. Οι τελευταίοι είχαν έλθει το 1883 από τη Σιάτιστα. Ο Γεώργιος Αντωνιάδης[2] ήταν αξιόλογος άνθρωπος, πολύ καλός επαγγελματίας και διετέλεσε πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου. Παράλληλα ασχολήθηκε με τα πολιτικά πράγματα της Λάρισας και υπήρξε φανατικός οπαδός του κόμματος των Φιλελευθέρων. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα τοπικά στελέχη του και από κοινού με τους Πέτρο Γέμτο, Στέργιο Αρχιμανδρίτη, Μιχάλη Σωτηρίου, Μανδραβέλη και άλλους, ίδρυσαν την τοπική «Λέσχη των Φιλελευθέρων». Στο κατάστημα των αδελφών Αντωνιάδη μπήκε νεότατος ως υπάλληλος ο Βασίλειος Πράσσας. Ο τελευταίος επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο για την προαγωγή της επιχείρησης, γι' αυτό και όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1930 οι ιδιοκτήτες του αποφάσισαν να μετακομίσουν οικογενειακώς στην Αθήνα, παρέδωσαν την επιχείρηση στον Βασίλη Πράσσα. Μεταπολεμικά ο τελευταίος συνεταιρίστηκε με τα ανίψια του Ανδρέα και Αντώνη Γιάννακα, των οποίων ο πατέρας Δημήτριος είχε το ξενοδοχείο "Rex" επί της οδού Ίωνος Δραγούμη, απέναντι από την Αγροτική Τράπεζα. Αργότερα όταν ο Πράσσας αποχώρησε, ο μεν Ανδρέας άνοιξε κατάστημα πωλήσεως αυτοκινήτων δίπλα από το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, ενώ ο Αντώνης συνεταιρίσθηκε με τον Τάκη Παπαδημητρίου και λειτούργησαν το "Salon vert", το οποίο πωλούσε γυναικεία υφάσματα.
--Το διπλανό κατάστημα προπολεμικά το είχε νοικιασμένο ο Δημήτριος Ψυχούλης και πωλούσε ψιλικά. Μάλιστα ένα διάστημα είχε συνεταιριστεί με τον Βασ. Δραγατσίκη. Αργότερα το δούλεψε ο Φιλίππου επίσης με ψιλικά και στη συνέχεια ενοικιάστηκε από τους αδελφούς Παρμενίωνα και Δημήτριο Γιαννιό, οι οποίοι το μετέτρεψαν σε εμπορικό κατάστημα με γυναικεία υφάσματα. Το κατάστημα αυτό ήταν το τελευταίο πριν από την είσοδο στη Στοά Κουτσίνα[3] και καταλάμβανε τη μία από τις δύο γωνίες της Στοάς προς την οδό Ερμού. Ως γνωστόν η Στοά Κουτσίνα είχε δημιουργηθεί το 1923-24.
--Την άλλη γωνία της Στοάς καταλάμβανε το μεγάλο εμπορικό κατάστημα των αδελφών Νικολάου και Ανδρέα Κουτσίνα. Η οικογένεια Κουτσίνα εγκαταστάθηκε στη Λάρισα πολύ πριν το 1907 και ο Φίλιππος Κουτσίνας, πατέρας των αδελφών, άνοιξε εμπορικό μαγαζί στην παλιά περιοχή Σιάουλο[4]. Αργότερα αγόρασε κάποια κατοικία που υπήρχε επί της οδού Ερμού, την οποία έπειτα από διάφορες μετασκευές τη μετέτρεψε σε ιδιόκτητο κατάστημα, το οποίο το 1907 το διαφήμιζε από τις στήλες των τοπικών εφημερίδων ως εξής: "Τρέξατε εις το επί της οδού Ερμού μέγα εμπορικόν κατάστημα Φιλίππου Κουτσίνα, να θαυμάσητε τα νέα υφάσματα της εποχής, ως και άλλα είδη πολυτελείας τα οποία εκόμισε κατ' αυτάς το κατάστημα απ' ευθείας εξ Ευρώπης…"[5]. Το 1919 πέθανε ο Φίλιππος Κουτσίνας και συνέχισαν τη λειτουργία του καταστήματος οι γιοι του Νικόλαος και Ανδρέας. Το 1923 οι τελευταίοι γκρέμισαν ένα τμήμα του καταστήματος μήκους τριών μέτρων, για να διανοιχτεί η Στοά Κουτσίνα προς την πλευρά της οδού Ερμού. Όταν αργότερα ο Νικόλαος Κουτσίνας μετακόμισε και άνοιξε μαγαζί στον Βόλο, ο Ανδρέας έμεινε μόνος του στη Λάρισα. Κατά τον σεισμό της 1ης Μαρτίου 1941 το κατάστημα υπέστη πολύ μεγάλες ζημιές. Η δημοσιευόμενη φωτογραφία αποτελεί αψευδή μαρτυρία του γεγονότος. Η λήψη της έγινε τον Απρίλιο του 1941 από Γερμανό στρατιώτη και αποτυπώνει τη δυτική πλευρά της οδού Ερμού όπως φαίνεται από την οδό Βενιζέλου. Μετά από την καταστροφή αυτή το κατάστημα του Ανδρέα Κουτσίνα έπαψε να λειτουργεί και στο βάθος προς τη Στοά είχαν το εμπορικό τους οι αδελφοί Μισούρα, οι οποίοι πωλούσαν γυναικεία υφάσματα. Αμέσως μετά την κατοχή στο σημείο όπου ήταν προπολεμικά το κατάστημα του Ανδρέα Κουτσίνα στεγάστηκε η UNRRA[6], ένας διεθνής οργανισμός περίθαλψης των θυμάτων πολέμου. Σύμφωνα με τον Γιώργο Ζιαζιά, όταν η UNRRA αποσύρθηκε, στον χώρο αυτό εγκατέστησε τα γραφεία της τον Μάρτιο του 1947 η Τ.Α.Ε. (Τεχνικές Αεροπορικές Εκμεταλλεύσεις), αεροπορική εταιρεία δημοσίου συμφέροντος, και άρχισε άμεσα η αεροπορική συγκοινωνία Αθηνών-Λαρίσης-Θεσσαλονίκης[7]. Μετά το 1951 στο κατάστημα αυτό στεγάστηκε η Εμπορική Ένωση. Ιδιοκτήτες του ήταν ο Τάκης Χατζής και ο Παναγιώτης Στωικίδης[8]. Σήμερα στο σημείο αυτό υπάρχει το εμπορικό κατάστημα Δ. Μισδραχής και Υιοί Ο.Ε.
--Δίπλα από το εμπορικό του Ανδρέα Κουτσίνα υπήρχε προπολεμικά το κατάστημα γουναρικών του Θεόδωρου Μπαλάνου και στη γωνία Ερμού-Βενιζέλου ο Σωτήριος Α. Λαγός, ο οποίος επισκεύαζε και πωλούσε ωρολόγια και κοσμήματα, όπως μας πληροφορεί η επιγραφή του καταστήματός του στη φωτογραφία, η οποία δημοσιεύεται σήμερα. Ο Σωτ. Λαγός είχε τη φήμη άριστου τεχνίτη και σ’ αυτόν κατέφευγαν οι παλιοί Λαρισαίοι για να διορθώσουν τα ρολόγια τσέπης που οι περισσότεροι είχαν στα γιλέκα τους. Ο Σωτήρης είχε την τέχνη να τα ανανεώνει και να παρατείνει τη λειτουργία τους. Μεταπολεμικά στη θέση αυτή στεγάστηκε το κατάστημα γυναικείων τσαντών και μπιζού "Κοντεσίνα" του Γεωργίου Κουρέλλου, το οποίο αργότερα το λειτούργησε ο ανεψιός του Ιωάννης Κουρέλος.
(Συνεχίζεται)
-----------------------------------------------
[1]. Θα πρέπει να διορθώσουμε ένα λάθος το οποίο παρεισέφρησε στο κείμενο της περασμένης Τετάρτης και επισήμανε ο κ. Μαγκαλίδης. Η Τούλα, η Φιφή και ο Θεόδωρος Αξενίδης ήταν μικρότερα αδέλφια του Κώστα Αξενίδη και όχι παιδιά του. Παλαιότερα σε τέτοιες περιπτώσεις οι δημοσιογράφοι ανέφεραν ότι το λάθος οφειλόταν στον "δαίμονα του τυπογραφείου", σήμερα αποδίδεται στον "δαίμονα του διαδικτύου", η αλήθεια όμως είναι ότι οφείλεται στην εσφαλμένη καθοδήγηση των πλήκτρων του υπολογιστή που χειρίζεται ο υποφαινόμενος.
[2]. Η κατοικία του βρισκόταν στην ανατολική πλευρά της πλατείας Ταχυδρομείου, ενώ του αδελφού του στην οδό Παπακυριαζή. Και οι δύο κατοικίες ήταν ιδιόκτητες και κατασκευαστής τους ήταν ο εργολάβος Δημήτριος Πουλιάδης. Όταν τα πράγματα στη δουλειά τους άρχισαν να μην πηγαίνουν οικονομικά καλά για τους αδελφούς Αντωνιάδη, ίσως και από την πολυτελή ζωή τους, αποφάσισαν στις αρχές της δεκαετίας του 1930 να εγκαταλείψουν τη Λάρισα και να εγκατασταθούν στην Αθήνα, ενώ τις κατοικίες τους τις αγόρασε ο έμπορος υαλικών Ιωάννης Αλεξάνδρου. Το κτίριο στην πλατεία Ταχυδρομείου μετατράπηκε σε ξενοδοχείο με την ονομασία "Τέμπη", ενώ στο άλλο της οδού Παπακυριαζή μετακόμισε η οικογένεια του αγοραστή. Το τελευταίο διατηρείται μέχρι και σήμερα, με ορισμένες επεμβάσεις στον όροφο έπειτα από τον σεισμό του 1941, και σ' αυτό διαμένει ο γιος του Δημήτριος.
[3].Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Η Στοά Κουτσίνα. εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλα της 28ης Φεβρουαρίου, 7ης και 14ης Μαρτίου 2018.
[4]. Σιάουλο ονομαζόταν ο ανοικτός χώρος, ο οποίος υπάρχει και σήμερα και δημιουργείται από τη συμβολή των οδών 28ης Οκτωβρίου, 23ης Οκτωβρίου, Νικηταρά, Ογλ και Κύπρου.
[5]. Ζιαζιάς Γεώργιος. Αναζητώντας τη χαμένη Λάρισα. Πενήντα χρόνια μνήμες και αναπολήσεις (1900-1950), τόμ. Β΄, Λάρισα (2000) σελ. 12.
[6]. Η UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) ήταν ένας Οργανισμός Περίθαλψης και Αποκατάστασης των Ηνωμένων Εθνών, στον οποίο πρωτοστατούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Σκοπός της ήταν η μέριμνα για την περίθαλψη θυμάτων πολέμου σε κάθε πληγείσα χώρα, σε τομείς όπως ένδυση, σίτιση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, κλπ.
[7]. Το 1951 με πρωτοβουλία της κυβέρνησης η Τ.Α.Ε. και άλλες τρεις αεροπορικές εταιρείες που υπήρχαν τότε στην Ελλάδα συγχωνεύθηκαν σε μία και δημιουργήθηκε η Ολυμπιακή Αεροπορία.
[8]. Ο Παναγιώτης Στωικίδης είναι γιος του παλιού πρωτοψάλτη του ναού του Αγ. Νικολάου και κατόπιν του μητροπολιτικού ναού του Αγ. Αχιλλίου Πλάτωνα Στωικίδη και αδελφός του Νικολάου Στωικίδη, διευθυντή παλαιότερα του Δημοτικού Αστεροσκοπείου Λάρισας "Αριστεύς" στη Γιάννουλη.
