Ήταν 18 ετών και συνοδευόταν από τριμελή επιτροπή αντιβασιλείας Βαυαρών και από 3.500 άτομα του βαυαρικού στρατού[1]. Αργότερα έφθασαν από την πατρίδα του άνθρωποι των γραμμάτων, της τέχνης και των επιστημών. Ο προορισμός όλων αυτών ήταν να συμβουλεύουν τον ανήλικο ακόμα ηγεμόνα στα αρχικά του βήματα και να τον βοηθούν στην οργάνωση και λειτουργία του νέου κράτους. Στον στρατιωτικό τομέα εκτός από τον τακτικό στρατό δημιουργήθηκε και το λεγόμενο Επικουρικό Βαυαρικό Εκστρατευτικό Σώμα. Η στρατιωτική αυτή μονάδα αποτελούνταν από 5.400 ξένους εθελοντές, στην πλειοψηφία τους Βαυαροί, οι οποίοι ήταν πολύ καλά εκπαιδευμένοι και κατάλληλα εξοπλισμένοι.
Την περίοδο εκείνη στα βόρεια σύνορα του κράτους τα οποία έφθαναν μέχρι λίγο πιο πάνω από τη Λαμία, υπήρχαν πολλές ληστρικές ομάδες οι οποίες με ορμητήριο τα τουρκικά εδάφη εισέρχονταν στο ελληνικό έδαφος, έκαναν ληστείες σε ελληνικές περιουσίες και με τη λεία τους επέστρεφαν ανενόχλητοι πάλι στο τουρκικό έδαφος. Επειδή το φαινόμενο αυτό είχε καταντήσει μάστιγα για τους κατοίκους των βορείων συνόρων, το ελληνικό κράτος αποφάσισε να αντιδράσει. Την άνοιξη του 1834, ένα χρόνο μετά την άφιξη του βασιλιά Όθωνα, τμήμα του Βαυαρικού Εκστρατευτικού Σώματος με επικεφαλής τον στρατηγό Christian von Schmaltz, συνοδευόμενο και από Έλληνες στρατιωτικούς, βρισκόταν στην περιοχή της Λαμίας, κοντά στα σύνορα με την τουρκοκρατούμενη τότε Θεσσαλία, για την τακτική επιθεώρηση των ελληνικών στρατιωτικών μονάδων. Και ενώ η επιθεώρηση ήταν σε εξέλιξη, ο στρατηγός von Schmaltz, διατάχθηκε από την κρατική εξουσία να μεταβεί στη Λάρισα μαζί με τους επιτελείς του και μικρή ομάδα στρατιωτών με μυστική αποστολή, για συνομιλίες με τον πασά της πόλης. Οι συνομιλίες αυτές περιστρέφονταν κυρίως γύρω από την πάταξη της ληστείας, αλλά και σε άλλα άμεσα σημαντικά θέματα, τα οποία αφορούσαν τις δύο χώρες και βρίσκονταν σε εκκρεμότητα από καιρό. Η ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τον επικεφαλής στρατηγό von Schmaltz, τον υπασπιστή του λοχαγό Max von Abel, τον λοχαγό των Γενικών Επιτελών Σκαρλάτο Σούτσο[2], τον υπολοχαγό των ιππέων κόμη Taufkirchen, έναν στρατιωτικό ιατρό και μικρό τμήμα έφιππων λογχοφόρων οι οποίοι θα φρόντιζαν για την προστασία της αποστολής κατά τη διαδρομή.
Τα μέλη της ελληνικής αποστολής έφθασαν στη Λάρισα μέσω Δομοκού και έγιναν δεκτά από τις τουρκικές αρχές, με επικεφαλής τον Μουσταφά Νουρή πασά, με μεγάλη επισημότητα και εξαιρετικές στρατιωτικές τιμές. Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων για την υποδοχή της αποστολής του βασιλιά Όθωνα αποτέλεσαν η στρατιωτική παρέλαση και οι ασκήσεις μάχης οι οποίες έγιναν στην περιοχή Μπελεντιέ Μπαξέ. Η ονομασία είναι τουρκική, σημαίνει Δημοτικός κήπος και κατά τον Γιώργο Ζιαζιά τον όρο αυτό χρησιμοποιούσαν οι μουσουλμάνοι της Λάρισας για να χαρακτηρίσουν τη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ οι χριστιανοί την ονόμαζαν Μεριάς[3]. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας η επίσημη ονομασία της ήταν Πεδίον του Άρεως[4]. Σήμερα ο χώρος αυτός βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του Αλκαζάρ και οριοθετείται από τα σκαλάκια που οδηγούν στο άλσος των Νυμφών μέχρι και το τέλος των αθλητικών εγκαταστάσεων. Κατά την τουρκοκρατία ο τόπος αυτός ήταν επίπεδος και χέρσος, κατάλληλος για να πραγματοποιούνται μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια. Τις εκδηλώσεις αυτές προς τιμήν της ελληνικής στρατιωτικής αντιπροσωπείας παρακολούθησαν από κοινού οι Τούρκοι επίσημοι και οι φιλοξενούμενοι στη Λάρισα αξιωματικοί και οπλίτες της ελληνικής αποστολής.
Μεταξύ των μελών της ελληνικής αποστολής που έφθασε στη Λάρισα ήταν και ο Βαυαρός Ludwig Koellnberger. Γεννημένος το 1811 στο Saltzburg της Αυστρίας, μεγάλωσε σε φιλελληνικό περιβάλλον, γι’ αυτό και όταν ενηλικιώθηκε πήρε την απόφαση να καταταγεί στο Βαυαρικό στρατό για να έλθει στην Ελλάδα. Ήταν 22 ετών όταν στις 29 Ιουνίου 1833 ενσωματώθηκε στο Επικουρικό Βαυαρικό Εκστρατευτικό Σώμα. Υπηρέτησε σαν αξιωματικός στον ελληνικό στρατό, χωρίς όμως ιδιαίτερη εξέλιξη και τον Ιούλιο του 1838 εγκατέλειψε την Ελλάδα. Κατά την εδώ πενταετή παραμονή του ο ανήσυχος νεαρός Βαυαρός, έχοντας έμφυτο το ταλέντο της ζωγραφικής, αποτύπωσε σε σχέδια και εικόνες ότι θεωρούσε αξιοσημείωτο. Σκηνές από την καθημερινή ζωή στην πόλη και το ύπαιθρο, στιγμιότυπα από τη διαβίωση των Βαυαρών στρατιωτών στην Ελλάδα, και άλλα. Οι εικόνες του, όσες διασώθηκαν ολοκληρωμένες, είναι συνολικά 107 υδατογραφίες, από τις οποίες οι πέντε έχουν θέμα το ταξίδι του με την ελληνική στρατιωτική αποστολή στη Λάρισα. Οι τίτλοι των σχεδίων αυτών, έτσι όπως τους σημείωσε ο Koellnberger, έχουν ως εξής: Α΄ Άφιξις εις Λάρισαν. Β΄ Υποδοχή υπό του πασά. Γ΄ Επιθεώρησις. Δ΄ Τουρκικά στρατεύματα στη Λάρισα. 1834. Ε΄ Ψευδομάχη εις την πλατείαν γυμνασίων εν Λαρίση[5]. Αντίγραφα και των 107 υδατογραφιών του Koellnberger φιλοτεχνήθηκαν το 1910 από τον Hans Hanke και σήμερα εκτίθενται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής στην Αθήνα.
Η σημερινή εικόνα, μία από τις πέντε υδατογραφίες τις οποίες ζωγράφισε ο Ludwig Koelnberger και αναφέραμε πιο πάνω, έχει τον υπότιτλο "Άφιξις εις Λάρισαν " και απεικονίζει την είσοδο της ελληνικής αποστολής στη Λάρισα. Η αποστολή εγγίζει την πύλη Φαρσάλων και προηγείται της πομπής Τούρκος οδηγός έφιππος, ο οποίος εγχειρίζει στον επικεφαλής αξιωματικό της πύλης την έγγραφη άδεια εισόδου. Ακολουθούν ο Βαυαρός στρατηγός von Schmaltz με τον υπασπιστή αριστερά του, τον λοχαγό Σκαρλάτο Σούτσο και την υπόλοιπη αποστολή, όλοι τους έφιπποι. Τους υποδέχεται η φρουρά της πύλης και τους οδηγεί στο εσωτερικό της πόλης. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τείχη, το παρατηρητήριο και η ψηλή τοξωτή πύλη. Από το άνοιγμα της πύλης διακρίνονται στο βάθος ορισμένα κτίρια της Λάρισας και ένας μιναρές.
Τεχνικά η υδατογραφία αυτή μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν ερασιτεχνική και απλοϊκή. Όμως η αμεσότητα του σχεδίου στα πρωταγωνιστικά πρόσωπα και ο ρεαλισμός τους δίνουν στο σχέδιο πνοή. Μπορεί να αμφισβητείται η αντικειμενικότητά του, όμως καταγράφει κάποιο ιστορικό στιγμιότυπο από την τουρκοκρατούμενη Λάρισα του 1834 και από την άποψη αυτή είναι σημαντικό.
---------------------------------------------------
[1]. Η Επιτροπή Αντιβασιλείας θα διοικούσε μέχρι την ενηλικίωσή του το 1835, ο δε βαυαρικός στρατός θα αποτελούσε τον κορμό της δημιουργίας εθνικού στρατού, με την προσθήκη ξένων εθελοντών και Ελλήνων στρατιωτικών.
[2]. Είναι ο ίδιος ο οποίος έπειτα από 47 χρόνια ως αρχιστράτηγος των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, έμπαινε πρώτος στη Λάρισα στις 31 Αυγούστου ως απελευθερωτής.
[3]. Μεριάς συνήθως ονομαζόταν μέχρι και πρόσφατα μια εκτεταμένη, επίπεδη και άγονη έκταση.
[4]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Αλκαζάρ. Το άλσος των Νυμφών, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 10ης Οκτωβρίου 2018
[5]. Παπασπύρου-Καραδημητρίου Ευθυμία, Εικόνες από την Ελλάδα (1833-1838). Υδατογραφίες του Hans Hanke από το έργο του Ludwig Koellnberger, πρόλογος Ιωάννης Μαζαράκης-Αινειάν, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος, Αθήνα (2000) σ. 92-95.
Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
