Βρίσκονταν στην περιοχή της οποίας τα σημερινά κτίσματα είναι προγραμματισμένα να κατεδαφισθούν, για να προβληθεί ο χώρος του Αρχαίου Θεάτρου.
--Στη γωνία των οδών Ακροπόλεως και Ύδρας, νότια της μικρής πλατειούλας που διαμορφώνεται στο σημείο αυτό, υπήρχε ένα από τα παλαιότερα φαρμακεία της Λάρισας, του Γεωργίου Μαυρομάτη (αριθ. 1). Στην περίοδο που αναφερόμαστε, ο αριθμός των φαρμακείων της Λάρισας ήταν αρκετός, παρόλο που ο πληθυσμός της πόλης ήταν πολύ λίγος και στην ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη κατέφευγαν οι κάτοικοι όταν βρίσκονταν σε μεγάλη ανάγκη. Θα τα αναφέρω, με τον φόβο μήπως ξεχάσω κάποιο. Αστεριάδη Αγαμέμνονα, Καραθάνου Ηρακλή, του ισραηλίτη Ματαλόν και εν συνεχεία του Νίκου Ζησιάδη, Επιτρόπου και Παπαζήση, Κυλικά Στέφανου, Κυλικά Βασίλη, Χαϊμ Αλχανάτ, Μανεσιώτη Κων., Κρίκη Οδυσσέα, Παπασταύρου Κων. και εν συνεχεία Βάη Βασ., Χαρίτου, Σολωμού Δημ. και Ζυγοπούλου Κων. Τα προπολεμικά φαρμακεία ήταν διαφορετικά απ' ό,τι τα σημερινά, καθώς η μορφή τους άλλαξε τελείως. Τα εργαστήρια, εκτός εξαιρέσεων, καταργήθηκαν και τα φάρμακα προσφέρονται πλέον προκατασκευασμένα από τις φαρμακοβιομηχανίες. Την εποχή του μεσοπολέμου το φαρμακείο Μαυρομάτη έκλεισε και μίσθωσε το δίπλωμά του στον Δημήτριο Σολωμό, ο οποίος διατηρούσε ως τότε φαρμακαποθήκη.
Το κατάστημα αυτό στη συνέχεια στέγασε το Γραφείο Ασφαλειών του Αρτανιάν Κουρσούμη. Ο Αρτανιάν ήταν ένας δραστήριος και συμπαθής άνθρωπος, προσόντα τα οποία ήταν απαραίτητα για την ανάπτυξη της επιχείρησής του.
-Στην ίδια πλευρά, αλλά στη γωνία των οδών Απόλλωνος και Ύδρας, βρισκόταν το κατάστημα το οποίο στέγαζε το ποτοποιείο των αδελφών Κατσάρου (αριθ. 2). Πριν μετακομίσουν στο σημείο αυτό, το ποτοποιείο τους στεγαζόταν σε άλλο κατάστημα επί της οδού Ακροπόλεως, ανάμεσα στο φαρμακείο του Νίκου Ζησιάδη και του αρτοποιείου του Αντωνιάδη. Βασικό ποτό παραγωγής ήταν το ούζο, το οποίο ήταν και τότε γνωστό σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Οι προπολεμικές εφημερίδες το διαφήμιζαν συχνά: «Πίνετε ούζο Τυρνάβου αδελφών Κατσάρου». Ο Τύρναβος είχε ταυτισθεί με το ούζο που παρήγαγαν τα αδέλφια Κατσάρου, αφού το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ούζου ιδρύθηκε στον Τύρναβο, αλλά κατόπιν τα αδέλφια χώρισαν και ίδρυσαν εργοστάσια στη Λάρισα και τη Θεσσαλονίκη.
-Στην απέναντι από το ποτοποιείο αδελφών Κατσάρου γωνία Ύδρας και Απόλλωνος είχε το συμβολαιογραφείο του ο Επαμεινώνδας Φαρμακίδης (αριθ. 3). Στους σημερινούς Λαρισαίους είναι περισσότερο γνωστός ως ο "Ιστορικός της Λάρισας" και λιγότερο ως συμβολαιογράφος. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1861. Πατέρας του ήταν ο εμποροτραπεζίτης Γεώργιος Φαρμακίδης, άτομο που είχε ενεργό συμμετοχή στην επανάσταση της Θεσσαλίας του 1878. Μητέρα του ήταν η Μαριγώ Λεονάρδου, κόρη του Ιωάννη Λεονάρδου, ιατρού από τα γειτονικά Αμπελάκια και συγγραφέα του βιβλίου «Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία»[1].
Παράλληλα με τις επαγγελματικές ενασχολήσεις του, ο Επαμεινώνδας Φαρμακίδης αφιέρωνε πολλές ώρες της ημέρας στην ιστορική έρευνα και στη συγκέντρωση υλικού, με το οποίο συνέθεσε τη συνοπτική ιστορία της Λάρισας από τον καιρό της αρχαιότητος, μέχρι το τέλος της τουρκοκρατίας[2].
Όταν σταμάτησε να εργάζεται ως συμβολαιογράφος, παρέδωσε το συμβολαιογραφείο και το πλούσιο αρχείο του στον συνάδελφό του Χρήστο Μαλάκη, ο οποίος προπολεμικά συνεργάσθηκε με τα συμβολαιογραφεία των Παναγιώτη Μουλούλη, Περικλή Γαρδίκη και Στέφανου Καράσου.
-Δίπλα από το συμβολαιογραφείο του Φαρμακίδη είχε το κατάστημά του ο υποδηματοποιός Στέργιος Σακελλαρίου (αριθ. 4), πατέρας του μετέπειτα προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Λάκη Σακελλαρίου. Το υποδηματοποιείο του ήταν ένα από τα καλύτερα της Λάρισας και δούλευε μόνον με παραγγελία. Η ειδικότητά του όμως, η οποία τον έκανε γνωστό και τον προτιμούσαν ιδιαίτερα ήταν ότι κατασκεύαζε γυναικείες παντόφλες με ιδιαίτερη τέχνη. Επιπλέον εκτελούσε με παραγγελία τις νυφιάτικες και γαμπριάτικες παντόφλες. Οι κοπέλες τότε όταν έφθαναν στην ώρα του γάμου κεντούσαν όμορφα σχέδια πάνω σε βελούδο και έδιναν τα κεντημένα υφάσματα στον Σακελλαρίου, ο οποίος τα χρησιμοποιούσε έντεχνα για να κατασκευάσει τις παντόφλες του γαμπρού και της νύφης. Τα μόνα μέρη που ήταν δερμάτινα ήταν τα πέλματα[3]. Ο Στέργιος Σακελλαρίου έπεσε μεταπολεμικά θύμα δυστυχήματος και έφυγε από τη ζωή πρόωρα.
-Στη γωνία ακριβώς λειτούργησε αρχικά το φαρμακείο του Ηρακλή Καραθάνου (αριθ. 5). Ο Καραθάνος καταγόταν από την Καρδίτσα, αλλά όταν πήρε το πτυχίο του προτίμησε να ανοίξει φαρμακείο στη Λάρισα. Στα παλιά χρόνια τα φαρμακεία ήταν και τόπος συγκέντρωσης πνευματικών ανθρώπων οι οποίοι κατέφευγαν σ' αυτά, γιατί γοητεύονταν με τις συζητήσεις που έκαναν πάνω σε θέματα επιστημονικά, κοινωνικά, ιστορικά και προ παντός πολιτικά. Ο Ηρακλής Καραθάνος δεν κάθισε για μεγάλο διάστημα στο κατάστημα αυτό και μεταστεγάστηκε στη γωνία των σημερινών οδών Παπαναστασίου και Βενιζέλου, εκεί που πριν την αποκάλυψη του Αρχαίου Θεάτρου στεγαζόταν το ζαχαροπλαστείο του Έξαρχου. Ήταν πατέρας του μετέπειτα δημάρχου Δημ. Καραθάνου, ο οποίος τον διαδέχθηκε επαγγελματικά στο φαρμακείο.
Όταν άφησε ο Ηρακλής Καραθάνος το κατάστημα αυτό, ο Γιώργος Χριστιανός στέγασε την αντιπροσωπεία τσιγάρων Καραβασίλη και ύστερα απ’ αυτόν συνέχισαν οι αδελφοί Γιάννης και Μένιος Αγραφιώτης, που το κράτησαν μέχρις ότου άρχισε ο πόλεμος του 1940.
- Δίπλα του, επί της οδού Ακροπόλεως (Παπαναστασίου) στεγαζόταν το κουρείο του Φώκου Μαλιχόβα (αριθ. 6). Εκτός από κουρέας ο Φώκος ασχολούνταν και με γενικότερα θέματα. Δεν ήταν μορφωμένος, όταν όμως τον άκουγες να συζητάει κυρίως επί πολιτικών θεμάτων, είχες την αίσθηση ότι μιλούσες με άνθρωπο που είχε πλούσιες γνώσεις.
-Στη συνέχεια βρισκόταν το καφενείο του Μπακάλμπαση (αριθ. 7), το οποίο εξυπηρετούσε όλα τα μαγαζιά της οδού Ακροπόλεως από την Κύπρου μέχρι τη Βενιζέλου.
Όταν ο Μπακάλμπασης έκλεισε το καφενείο, το ενοικίασε η «Υφαντουργική Βιομηχανία Γ. Πατσάλης» για να το χρησιμοποιήσει ως πρατήριο. Το εργοστάσιο Πατσάλη ήταν από τα μεγαλύτερα της Λάρισας και αρχικά λειτούργησε στον «Ξενώνα των Ζαρκινών», που είχε κατασκευάσει στη συνοικία του Αγ. Αθανασίου επί της οδού Κραννώνος ο Ιωάννης Κουτλιμπανάς. Το 1925, από άγνωστη αιτία οι εγκαταστάσεις αυτές κάηκαν. Η βιομηχανία όμως ανασυγκροτήθηκε γρήγορα και στεγάσθηκε σε νέες κτιριακές εγκαταστάσεις οι οποίες οικοδομήθηκαν στην περιοχή μεταξύ Μύλου του Παππά και Δημοτικού Νοσοκομείου. Εκτός από τη χονδρική πώληση, έκανε και λιανική από το πρατήριο που ενοικίασε όπως είδαμε στην οδό Ακροπόλεως.
--Ακολουθούσε το "Κυβέλεια", που ήταν από τα αριστοκρατικότερα κοσμικά εντευκτήρια. Ήταν ζαχαροπλαστείο, αλλά προσέφερε και ποτά με διάφορους μεζέδες. Ιδρυτές του υπήρξαν οι αδελφοί Βρεττόπουλοι (αριθμ. 8)[4].
--Στη γωνία των οδών Βενιζέλου και Παπαναστασίου βρισκόταν ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα παντοπωλεία της παλιάς Λάρισας, του Ξεφτέρη (αριθ. 9). Την εποχή εκείνη τα καταστήματα αυτά δούλευαν νυχθημερόν, καθώς δεν υπήρχε ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων, ούτε και εργασίας των υπαλλήλων.
[1]. Το βιβλίο αυτό τυπώθηκε στη Πέστη της Αυστροουγγαρίας το 1836 και επανεκδόθηκε το 1992 από τις εκδόσεις "Θετταλός", με σχόλια του Κώστα Σπανού.
[2]. Ο πλήρης τίτλος του βιβλίου ήταν: «ΛΑΡΙΣΑ. Από των Μυθολογικών χρόνων μέχρι της προσαρτήσεως αυτής εις την Ελλάδα (1881). Τοπογραφική και Ιστορική μελέτη», τυπώθηκε το 1926 στον Βόλο και επανεκδόθηκε το 2001 από το βιβλιοπωλείο "Γνώση", με εισαγωγή και σχόλια του Κώστα Σπανού.
[3]. Όποιοι επισκέφθηκαν το Μουσείο Θεσσαλικής Ζωής της οικογένειας Κώστα Συρμακέζη στην Ελάτεια, στην ξενάγηση θα πρέπει να πρόσεξαν τις όμορφες γαμπριάτικες παντόφλες των προπατόρων της οικογένειας.
[4]. Για το συγκεκριμένο κατάστημα αναφερθήκαμε παλαιότερα. Βλέπε: Το Ζαχαροπλαστείο "Κυβέλεια" των αδελφών Βρεττόπουλου, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 25ης Ιουλίου 2018.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
