Από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στο μεγάλο αυτό στρατόπεδο, ο Αυγουστίνος Καντιώτης είχε διαπιστώσει την έλλειψη ναού. Ένα τεράστιο σε έκταση στρατόπεδο, με πολλές εγκαταστάσεις, μεγάλο αριθμό στρατιωτικών μονάδων Πεζικού και Ιππικού κι ένα θαυμάσιο ιπποδρόμιο, δεν διέθετε εκκλησία. Ανέφερε το γεγονός στον στρατηγό Π. Καλογερόπουλο, διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού κι αυτός ανταποκρίθηκε αμέσως στην πρόταση του αρχιμανδρίτη. Συνέστησε πάραυτα επιτροπή που είχε ως μέλη τους αξιωματικούς Λέκκα[2] και Βενιέρη του μηχανικού κλάδου, Ζήση και Κωστόπουλο του οικονομικού κλάδου και Φαληρέα[3] του Ιππικού, στην οποία δόθηκε η αρμοδιότητα της συλλογής χρημάτων μέσω εράνων μεταξύ των αξιωματικών και των στρατιωτών του Β’ Σ. Σ., των πιστών όλου του θεσσαλικού χώρου και διαφόρων προσφορών από ιδρύματα και οργανισμούς. Αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο στρατιωτικός Αλέξανδρος Παπαγεωργίου και μηχανικός ανέλαβε ο Σταύρος Τσάκωνας. Οι δύο τελευταίοι επιστήμονες συνέλαβαν το σχέδιο, επιστάτησαν του έργου και εκτέλεσαν με συνέπεια και συντομία την αποστολή τους.
Η τελετή θεμελιώσεως του ναού έγινε στις 4 Απριλίου του 1948 και μέσα σε 16 μήνες αποπερατώθηκε η κτιριακή δομή του ναού και διαρρυθμίστηκε το εσωτερικό του. Τα εγκαίνια έγιναν στις 6 Αυγούστου 1949, εορτή της Μεταμορφώσεως, από τον μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο Κοτταρά[4] με μεγάλη επισημότητα[5]. Εν συνεχεία, έπειτα από σύσκεψη εκκλησιαστικών και στρατιωτικών φορέων, την αγιογράφηση του ναού ανέλαβε ο Λαρισαίος ζωγράφος Αγήνορας Αστεριάδης. Καθώς είχαν προηγηθεί κι άλλες αγιογραφήσεις ναών από τον ίδιο, (μεταξύ των οποίων κατά το 1936-39 η Παλαιά Επισκοπή Τεγέας), οι οποίες τον είχαν καθιερώσει ως αγιογράφο, αλλά και η εντοπιότητα, υπήρξαν οι κύριοι παράγοντες επιλογής του για την αγιογράφηση του στρατιωτικού ναού του Β΄ Σώματος Στρατού. Με τους βοηθούς του δημιούργησε ένα εξαιρετικό σύνολο, το οποίο κάλυψε όλες τις επιφάνειες του ναού.
Ο Αγήνορας Αστεριάδης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1898. Μεγάλωσε στο πατρικό του σπίτι, το οποίο βρισκόταν στη συνοικία του Αγίου Νικολάου, στη διασταύρωση των σημερινών οδών Ρούσβελτ και Γρηγορίου Ε΄. Γονείς του ήταν ο φαρμακοποιός Κωνσταντίνος Αστεριάδης (1856-1908) και η Αικατερίνη Δρίτσα (1866-1931) από αρχοντική οικογένεια της Ύδρας. Ήταν ο τρίτος στη σειρά από τα έξι αγόρια που είχαν αποκτήσει οι γονείς του. Από νεαρή ηλικία πήρε μαθήματα σχεδίου από τον ζωγράφο-αγιογράφο της Λάρισας Χρυσόστομο Παπαμερκουρίου. Φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, όπου η συγκυρία το έφερε να έχει σπουδαίους δασκάλους. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνωρίσθηκε με την Ασπασία Κωλλέτη (1903-1970), τη μέλλουσα σύζυγό του, η οικογένεια της οποίας κρατούσε από τον Ηπειρώτη αγωνιστή του 1821 και πρωθυπουργό επί Όθωνος Ιωάννη Κωλλέτη. Μετά την αποφοίτησή του από τη Σχολή ανοίχτηκε μπροστά του μια λαμπρή καλλιτεχνική πορεία, η οποία ξεκίνησε από τη Λάρισα το 1921, όταν έκανε την πρώτη ατομική του έκθεση στο φωτογραφείο του Γεράσιμου Δαφνόπουλου, που τότε βρισκόταν στη συμβολή των σημερινών οδών Μεγ. Αλεξάνδρου, Δευκαλίωνος και Πατρόκλου. Από τότε μέχρι και τον θάνατό του το 1977, περίπου για 56 χρόνια, εργάσθηκε ακατάπαυστα σε πολλούς τομείς εικαστικής δημιουργίας (ελαιογραφίες, υδατογραφίες, σχέδια, χαρακτικά, τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, κ.λπ.). Από τα έργα του προέχουν οι ζωγραφικοί πίνακες.
Η εικόνα που δημοσιεύεται σήμερα είναι ιστορική. Η λήψη της έγινε το 1949 από τον συμπολίτη μας φωτογράφο Τάκη Τλούπα κατά τη διάρκεια της αγιογραφήσεως του ναού της Μεταμορφώσεως στο στρατόπεδο της σημερινής Ιης Στρατιάς. Με τα πολιτικά ρούχα είναι ο Αγήνορας Αστεριάδης και δίπλα του είναι ο διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού στρατηγός Π. Καλογερόπουλος, με τον επιτελάρχη και μια ομάδα αξιωματικών και στρατιωτών, οι οποίοι βοηθούσαν τον ζωγράφο.
Ο ναός αυτός σήμερα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα θρησκευτικά μνημεία της Λάρισας, γιατί πλουτίσθηκε ολόκληρος με εικόνες και τοιχογραφίες του συμπολίτη μας ζωγράφου και αγιογράφου Αγήνορα Αστεριάδη, φιλοτεχνημένες σύμφωνα με τα παλαιά βυζαντινά πρότυπα, όπως ακριβώς είναι και ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του.
[1]. Καντιώτης Αυγουστίνος (1905-2010). Οι παλιοί Λαρισαίοι τον θυμούνται ως έναν μαχητικό ιεροκήρυκα, ο οποίος είχε την άδεια από τον τοπικό μητροπολίτη Δωρόθεο Κοτταρά να ιερουργεί και να κηρύττει και στους ναούς της Λάρισας. Αργότερα διετέλεσε ιεροκήρυκας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και το 1967 εκλέχθηκε από την Ιερά Σύνοδο μητροπολίτης Φλωρίνης, διακατεχόμενος πάντοτε από την ίδια δυναμική ιδιοσυγκρασία.
[2]. Ο Βασίλειος Λέκκας είναι ο πατέρας του ιατρού ακτινολόγου της Λάρισας Ανδριανού Λέκκα.
[3]. Ο Ευάγγελος Φαληρέας ήταν υψηλόβαθμος αξιωματικός του Ιππικού και νυμφεύθηκε τη Δέσποινα, κόρη του εργολάβου οικοδομών Αναστασίου Οικονόμου. Κατοικούσαν στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Μανωλάκη 11 το οποίο διατηρείται μέχρι σήμερα.
[4]. Ο Δωρόθεος Κοτταράς μετατέθηκε στη Λάρισα το 1935, διαδεχθείς τον Αρσένιο Αφεντούλη. Έπειτα από θητεία 21 ετών στη Λάρισα, εκλέχθηκε το 1956 από την Ιερά Σύνοδο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Όμως την επόμενη χρονιά (26 Ιουλίου 1957) απεβίωσε σε νοσοκομείο της Στοκχόλμης από ανίατη ασθένεια.
[5]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Τα εγκαίνια του Ναού της Μεταμορφώσεως, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 17ης Απριλίου 2016.
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
