Παράλληλα, σαλπίζει απρόκλητα «τύμπανα πολέμου» σε γειτονικές χώρες, ως βρυχώμενος λέων, ώστε να συμπήξει, αποδυναμώνοντας την αντιπολίτευση, ισχυρό πολιτικό μέτωπο εν όψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών της 24ης Ιουνίου.
Εάν ανατρέξουμε στα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι σήμερα αποκτούν απροσδόκητα μια θλιβερή «επικαιρότητα». Η κυβέρνηση των Νεότουρκων, προκειμένου να εξαλείψει τις μειονότητες στο εσωτερικό της αποψιλωμένης τότε εδαφικά Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οδήγησε στο θάνατο περίπου δύο εκατομμύρια ψυχές αναιρώντας στην πράξη οποιαδήποτε συζήτηση για τη δημιουργία Αρμενικής και Ποντιακής Δημοκρατίας αντίστοιχα ή Ποντοαρμενικής Συνομοσπονδίας στο πλαίσιο της συνθήκης των Βερσαλλιών και των συνοδευτικών συμφωνιών, που τερμάτισαν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ειδικότερα, αναφορικά με τη γενοκτονία των Ποντίων, η πρόθεση των επικεφαλής των Νεότουρκων να ομογενοποιήσουν εθνικά το οθωμανικό κράτος εκδηλώθηκε στην περιοχή του Πόντου ήδη από το Μάιο του 1914. Ως πρόσχημα για τις διώξεις τους σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών της περιοχής, οι Νεότουρκοι υιοθέτησαν την ανάγκη εγκατάστασης σε νέα εδάφη των μουσουλμάνων που είχαν μετακινηθεί από τις περιοχές που προσάρτησε η Ελλάδα (πρόκειται για τις λεγόμενες «Νέες Χώρες», Μακεδονία, Ήπειρο, Κρήτη, νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου) αλλά και η Σερβία και Βουλγαρία μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης αντέδρασε έντονα στην εκκαθάριση των Ποντίων, την οποία οι Νεότουρκοι απεργάζονταν αθόρυβα και απροκάλυπτα, κλείνοντας τα σχολεία και τις εκκλησίες την ημέρα της Πεντηκοστής, στις 25 Μαΐου 1914. Ο Ταλαάτ πασάς, υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης των Νεότουρκων, «απάντησε» στην ενέργεια αυτή επιβάλλοντας οικονομικό μποϊκοτάζ σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου.
Οι Νεότουρκοι κατέφυγαν σε διάφορες μεθοδεύσεις και «τερτίπια» προκειμένου να εξάψουν το μένος των μουσουλμανικών πληθυσμών εναντίον των Ελλήνων του Πόντου. Κυκλοφόρησαν φυλλάδια που έβριθαν ιστορικών αναληθειών, ότι δήθεν οι Έλληνες έρριψαν στον ποταμό χιλιάδες Τούρκους αδελφούς, ατίμασαν γυναίκες, βεβήλωσαν τζαμιά…
Προφανώς τους ανιστόρητους αυτούς ισχυρισμούς «ζήλευσε» και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάνοντας πρόσφατα λόγο για υποτιθέμενη πυρπόληση της Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922 από Έλληνες στρατιώτες. Καταφανής παραχάραξη της ιστορικής αλήθειας στο βωμό των συμφερόντων των τουρκικών ηγεσιών…
Η κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η συμπαράταξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων, με επικεφαλής τη Γερμανία, ευνόησε τις διαθέσεις των Νεότουρκων για πλήρη εκτουρκισμό της Αυτοκρατορίας («η Τουρκία στους Τούρκους»), καθώς τους απάλλαξε από την ανάγκη να εφευρίσκουν αιτίες για να δικαιολογήσουν στον «έξω κόσμο» τις αποτρόπαιες πράξεις τους.
Μετά τη γενοκτονία των Αρμενίων, η οποία ολοκληρώθηκε το ζοφερό έτος 1915, είχε προσχεδιαστεί και άρχισε να εφαρμόζεται πλέον συστηματικά το «ξεκλήρισμα» των Ελλήνων Ποντίων. Γερμανοί οι «εμπνευστές» του σχεδίου της εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού, με προεξάρχοντα τον στρατηγό Λίμαν φον Σάντερς, Τούρκοι εθνικιστές, με κυρίαρχες μορφές τον στυγερό Τοπάλ Οσμάν και μετά το 1919 τον ιθύνοντα νου Κεμάλ Ατατούρκ, οι εκτελεστές.
Η βαρβαρότητα των Νεότουρκων συμπυκνώνεται στις ακόλουθες σύντομες αναφορές αυστριακών προξένων στα τέλη του 1916, οι οποίοι δεν διακρίνονταν από τη μεροληπτική ματιά των ιθυνόντων της αυστριακής πολιτικής, που εκείνη την περίοδο «αλληθώριζε» προς το μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Pallavici (Αυστριακός πρέσβης της Κωνσταντινούπολης, για την περιοχή της Αμισού και της Σαμψούντας, Δεκέμβριος 1916) … Λεηλατήθηκαν πέντε ελληνικά χωριά, κατόπιν κάηκαν. Οι κάτοικοι εκτοπίστηκαν… Στα περίχωρα της πόλης καίγονται χωριά… Ολόκληρα χωριά καίγονται μαζί με τα σχολεία και τις εκκλησίες… Οι χωρικοί κακοποιούνται… 60 γυναίκες περίπου βιάστηκαν… (οι αναφορές προέρχονται από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Εμμ. Φωτιάδη, Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, εκδοτικός οίκος Κ. & Μ. Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη, 2016, σ.210-211).
Επιπλέον, ως αποτελεσματικό μέσο εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου και της Μικρασίας αποδείχτηκε και η συγκρότηση εργατικών ταγμάτων («αμελέ ταμπουρού») από άνδρες ηλικίας δεκαπέντε έως σαράντα οκτώ ετών, καθώς χιλιάδες Έλληνες εξαναγκάστηκαν σε ατέρμονες πορείες στο εσωτερικό της Ανατολίας υπό απίστευτες κακουχίες. Οι περισσότεροι εξ αυτών βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στα παραπάνω «τάγματα μελλοθανάτων» κυρίως από έλλειψη νερού και τροφής καθώς και από μολυσματικές ασθένειες. Δεν έλειψαν ούτε οι βίαιοι εκτοπισμοί από τα παράλια προς το εσωτερικό του Πόντου, με θύματα αυτή τη φορά γυναικόπαιδα, ούτε οι μαζικοί εξισλαμισμοί.
Παράλληλα, μεγάλο τμήμα του ποντιακού ελληνισμού κατά την «επίμαχη» περίοδο αναγκάστηκε να απομακρυνθεί από τις πατρογονικές εστίες, με προορισμό περιοχές της Ρωσίας ή άλλες ηπείρους (λ.χ. τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής,) προκειμένου να επιβιώσει.
Ο αφανισμός των Ελλήνων του Πόντου ολοκληρώθηκε το 1923 και στοίχισε τη ζωή σε 353.000 περίπου αθώους. Με τον τρόπο αυτό εκθεμελιώθηκε η παρουσία του ποντιακού ελληνισμού στην περιφέρεια αυτή του ελληνικού κόσμου όπου ήταν εγκατεστημένος ήδη από τον μακρινό 6ο αιώνα π.Χ. Όσοι επιβίωσαν αποτέλεσαν ζωντανό και δημιουργικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, καθώς μετακινήθηκαν στην Ελλάδα με βάση την ελληνοτουρκική συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λωζάννης.
Αναμφισβήτητο χρέος της ελληνικής πολιτείας και γενικότερα όλου του πολιτικού κόσμου είναι να εργαστεί συστηματικά για την αναγνώριση της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού και κυρίως να μη διστάζει να αντιδρά, επικαλούμενος τις ιστορικές μαρτυρίες, σε κάθε προσπάθεια χάλκευσης της ιστορικής αλήθειας και μνήμης. Στα ιστορικά μυθεύματα που «κατασκευάζει», τελευταία με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα, ο νέο-σουλτάνος Ερντογάν ("fake history"), καλύτερη απάντηση είναι η «αυθεντία» των πηγών.
Ωστόσο, η αιματοχυσία του άμαχου πληθυσμού συνεχίζεται σε διάφορες γωνιές του πλανήτη, με πιο πρόσφατο συμβάν τους νεκρούς διαδηλωτές στη λωρίδα της Γάζας από ισραηλινά πυρά, τη στιγμή που τα συμφέροντα των ισχυρών κρατών και η αναλγησία των ηγετών τους φαίνεται να ευτελίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Σαν να μην έχουν τέλος τα πάθη και οι καημοί αυτού του κόσμου…
(Η ιστορική πλαισίωση του παρόντος κειμένου βασίστηκε κυρίως σε πληροφορίες που ερανίστηκα από το βιβλίο του ιστορικού-εξέχοντος μελετητή της Ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού Κωνσταντίνου Εμμ. Φωτιάδη, Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, εκδοτικός οίκος Κ. & Μ. Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη, 2016).
*Του Βασίλη Πλατή
* Ο Βασίλης Πλατής είναι φιλόλογος, δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ.
