Διέμεναν στα βασιλικά ανάκτορα, τα οποία βρίσκονταν εκεί όπου σήμερα υπάρχουν οι εγκαταστάσεις του Δημοτικού Ωδείου. Μαζί τους είχαν καταφθάσει από τα μέσα Μαρτίου στην πόλη μας και πολλοί δημοσιογράφοι απ' ολόκληρο τον κόσμο για να καλύψουν ειδησεογραφικά τα γεγονότα. Με την παρουσία επιπλέον και σημαντικού αριθμού στρατιωτικών μονάδων και αξιωματούχων, η Λάρισα των 20.000 κατοίκων εμφάνιζε μια ασυνήθιστα μεγάλη κίνηση. Στις 25 Μαρτίου όλοι αυτοί, μαζί με την τοπική κοινωνία συμμετείχαν με ενθουσιασμό στον εορτασμό της εθνικής επετείου, οι εκδηλώσεις της οποίας απέκτησαν ιδιαίτερη αίγλη με την παρουσία των πριγκίπων. Η Αμαλία Παπασταύρου (1842-1935)[1] σε επιστολή την οποία απέστειλε την ίδια ημέρα της εορτής στον αδελφό της στην Αθήνα Μιχαήλ Χρυσοχόου (1834-1921)[2] περιγράφει ως εξής το εορταστικό κλίμα που επικρατούσε στην πόλη: «Η ημέρα αυτή επανηγυρίσθη ως συνήθως και μάλιστα επιδεικτικώτερον χάρις εις την παρουσίαν των βασιλικών Πριγκίπων. Δεν έλειψαν ούτε κανονιοβολισμοί, ούτε η πρωινή μουσική ανά τας οδούς της πόλεως ανακρούουσα το εωθινόν, ούτε αι παρατάξεις και δοξολογίαι, και επί πλέον [εδόθη] επίσημον εν τοις ανακτόροις γεύμα, εις ό παρεκάθησαν και Οθωμανοί![3] Και η πλατεία των Δικαστηρίων εφωταγωγήθη και πυροτεχνήματα εκάησαν και μουσική επαιάνισε μέχρι βαθείας νυκτός …»[4].
Η σημερινή εικόνα η οποία συνοδεύει το κείμενο αναπαριστάνει τη δοξολογία η οποία τελέσθηκε την 25η Μαρτίου 1897 στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αχιλλίου. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα San Francisco Call των Ηνωμένων Πολιτειών στις 29 Απριλίου του 1897 και έχει τον υπότιτλο: «The eve of war. The Crown Prince of Greece attending Divine Service in the Cathedral at Larissa». (Παραμονές του πολέμου. Ο διάδοχος της Ελλάδος παρακολουθώντας θρησκευτική τελετή στον καθεδρικό ναό της Λάρισας). Πρόκειται για ένα χαρακτικό το οποίο απεικονίζει το εσωτερικό του ναού και «τα τελούμενα εν αυτώ». Ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει το γεγονός με απλό τρόπο, χωρίς λεπτομέρειες και με ελλιπέστατη πιστότητα. Όρθιος στην Ωραία Πύλη σε στάση ευλογίας εικονίζεται ο τοπικός επίσκοπος[4].. Μπροστά του παριστάνεται κάποιος ρασοφόρος γονυπετής. Δεξιά μια ομάδα έξι ατόμων φορώντας επίσημη στρατιωτική στολή παρακολουθεί τη θρησκευτική τελετή. Επί κεφαλής βρίσκεται ο διάδοχος Κωνσταντίνος, πίσω του ο πρίγκιπας Νικόλαος και ακολουθούν οι επιτελείς τους. Στο δεξιό άκρο της εικόνας ο καλλιτέχνης ζωγράφισε τον υπερυψωμένο ξυλόγλυπτο δεσποτικό θρόνο με ιδιαίτερη επιμέλεια. Ο υπόλοιπος χώρος της εκκλησίας είναι κενός και το εκκλησίασμα απουσιάζει από την καταγραφή, εκτός από δύο πολυελαίους, ένα κομψό μανουάλι και το αναλόγιο του δεξιού ψάλτη, χωρίς τον ίδιο.
Όλη η καταγραφή από τον καλλιτέχνη είναι φανταστική. Όπως γινόταν σε πολλές περιπτώσεις κατά την περίοδο του πολέμου του 1897, ο ζωγράφος δεν ήταν συνήθως παρών στα πολεμικά γεγονότα. Βρισκόταν στο γραφείο του στην εφημερίδα και φιλοτεχνούσε στο χαρτί διάφορα στιγμιότυπα, όπως του τα περιέγραφε από τον τηλέγραφο ο απεσταλμένος στον πόλεμο δημοσιογράφος. Αυτός είναι ο λόγος που τα περισσότερα χαρακτικά του πολέμου αυτού υπολείπονταν σε αξιοπιστία. Παρ' όλα αυτά όμως, μέσα από την πληθώρα των χαρακτικών και φωτογραφιών της Λάρισας στον παγκόσμιο Τύπο της περιόδου εκείνης, η δημοσιευόμενη εικόνα είναι η μοναδική, απ' όσο γνωρίζω, η οποία απεικονίζει το εσωτερικό του μητροπολιτικού ναού έστω και κατά προσέγγιση. Και αυτό έχει την ιστορική του σημασία.
[1]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Η Λαρισαία Αμαλία Παπασταύρου και ο πόλεμος του 1897, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 12ης Φεβρουαρίου 2014. Του ιδίου: Κωνσταντίνος και Αμαλία Παπασταύρου, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 12ης Μαρτίου 2014.
[2]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Μιχαήλ Χρυσοχόου, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 11ης Νοεμβρίου 2015.
[3]. Πραγματικά φαίνεται περίεργη η πρόσκληση στα ανάκτορα μουσουλμάνων κατοίκων της Λάρισας, από αυτούς οι οποίοι είχαν επιλέξει να παραμείνουν στην πόλη μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας. Η παρουσία τους σε μια επέτειο νίκης των Ελλήνων επί των Τούρκων και με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο «επί θύραις», η χειρονομία του διαδόχου φαντάζει εξόχως …ευγενική.
[4]. Βλέπε: Παπασταύρου Αμαλία, Ημερολόγιον του πολέμου ανευρεθέν εν Λαρίσση από 1-14 Απριλίου 1897, εν Αλεξανδρεία (1897) σελ. 1.
[5]. Ο θρόνος της μητροπόλεως Λαρίσης τη χρονική αυτή περίοδο ήταν κενός. Πριν από έξι (6) μήνες, στις 17 Σεπτεμβρίου 1896, είχε αποβιώσει ο μητροπολίτης Νεόφυτος Πετρίδης (1875-1896) και στις επίσημες τελετές και πανηγύρεις τον αντικαθιστούσε ως τοποτηρητής ο επίσκοπος Πλαταμώνος Αμβρόσιος Κασσάρας. Ο τελευταίος τον Ιανουάριο του 1900 τοποθετήθηκε επίσημα μητροπολίτης Λαρίσης.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
