Στη Γαλλία, η ανοιχτή σύγκρουση Βασιλέων και Παπών, σχετικά με τον τρόπο επιλογής των εκκλησιαστικών λειτουργών όλων των βαθμίδων, έκαναν τα πράγματα πολύ δύσκολα. Με την πρωτοβουλία αυτή του Φραγκίσκου Α', το 1516, σύμφωνα με την οποία τα εκκλησιαστικά όργανα αχρηστεύονταν και αποφάσιζε το παλάτι, ετσιθελικά, για κάθε ιερωμένο, έφεραν στο προσκήνιο σοβαρές αντιδράσεις Πανεπιστημιακών δασκάλων, φωτισμένων ανθρώπων , αλλά και μεγάλης μερίδας των ανθρώπων της πόλης, σε αντίθεση με τον επόμενο βασιλιά Ερρίκο Β', τον Ολλανδό Ουμανιστή Έρασμο (1478-1535) και τον χαρισματικό νομικό και συγγραφέα Τόμας Μορ. Ο Έρασμος θερμός υποστηρικτής της ''Ουτοπίας'' και βασικός μοχλός της θρησκευτικής μεταρρύθμισης στην καθολική εκκλησία, πρόβαλε τις βασικές αρχές της κοσμοθεωρίας του, που ήταν η αγαθοεργία, η ηθική και η έμπρακτη μεταμέλεια, ενώ ο Μαρτίνος Λούθηρος (1485-1546), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης της Γερμανίας έλεγε πως η ''ηθική δικαίωση θα 'ρθει μόνο μέσα από την πίστη. Η θρησκεία είναι ένας οδηγός ενάρετης ζωής, παρά μια σειρά καθιερωμένων πεποιθήσεων''.
Ο Λούθηρος προχωρεί την αντίθεσή του προς τις κατεστημένες αρχές, καταγγέλλει το εμπόριο των συγχωροχαρτιών και θυροκολλεί τις 95 θέσεις του στο Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης.
To 1520 o Πάπας στη σύνοδο της Βόρμς καταδικάζει τον Λούθηρο για τις ''εξτρεμιστικές του θέσεις'' και τον αφορίζει, ενώ η θρησκευτική πλέον μεταρρύθμιση με τους οπαδούς της (προτεστάντες) καλπάζουν και εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη.
Η επιθυμία των πιστών για εκσυγχρονισμό στο χώρο της εκκλησίας, όσο κι αν ανησύχησε τους ιθύνοντες, έγινε επιτακτική ανάγκη. Ο Νούντσιος του Πάπα στη Γερμανία (διπλωματικός εκπρόσωπος), στέλνει μήνυμα: "(...) Ολόκληρη η Γερμανία βρίσκεται σε ανοιχτή εξέγερση. Τα 9/10 φώναζαν υπέρ του Λούθηρου και το 1/10 δεν νοιάζεται καθόλου για τη μεταρρύθμιση, φωνάζει ''θάνατος στη Ρωμαική Κουρία1''.
Οι μεταρρυθμιστές, αργότερα και ο Καλβίνος (1509-1564), αναγνωρίζουν μόνο τα 3 απο τα 7 μυστήρια (βάπτιση, μετάληψη, μετάνoια). Για τη βάφτιση έλεγαν: (...) Eίναι το πιο θεμελιώδες μυστήριο, γιατί με αυτόν τον τρόπο ο Χριστιανός ξαναγεννιέται από την προπατορική αμαρτωλή κατάσταση (...)
Στη Γαλλία υπέβοσκε ένα ιδιαίτερο κλίμα εμφύλιου και τυφλού μίσους. Οι 3 αντιμαχόμενες παρατάξεις περίμεναν την ευκαιρία να εκδηλώσουν έμπρακτα τις θέσεις τους. Ο ναύαρχος ντε Κολινύ (Γκασπάρ ντε Σαντιγιόν, κόμης του Κολινύ, 1517-1572), φανατικός προτεστάντης, ο δούκας της Γκιζ με τους υπερβασιλόφρονες και οι βασιλικοί με τον νεαρό βασιλιά Κάρολο Θ΄ και τη βασιλομήτορα Αικατερίνη των Μεδίκων2. Προσπαθώντας η Αικατερίνη να προστατέψει τον νεαρό γιο της από την επιρροή που ασκούσε σε αυτόν ο ντε Κολινύ έγινε μισητός εχθρός της. Ένας άλλος λόγος του ακραίου μίσους της, ήταν και η πολιτική του, υπέρ των Κάτω Χωρών, που είχαν επαναστατήσει κατά της Ισπανίας.
Αν και η Αικατερίνη επέλεξε την άμβλυνση του εμφυλιοπολεμικού κλίματος με πρώτο βήμα τη συνεννόηση με τους προτεστάντες (Ειρήνη του Σαιν Ζερμαίν, 1570), δε στάθηκε δυνατό να γεφυρωθεί το χάσμα. Ο Κολινύ δολοφονήθηκε δύο μέρες πριν ξεσπάσει η θύελλα και ο δούκας της Γκιζ κάλεσε τους αρχηγούς των φρουρών όλων των πλουσίων και αριστοκρατών του Παρισιού, τους μύησε στο σχέδιο και τους όρκισε να επιτεθούν στους αιρετικούς όταν θα δινόταν το σύνθημα. Την παραμονή της γιορτής του Αγίου Βαρθολομαίου, 23 Αυγούστου 1572, νύχτα ακόμα, όρμησαν στις γειτονιές του Παρισιού και σημάδευαν τις πόρτες των σπιτιών των προτεσταντών με άσπρους σταυρούς. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα άρχισε η σφαγή. Ο στρατάρχης Ταβάν ούρλιαζε σε έξαλλη κατάσταση, λέγοντας: "Σφάξτε, σφάξτε". Η όλη επιχείρηση κράτησε τρία μερόνυχτα και το αίμα έτρεχε στους δρόμους του Παρισιού σαν βρύση. Οι νεκροί συνολικά έφτασαν τις 10.000 ενώ στο Παρίσι 3.000.
Η ματωμένη αυτή σελίδα της ευρωπαϊκής ιστορίας... γιορτάστηκε από τον Φίλιππο Β' της Ισπανίας και τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ', ως νίκη του Καθολικισμού. Έλεος...
1. Ρωμαϊκή Κουρία: Το σύνολο των διοικητικών-δικαστικών οικονομικών υπηρεσιών του θρόνου.
2. Αικατερίνη των Μεδίκων: Βασίλισσα της Γαλλίας, κόρη του Λορέντζου Β' των Μεδίκων της Φλωρεντίας. Συνδέθηκε το όνομά της με την καλλιέργεια του καπνού στη Γαλλία απο΄τους σπόρους που έστειλε ο Γάλλος πρεσβευτής στη Λισσαβόνα Ζαν Νικότ το 1561, εξ ου και η γνωστή μας νικοτίνη.
Βοηθήματα
Προσπέρ Μεριμέ, Χρονικό της Βασιλείας του Καρόλου ΙΧ, Η νύχτα του Αγ. Βαρθολομαίου, Οδυσσέας 1977
Time-life, Παγκόσμια Ιστορία, τόμος 13ος - Η μεταρρύθμιση, Καπόπουλος Ιστορία της Ανθρωπότητος - Καθολικοί-Προτεστάντες στην Ευρώπη, UNESCO 1970
Μάρκους Γουίνκς, Τα μυστικά της μουσικής, ΜΟΤΙΒΟ
