* Του Λάζαρου Μακρή
Οι πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις που αφορούν στην πραγματική μείωση του εξωτερικού χρέους της χώρας το 2012 και η επιχειρούμενη περαιτέρω διευθέτησή του σήμερα, μέσω παραμετρικών αλλαγών που αποφασίσθηκε την ίδια χρονιά, θα μπορούσε να περιγραφεί ως εξής:
Ομολογουμένως το κούρεμα του χρέους καθυστέρησε, δεδομένου ότι στην αρχή της εφαρμογής του πρώτου προγράμματος η έκθεση των ευρωπαϊκών Τραπεζών και Ασφαλιστικών Ταμείων –κυρίως γερμανικών και γαλλικών- σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ήταν μεγάλη, ύψους περίπου 76 δισ. ευρώ. Αν τότε κουρευόταν το χρέος, οι Τράπεζες και τα Ταμεία αυτών των χωρών θα πλήρωναν ακέραια τη ζημιά. Η καθυστέρηση επέτρεψε την υπαγωγή μεγάλου μέρους των ελληνικών ομολόγων στα κρατικά τους χαρτοφυλάκια, μοιράζοντας τη ζημιά και επιβαρύνοντας στην πράξη τους φορολογούμενους των χωρών τους. Με λίγα λόγια, η καθυστέρηση «κοινωνικοποίησε» σχηματικά τη μισή ζημιά.
Το 2012 όμως, με αξιοπιστία επιχειρημάτων ο Ευ. Βενιζέλος, κατάφερε για λογαριασμό της χώρας να μειώσει το εξωτερικό μας χρέος κατά 180 δισ. ευρώ, με όρους παρούσης αξίας! Ήταν και παραμένει ακόμη και σήμερα η μεγαλύτερη διαγραφή χρέους που έγινε ιστορικά σε χώρα! Οι ειδικοί αντιλαμβάνονται το μέγεθος του εθνικού οφέλους! Ο συμπλεγματικός λαϊκισμός όμως, περιορίζεται σε μίζερες, επιδερμικές καθώς και ανυπόστατες αναφορές, περί δήθεν απωλειών των Ασφαλιστικών Ταμείων της χώρας μας! Ουδέν ψευδέστερον!
Αξίζει να παρακολουθήσουμε την αλήθεια: Πρώτον, 14 και όχι 25 δισ. ευρώ των Ταμείων μεταφέρθηκαν απλώς λογιστικά από τη Γενική στην Κεντρική Κυβέρνηση. Επί της ουσίας σε άλλο διαμέρισμα της ίδιας δεξαμενής. Δεν χάθηκε, ούτε μεταφέρθηκε πραγματικό χρήμα. Αντιθέτως την ίδια χρονιά –το 2012- το δημόσιο επιχορήγησε τα Ταμεία με 17 δισ. ευρώ σε πραγματικό χρήμα. Την δε περίοδο 2012-2014 που ακολούθησε, τα επιχορήγησε με 68 δισ. ευρώ. Και το ζητούμενο εν προκειμένω είναι το πραγματικό χρήμα και όχι οι εικονικές μεταβιβάσεις. Οι ειδικοί γνωρίζουν τη θεμελιώδη και ειδοποιό διαφορά! Για να επανέλθουμε όμως, χάρις στο PSI τα Ταμεία έλαβαν αμέσως το 2012 επιπροσθέτως 4,5 δισ. ευρώ σε ρευστό αντί των 700 χιλιάδων ευρώ που ήταν μόλις οι ετήσιες αποδόσεις που ελάμβαναν τα Ταμεία από τα 14 δισ. ευρώ μέχρι τότε! Αν μάλιστα με ένα μέρος των χρημάτων αυτών αγόραζαν τότε τα νέα ομόλογα σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, θα κέρδιζαν διπλά. Όπως έκανε εν προκειμένω το ΙΚΑ. Πώς λοιπόν ζημίωσαν τα Ταμεία;
Οι επικριτές της παραπάνω πρακτικής προφανώς τελούν σε σύγχυση, διότι κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια. Και αυτό γιατί οι ίδιοι «σκούπισαν» προεκλογικά τα πραγματικά διαθέσιμα των Ταμείων –δεν μιλάμε για λογιστική μεταφορά, αλλά για πραγματικό χρήμα- προκειμένου η Κυβέρνηση να καλύψει τις ανάγκες ρευστότητας του δημοσίου. Επί της ουσίας για να πληρώσει μόνο μισθούς και συντάξεις!
Ας κάνουμε όμως για την ανάγκη της ανάλυσης και τον αντίστροφο συλλογισμό: Έστω ότι έγινε μεταφορά 14 δισ. ευρώ πραγματικού και όχι λογιστικού χρήματος από τα Ταμεία. Με δεδομένο ότι η συμπερίληψη των ελληνικών Ασφαλιστικών Ταμείων στο PSI ήταν νομικά αναγκαία για να κουρευτούν το ομόλογα που κατείχαν ξένα Ασφαλιστικά Ταμεία και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, ότι δηλαδή το εξωτερικό χρέος μειώθηκε κατά 180 δισ. ευρώ με όρους παρούσης αξίας, ποια εναλλακτική θα ήταν προτιμότερη; Θα ήταν άραγε ευφυές να αρνηθούμε τη μείωση του εξωτερικού χρέους κατά 180 δισ. ευρώ, με τη φαιδρή δικαιολογία ότι θα μεταφέρονταν λογιστικά 14 δισ. ευρώ από τα Ταμεία, δηλαδή από τη Γενική στην Κεντρική Κυβέρνηση, στο ίδιο επί της ουσίας «Κεντρικό Ταμείο»; Μα, μια τέτοια επιλογή θα ήταν απολύτως βλαπτική και ασύμφορη! Θα γλιτώναμε δήθεν το καρφί, αλλά θα χάναμε το πέταλο, μαζί τους και το άλογο που θα γλιστρούσε νομοτελειακά στον γκρεμό! Μπορούμε να φαντασθούμε τι θα γινόταν χωρίς το κούρεμα! Αν σήμερα οι αγορές υπογραμμίζουν με τρόπο εμφατικό ότι το εξωτερικό μας χρέος δεν είναι βιώσιμο, με ένα πρόσθετο βάρος 180 δισ. ευρώ, η σχέση εξωτερικού χρέους προς ΑΕΠ θα πλησίαζε το 400% με ό, τι αυτό συνεπάγεται! Το GREXIT δεν θα ήταν μόνο θέμα ακαδημαϊκών προβληματισμών, αλλά θα αποτελούσε βιωματική εμπειρία όλων μας! Το τι θα σήμαινε ένα GREXIT, το περιέγραψε με δυο κουβέντες ο σημερινός πρωθυπουργός, ο οποίος μόλις διάβασε τη σχετική μελέτη για τις επιπτώσεις του, έκλεισε τρομοκρατημένος άρον – άρον τη συμφωνία για το Τρίτο Μνημόνιο.
Αξίζει ωστόσο να διευκρινισθεί ότι η διαγραφή του χρέους το 2012, έδωσε τις ανάσες εκείνες στην οικονομία, ώστε με το «δίχτυ ασφαλείας» των εταίρων, την προληπτική δηλαδή γραμμή, να βγούμε στις αγορές. Αντιθέτως, το Τρίτο Μνημόνιο δεν υπήρχε στον ορίζοντα ούτε καν των πιο πεσιμιστικών σεναρίων. Επιβλήθηκε με αποκλειστική ευθύνη της σημερινής Κυβέρνησης, εξαιτίας της σκόπιμης μη διαπραγμάτευσης. Και τελικά, αντί να τρομάξουν οι εταίροι, σκιαγμένη η ελληνική Κυβέρνηση στη βάση της ανόητης όπως αποδείχθηκε «θεωρίας των παιγνίων», φόρτωσε αδικαιολόγητα επιπλέον χρέος, περίπου 90 δισ. ευρώ με τα αντίστοιχα αντιλαϊκά μέτρα στις πλάτες των πολιτών!
Εν κατακλείδι, υπάρχει μια χαοτική διαφορά μεταξύ του κουρέματος του χρέους του 2012 που πιστώνεται στην δεξιότητα Βενιζέλου και της υπογραφής του Τρίτου Μνημονίου που χρεώνεται στην αβελτηρία Τσίπρα. Η πολιτική Βενιζέλου ελάφρυνε το εξωτερικό χρέος κατά 180 δισ. ευρώ, ενώ οι απολιτικοί τακτικισμοί της κυβέρνησης Τσίπρα, παρά τη διαμετρικά αντίθετη ρητορική τους, -σε απόλυτη δυσαρμονία του ΟΧΙ ενός ακατανόητου δημοψηφίσματος που έγινε ΝΑΙ plus- φέσωσαν στο εξωτερικό μας χρέος άλλα 90 δισ. ευρώ.
*Ο Λάζαρος Μακρής είναι καθηγητής Γερμανικής Φιλολογίας και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη «Διοίκηση και Διαχείριση Έργων και Προγραμμάτων». Έχει διατελέσει ειδικός σύμβουλος στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, εκλεγμένο αυτοδιοικητικό στέλεχος, πρόεδρος και διοικητής σε εποπτευόμενους φορείς Υπουργείων.
