Του Δρ. Μιλτιάδη Γ. Δεληχά
Εδώ και επτά χρόνια, η γη του Δαμασίου, αναπαύει τον ευεργέτη της Αντώνιο Δεληχά, αδερφό του παππού μου Μιλτιάδη..
Θυμάμαι πάντοτε τον παππού μου να αναφέρεται στον μικρότερό του αδερφό Αντώνη με το παράπονο ότι έφυγε στην Αθήνα, ότι παντρεύτηκε και διέμενε εκεί, μακριά από όλους τους συγγενείς. Για τα δεδομένα μάλιστα της εποχής εκείνης, το γεγονός ότι δεν άφηνε απογόνους ήταν ιδιαίτερα στενάχωρο για την ευρύτερη οικογένεια. Ο αείμνηστος όμως, είχε πάντα μια βαθιά νοσταλγία και με την ευεργεσία του, απέδειξε στην πράξη ότι αγαπούσε την ιδιαίτερή του πατρίδα, με έναν δικό του τρόπο. Θέλησε να αφήσει το στίγμα του, όχι μόνον χτίζοντας το Δελήχειο Ίδρυμα, αλλά φροντίζοντας με οικονομικούς πόρους και για την ες αεί λειτουργία του. Προικίζοντάς το μάλιστα με εισοδήματα από το τελευταίο περιουσιακό στοιχείο που κατείχε, έφυγε παντελώς άκληρος όπως ο ίδιος επιθυμούσε.
Ευθύς και ειλικρινής όπως ήταν, ποτέ του δεν αρνήθηκε ότι έκανε τη δωρεά και για λόγους υστεροφημίας! Παραδέχονταν ότι το μέγεθος της δαπάνης του Δεληχείου Ιδρύματος, ήταν πολύ μικρότερο σε σχέση με το αντίστοιχο άλλων κληροδοτημάτων, ωστόσο υπερηφανεύονταν – και δικαίως - ότι ήταν αποκλειστικά η κατάθεση των κόπων και του ιδρώτα μιας τίμιας ζωής, που ξεκίνησε από τα πέτρινα χρόνια, όταν τον απέταξαν ως δημοκρατικό από τη χωροφυλακή. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά, δεν αποδέχονταν ως δωρητές εκείνους που πλούτισαν σε βάρος εργαζομένων ή πουλούσαν αέρα, εκείνους που εκμεταλλεύτηκαν πολέμους αλλά και κάποιους που βύθιζαν τα πλοία τους για να αποζημιωθούν. Για όλους αυτούς έλεγε πως «οι δωρεές συνιστούν ελπίδα συμψηφισμού»…
Στις 12 Οκτωβρίου 2008, την ίδια ακριβώς ημερομηνία που πριν από 9 χρόνια έχανε τη σύζυγό του Ευαγγελία, ο Αντώνιος Δεληχάς, έκλεισε τον κύκλο της ζωής του ως ευεργέτης. Έφυγε, για να τη συναντήσει εκεί ψηλά, μαζί με όλα τα αδέρφια του που θα τον αγκάλιασαν ξανά με τη στοργή του μικρότερου. Στο μακρινό του ταξίδι στους ουρανούς, θα έχει βρει τον πατέρα του Παναγιώτη (Νότα), τον μεγάλο εκείνο νοικοκύρη του Δαμασίου που τόσο του έλειψε από τα δέκα του χρόνια, αλλά και τον παππού του Δημήτριο (Μήτρο), εκείνον που δυο αιώνες πριν, μετοικούσε από τα ορεινά Άγραφα στο Δαμάσι Τότε, σίγουρα δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι το όνομα της οικογένειάς του θα ρίζωνε και θα γινόταν σημείο αναφοράς στον καινούργιο τόπο.
Γιατί το στολίδι του Δαμασίου, το Δελήχειο ίδρυμα, θα βρίσκεται πάντα εκεί για να φωτίζει την προσφορά ενός ανθρώπου που αγάπησε σιωπηρά τον τόπο του, με μια αγάπη βαθιά και μοναχική. Μια αγάπη νοσταλγική που βρήκε λύτρωση την τελευταία δεκαετία της ζωής του και είχε καρπό της το Δελήχειο Ίδρυμα, το μονάκριβο παιδί του.
