* Του Γιώργου Κύρτσου ευρωβουλευτή ΝΔ
Στην Πορτογαλία έσπασε ο πολιτικός κανόνας που θέλει τις κυβερνήσεις που έχουν διαχειριστεί μνημόνιο να καταστρέφονται πολιτικά. Τα δύο κεντροδεξιά κόμματα τα οποία διαχειρίστηκαν το Πορτογαλικό μνημόνιο και κατάφεραν να βγάλουν τη χώρα από αυτό το 2014 κέρδισαν μια δύσκολη εκλογική αναμέτρηση. Έχασαν την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή εφόσον το συνολικό ποσοστό τους υποχώρησε από το 50% στο 38,5% διατηρούν όμως τη σχετική πλειοψηφία και έχουν τη δυνατότητα να σχηματίσουν σταθερή κυβέρνηση, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2016, με την ανοχή των Σοσιαλιστών που ήρθαν δεύτεροι με ποσοστό 32,5%.
ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
Η εφαρμογή του μνημονίου στην Πορτογαλία έγινε αναγκαία όταν η Σοσιαλιστική κυβέρνηση δεν μπόρεσε να συνεχίσει τη χρηματοδότηση του δημόσιου χρέους από τις αγορές. Οι Σοσιαλιστές έβαλαν την Πορτογαλία στο μνημόνιο το 2011 γι’ αυτό το ποσοστό τους έπεσε στις εκλογές εκείνης της χρονιάς, στο 28%. Η εκλογική τους ανάκαμψη ήταν ουσιαστική δεν μπόρεσαν όμως να καλύψουν την τεράστια απόσταση που τους χώριζε από τον συνασπισμό της κεντροδεξιάς. Μέχρι λίγους μήνες πριν τις εκλογές οι Σοσιαλιστές είχαν άνετο προβάδισμα έναντι της κεντροδεξιάς. Στην τελική ευθεία όμως οι ψηφοφόροι αξιολόγησαν θετικά την κυβέρνηση που διαχειρίστηκε με επιτυχία το μνημόνιο και δεν θέλησαν να πάρουν το ρίσκο της αλλαγής της οικονομικής πολιτικής.
Στην Πορτογαλία ο παραδοσιακός δικομματισμός, κεντροδεξιά – κεντροαριστερά, παραμένει πανίσχυρος εφόσον κατέγραψε ένα ποσοστό που ξεπερνάει το 70%. Αυτή είναι και η βάση της πολιτικής σταθερότητας στην Πορτογαλία, η οποία έχει ανάλογα με εμάς οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα αλλά το πολιτικό της σύστημα λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.
Οι δύο μεγάλες πολιτικές δυνάμεις είχαν πάντα ένα μίνιμουμ συνεννόησης στην εφαρμογή του μνημονίου γι’ αυτό και η κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας που θα σχηματιστεί θεωρεί εξασφαλισμένη τη συνεργασία των σοσιαλιστών για το πέρασμα από τη Βουλή του κρατικού προϋπολογισμού του 2016 και διαφόρων μέτρων προσαρμογής που αποτελούν συνέχεια του μνημονίου. Θα υπάρξει μία διαπραγμάτευση για το περιεχόμενο της κυβερνητικής πολιτικής δεν προβλέπεται όμως σύγκρουση της κεντροδεξιάς με τους Σοσιαλιστές εφόσον οι τελευταίοι αρνούνται οποιαδήποτε συνεργασία με τα δύο κόμματα που βρίσκονται στα αριστερά τους και μοιράστηκαν το 18% των ψήφων.
Η εκλογική επικράτηση της κεντροδεξιάς στην Πορτογαλία έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα με το σκεπτικό ότι θα διευκολύνει την εκλογική πρωτιά της κεντροδεξιάς στις εκλογές στην Ισπανία τον Δεκέμβριο και τη νίκη της κεντροδεξιάς στην Ιρλανδία στις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το πρώτο τρίμηνο του 2016. Παρά τις δυσκολίες η κεντροδεξιά παραμένει πολιτικά κυρίαρχη στις χώρες που εφάρμοσαν μνημόνιο (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρος) ή βρέθηκαν αντιμέτωπες με μνημονιακές καταστάσεις (Ισπανία) με εξαίρεση την Ελλάδα.
ΟΥΤΕ ΣΥΡΙΖΑ ΟΥΤΕ PODEMOS
Ένας από τους λόγους της πολιτικής σταθερότητας στην Πορτογαλία, που διευκόλυνε την εφαρμογή του μνημονίου, ήταν η απόσταση ασφαλείας που κράτησε το εκλογικό σώμα από τη ριζοσπαστική αριστερά. Το Πορτογαλικό ΚΚ και οι σύμμαχοί του έμειναν σταθεροί στο 7,5% των ψήφων ενώ το μπλόκο της Αριστεράς μπόρεσε να διπλασιάσει τις δυνάμεις του από το 5% στο 10% δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στην προώθηση ικανών γυναικών στις ηγετικές του θέσεις. Οι ψηφοφόροι ανταποκρίθηκαν σε μια προσπάθεια αναβάθμισης του πολιτικού ρόλου των γυναικών δεν δημιούργησαν όμως φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ ή έστω φαινόμενο Podemos με στόχο την αμφισβήτηση της πολιτικής σταθερότητας. Έκριναν, με βάση και το προηγούμενο της Ελλάδας, ότι αυτού του είδους τα πολιτικά πειράματα κοστίζουν υπερβολικά πολύ.
