«Δεν σταματώ να υποδεικνύω ό,τι μου φαίνεται δίκαιο.
Όταν λείπει ο λόγος, το υποδεικνύω με τις πράξεις μου»
Σωκράτης (Ξενοφώντος, Απομνημονεύματα, IV,4,5)
Το Ευαγγέλιο θεωρεί όλη τη ζωή μάθηση. Η Εντολή «αγρυπνείτε και προσεύχεσθε» είναι εντολή μάθησης. Στην ερώτηση, πώς πρέπει να μαθαίνουμε; την απάντηση δίνουν τα λόγια της προσευχής, του «Πάτερ ημών», «και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν».
Από αυτά τα λόγια καταλαβαίνουμε ότι ο τρόπος που πρέπει να μαθαίνουμε είναι η μελέτη με τη δύναμη του νου. Παρακαλούμε το Θεό να μη μας αφήνει να μαθαίνουμε με πειρασμούς (δοκιμασίες).
«Τι έμαθες;» «Ό,τι έπαθα». Αυτός δεν είναι ο καλύτερος τρόπος μάθησης, αν και είναι αναπόφευκτος, αν αντί να ασκούμαστε στην αυτοσυγκράτηση, αφηνόμαστε στον παρορμητισμό μας. Λένε ότι η πίστη στο πεπρωμένο, αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι «το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον» δεν ισχύει, παρά μόνον για εκείνους που αφήνονται χωρίς αυτοσυγκράτηση στον παρορμητισμό τους.
Αυτό σημαίνει «το πεπρωμένον φυγείν αδύνατο». Ισχύει μόνο γι’ αυτούς που δεν μπορούν να αναθεωρήσουν το παρελθόν τους, να θεραπεύσουν τις αναμνήσεις τους και να διευθύνουν τη ζωή τους, αντί να αφήνονται έρμαιο στα πάθη τους.
Τον τελευταίο λόγο που ακούμε στη νεκρώσιμη ακολουθία, που αφορά στον άνθρωπο που ξεπέρασε τη μοίρα και το πεπρωμένο είναι αυτός: «εύρον καγώ την οδόν διά της μετανοίας, το απωλολός πρόβατο εγώ ειμί, ανακάλεσόν με, Σωτήρ και σώσον με».
Αν δεν μάθουμε αργά ή γρήγορα το δρόμο της μετάνοιας είναι αδύνατο να αποφύγουμε το πεπρωμένο. Στο πεπρωμένο ισχύει ο νόμος της ανταπόδοσης, ο νόμος του «μάχαιραν έδωσες, μάχαιρα θα λάβεις», του «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος» κ.ά.
Παρακαλούμε το Θεό να μη μας διδάσκει με δοκιμασίες και παθήματα.
Η απάντηση λοιπόν στην ερώτηση πότε μαθαίνουμε και πώς είναι αυτή: Μαθαίνουμε διαρκώς, σε όλη τη ζωή μας και μαθαίνουμε είτε με τα παθήματα είτε χωρίς τα παθήματα, με τη μελέτη, την προσευχή, τη νηστεία και γενικά με την επαγρύπνηση και την πνευματική αναζήτηση.
Εννοείται πως αυτό το είδος της μάθησης είναι μάθηση της πνευματικότητας, της Γνώσης με κεφαλαίο γράμμα και όχι των πληροφοριών και των γνώσεων, τις οποίες μπορεί κανείς να παπαγαλίζει, χωρίς να τον μεταμορφώνουν σε αληθινό άνθρωπο.
Η Γνώση από τα αρχαία χρόνια ήταν ένα με τη σοφία, γιατί οι άνθρωποι με τον πολιτισμό και τη μόρφωση που είχαν, δεν είχαν τη μάθηση για να πλουτίζουν τις γνώσεις τους, αλλά για να γίνονται καλύτεροι άνθρωποι, καλοί και αγαθοί πολίτες.
Αυτή τη Γνώση εννοεί ο ποιητής Τόμας Έλιοτ, όταν λέγει, ότι με τις γνώσεις και τις πληροφορίες χάσαμε τη Γνώση, δηλαδή τη σοφία της ζωής. Ο ίδιος λέει, ότι ο σημερινός άνθρωπος ζει αυτό το δράμα: του αρπάζουν την ψυχή με υλικά ανταλλάγματα.
Τι είδους μάθηση δίδεται στα σχολεία μας σήμερα; Μάθηση για παπαγάλους ή μάθηση για να μεταμορφώνεται ο άνθρωπος και να γίνεται καλύτερος; Από τις δηλώσεις και τις διαμαρτυρίες που κάνουν κάθε φορά οι εκπαιδευτικοί και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις τους, καθώς και οι μαθητές και οι φοιτητές καθοδηγημένοι από αυτούς, αφορούν σε καλύτερα σχολικά κτίρια, καλύτερες αποδοχές των εκπαιδευτικών και άλλα τέτοια παρόμοια αιτήματα.
Κανένα αίτημα δεν ακούστηκε ποτέ για τη μάθηση και για το στόχο που επιδιώκει η Εκπαίδευση. Ποιον πολίτη έχει κατά νου η σημερινή Εκπαίδευση, εκτός απ’ τον καλό καταναλωτή, από αυτόν που μαθαίνει να αγοράζει ό,τι τον διατάξουν και να σπάζει και να καίει ό,τι του υποδείξουν;
Πριν μερικά χρόνια η Λάρισα κινδύνεψε επίσης να καεί, γιατί έχασε η ΑΕΛ!
