Τώρα που κατακάθησε ο κουρνιαχτός από τα γεγονότα των τελευταίων ημερών μπορούμε νομίζω να κάνουμε μια πιο ψύχραιμη ανάλυση όσων συνέβησαν και να αντλήσουμε χρήσιμα διδάγματα. Όσο ήταν σε εξέλιξη τα πρωτόγνωρα σε έκταση γεγονότα περίσσεψαν οι αφορισμοί και οι ισοπεδωτικές γενικεύσεις: το κράτος διαλύθηκε, η αστυνομία αυτοκαταργήθηκε. Πολλοί ήταν εκείνοι που με βαρύγδουπες αναλύσεις μίλησαν για επανάσταση και κοινωνική εξέγερση. Από ποιους; Από παιδιά, ακόμη και εντεκάχρονα που, όπως μας πληροφορούσαν, συμμετείχαν στις διαδηλώσεις; Πολιτικές δυνάμεις που προσβλέπουν στην ψήφο των σημερινών δεκαεξάρηδων και δημοσιολογούντες που εξ επαγγέλματος θέλουν να είναι αρεστοί, έσπευσαν να χαϊδέψουν αυτιά. Η ετυμηγορία τους εύκολη, σαν έτοιμη από καιρό: για όλα φταίει το σύστημα, έτσι γενικά και αόριστα! Βεβαίως, όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται σήμερα το ρόλο που υποδύονται όσοι αρθρώνουν δημόσιο λόγο με το αζημίωτο. Αλήθεια, αναρωτήθηκε κανείς αν η τηλεόραση με τις ολονύχτιες συνδέσεις της, με τα έκτροπα και τους πύρινους λόγους της πλειοψηφίας των παρουσιαστών έχει μερίδιο ευθύνης στη διάδοση και έκταση των γεγονότων;
Η αξιοπρέπεια που έδειξε μέσα στο βαθύ πόνο της η οικογένεια του αδικοχαμένου Αλέξανδρου -που επέλεξε το αυτονόητο να θρηνήσει μόνη και σιωπηλά το χαμό του παιδιού της χωρίς δηλώσεις σε κανάλια- φαίνεται ότι δεν παραδειγμάτισε κανέναν.
«ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΗΤΑΝ ΑΠΩΝ»
Η κριτική για απουσία του κρατικού μηχανισμού ακούστηκε σχεδόν απ’ όλους. Ακόμη και από εκείνους που ήταν έτοιμοι να «πυροβολήσουν» αν το κράτος είχε αντιδράσει δυναμικότερα. Αλλά έτσι είναι. Η κριτική είναι εύκολη όταν δεν συνοδεύεται από προτάσεις. Χρέος κάθε ευνομούμενης πολιτείας είναι η προστασία της ζωής, της τιμής και της περιουσίας των πολιτών της. Βεβαίως, το κράτος έπρεπε να είχε πιο έντονη παρουσία στην προστασία της δημόσιας αλλά και της ιδιωτικής περιουσίας. Εκείνο όμως που προείχε στην ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα των πρώτων ωρών ήταν η προστασία της ανθρώπινης ζωής που δεν αντικαθίσταται με τίποτα. Οι υλικές ζημιές αποκαθίστανται. Ήδη η κυβέρνηση δια στόματος πρωθυπουργού εξήγγειλε σειρά μέτρων για την επούλωση των πληγών που άφησαν πίσω τους οι αποκαλούμενοι «γνωστοί-άγνωστοι». Τούτο δεν σημαίνει ότι ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να παραβλέψει λάθη και αδυναμίες που αναδείχθηκαν τις τελευταίες μέρες και να μην τα διορθώσει. Όμως, από του σημείου αυτού μέχρι την… πρόταση πολιτικού αρχηγού για αφοπλισμό της αστυνομίας και διάλυση των ΜΑΤ υπάρχει απόσταση.
«ΜΠΑΤΣΟΙ – ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ- ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ»
Το γνωστό σύνθημα των αναρχικών αναμεταδόθηκε κατά κόρον από τα ΜΜΕ. Η κριτική προς την αστυνομία είναι πάντα εύκολη. Γιατί δεν επενέβη και επέτρεψε τους βανδαλισμούς και το πλιάτσικο, λέει η μια πλευρά. Γιατί προχώρησε σε συλλήψεις ακόμη και ανηλίκων, αντιτάσσει η άλλη. Γεγονός είναι ότι ως κοινωνία δεν έχουμε αποφασίσει τι αστυνομία θέλουμε. Η αστυνομία χρέος έχει τη διαφύλαξη της νομιμότητας. Σε όλο τον κόσμο είναι όργανο στην υπηρεσία του κράτους δικαίου. Η διαφύλαξη της τάξης δεν γίνεται πάντα με τριαντάφυλλα! Θα υπάρξουν και προπηλακισμοί και δακρυγόνα ως απάντηση σε ακραίες συμπεριφορές. Βεβαίως, στην Ελλάδα έχουμε πικρή ιστορία και αναμνήσεις ή ακούσματα από την αυθαιρεσία της αστυνομίας στην προ της μεταπολίτευσης περίοδο. Και οι αναμνήσεις αυτές ξυπνούν με ατυχή και μεμονωμένα περιστατικά, όπως ο φόνος του Αλέξανδρου. Δεν μπορεί όμως σε μια χώρα-μέλος της ΕΕ να λειτουργούμε με σύνδρομα και στερεότυπα από τη δράση της αστυνομίας στη διάρκεια της δικτατορίας ή των μετεμφυλιακών χρόνων. Στην αστυνομία εισέρχονται εδώ και χρόνια με την αδιάβλητη μέθοδο των πανελληνίων εξετάσεων, παιδιά με υψηλή βαθμολογία. Οι σημερινοί αστυνομικοί διαθέτουν μορφωτικό επίπεδο πολύ υψηλότερο από άλλες εποχές. Και φυσικά, όπου σημειώνεται κατάχρηση εξουσίας από όργανα της τάξης, η συμπεριφορά αυτή θα πρέπει να καυτηριάζεται και να απομονώνεται.
«ΣΕΙΡΑ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ»
Δυστυχώς το ακούσαμε και αυτό από πολιτικό αρχηγό, που επενδύει πολιτικά στις καταλήψεις των σχολείων. Οι καταλήψεις που τα τελευταία χρόνια είναι κάτι σαν επετειακή γιορτή… Επειδή όλοι περάσαμε από τα μαθητικά θρανία και ξέρουμε πόσο εύκολο είναι να παρασυρθούν τα παιδιά και να κάνουν καταλήψεις ακόμη και για το χαβαλέ, οφείλουμε να είμαστε πιο υπεύθυνοι. Το λυπηρό είναι ότι τις συνέπειες αυτών δεν τις αντιλαμβάνονται ή κάνουν πως δεν τις αντιλαμβάνονται όσοι από τους πολιτικούς σχηματισμούς τις υποκινούν προς άγραν εκλογικής πελατείας ή αδιαφορούν ως γονείς ή δάσκαλοι. Αποτέλεσμα, η δημόσια παιδεία να απαξιώνεται χρόνο με το χρόνο. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον δύσκολου ανταγωνισμού προάγεται έτσι η ταξική κοινωνία, γιατί βεβαίως μεγαλύτερες ευκαιρίες θα έχουν τα παιδιά εκείνων που έχουν τη δυνατότητα να πάνε σε ανοιχτά σχολεία που δεν τελούν υπό κατάληψη, όπως τα ιδιωτικά. Στα χρόνια μου, με λίγο φροντιστήριο στην τελευταία τάξη του λυκείου το παιδί του αγρότη ή του εργάτη είχε την ευκαιρία κοινωνικής ανόδου. Αυτές οι ευκαιρίες όλο και περιορίζονται με ευθύνη και όσων υποτίθεται ότι κόπτονται για τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα.
Μου προκάλεσε σοκ η ευκολία με την οποία νέα παιδιά φλερτάρουν με την παραβατική συμπεριφορά. Γιατί βεβαίως άλλο η διαμαρτυρία, ο νεανικός ενθουσιασμός, ακόμη και η υπερβολή και άλλο οι καταστροφές και το πλιάτσικο. Η καπηλεία του νεανικού αυθορμητισμού και της παιδικής αθωότητας δεν μπορεί να μας αφήνουν αδιάφορους. Τελικά τι κοινωνία οικοδομούμε; Το πρόβλημα είναι οι κουκουλοφόροι ή τα στερεότυπα με τα οποία ζούμε εδώ και χρόνια;
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας και διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
