Ορμώμενος από πρόσφατο ρεπορτάζ που φιλοξενήθηκε σε τούτη την εφημερίδα και αφορούσε στην ποιότητα του νερού που καταναλώνουμε, παρασύρθηκα να γράψω αυτά τα λόγια. Δεν θα επιχειρήσω να διδάξω ή να παραθέσω στοιχεία και νούμερα που στους περισσότερους είναι γνωστά. Δεν ενδιαφέρει να προσθέσω μερικές αράδες ακόμη για τις επιπτώσεις της υπερχρήσης των υδάτινων πόρων, τη μόλυνση των νερών, την αλόγιστη χρήση γεωργικών φαρμάκων. Το διαδίκτυο άλλωστε βρίθει πληροφοριών. Παρόλο που η ευαισθησία για τα ζητήματα μόλυνσης των υδάτων διατυπώνεται υπέρμετρα με δημοσιεύματα, συνεντεύξεις, ημερίδες, σχόλια, εντούτοις έχουμε φτάσει στο σημείο να μη μας αποσπά καν την προσοχή. Είναι σαν να έχουμε αποκτήσει ένα είδος ανοσίας. Ίσως είναι επειδή βομβαρδιζόμαστε διαρκώς και το έχει «συνηθίσει ο οργανισμός μας». Σαν να το έχουμε ενσωματώσει στη ζωή μας και το έχουμε αποδεχτεί. Ίσως και επειδή να νομίζουμε πως η απειλή δεν είναι ακόμη εδώ, έχουμε ακόμη καιρό μπροστά μας, το βλέπουμε αργότερα βρε αδερφέ! Άλλο να μας πουν πως αύριο καταστρέφεται η γη γιατί θα τη χτυπήσει ένας κομήτης και άλλο ότι σε κάποια χρόνια από τώρα δε θα υπάρχει νερό να πιούμε. Ε, έχουμε καιρό μπροστά μας…
Αν δεν είναι, όμως, ήδη εδώ το πρόβλημα, τί είναι τότε οι νταλίκες που ξεφορτώνουν εμφιαλωμένα νερά στα χωριά μας; Το νερό που δεν φτάνει να ποτίσει τις καλλιέργειές μας; Το στέρεμα και η μόλυνση των επιφανειακών και υπόγειων νερών μας; Ή μήπως και αυτά τα έχουμε πλέον συνηθίσει γιατί έχουν γίνει κομμάτι της ζωής μας. Της ζωής μας, όμως, που απειλείται να εκλείψει εάν δεν αντιδράσουμε για να περισώσουμε ό,τι μας απέμεινε. Θα ζήσουμε υποχρεωτικά σ’ αυτό το περιβάλλον που έχουμε «κατορθώσει» να φτιάξουμε, όμως θα συνεχίσουμε να επιτρέπουμε άλλες εκτροπές, άλλη απώλεια φυσικού πλούτου και ζωής;
Οι ποσότητες του νερού που μπορεί ο άνθρωπος να χρησιμοποιήσει είναι πολύ περιορισμένες. Κι αυτό γιατί το 97% του νερού της γης βρίσκεται στους ωκεανούς και είναι αλμυρό. Μόνο ένα ποσοστό 2% είναι «αποθηκευμένο» ως φρέσκο νερό και βρίσκεται στις περιοχές των πάγων, στα χιονισμένα βουνά, στα ποτάμια, τις λίμνες και μέσα στη γη. Το φρέσκο λοιπόν νερό που μένει για να καταναλώνουμε καθημερινά είναι περίπου 1%. Αυτό το 1% χρησιμοποιούμε για τη γεωργία, τη βιομηχανία αλλά και τις καθημερινές μας ανάγκες.
Το περισσότερο νερό σήμερα καταναλώνεται στη γεωργία. Το ποσοστό κατανάλωσης φτάνει το 69%. Όμως η γεωργία και οι σύγχρονοι τρόποι καλλιέργειας είναι μια πολύ σοβαρή πηγή μόλυνσης των νερών, εξαιτίας της αλόγιστης και ολοένα αυξανόμενης χρήσης επικίνδυνων φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, που καταλήγουν και στα επιφανειακά νερά αλλά και στα υπόγεια νερά. Οι χημικές αυτές ουσίες που συσσωρεύονται στο έδαφος και στα υπόγεια νερά θα μείνουν εκεί για εκατοντάδες χρόνια, ακόμα κι αν σήμερα σταματήσουμε αμέσως να τις χρησιμοποιούμε. Σήμερα στο Θεσσαλικό κάμπο η ευλογία έχει απέναντί της την κατάρα. Η εύφορη αυτή γη στο συρμό της «απαραίτητης» (;) χρήσης λιπασμάτων. Υπερεντατικοποίηση των καλλιεργειών και υψηλές αποδόσεις. Αδιάθετα, όμως, προϊόντα, «ανοιχτές τιμές» και η παραγωγή να σαπίζει στις αποθήκες... Και μαζί με αυτά να θρηνούμε το νερό και τα εδάφη που σκοτώνουμε.
Παρόλα αυτά πρέπει να ζήσουμε! Όχι για να μεμψιμοιρούμε, αλλά για να επαναφέρουμε το περιβάλλον από την εκτροπή. Η ζημιά που έχει γίνει, έγινε. Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε προσωπικά ο καθένας το μερίδιο της ευθύνης που έχει στο πρόβλημα. Το δεύτερο σπουδαίο είναι να μάθουμε να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που μας προσφέρει η επιστήμη, ώστε και καθαρό νερό να μπορούμε να πίνουμε και την υγεία μας να διαφυλάξουμε και τα εδάφη να μην επιβαρύνουμε – άρα και τα νερά – με διάφορους επιμολυντές. Με την ευχή να μη θυσιάσουμε το νερό ως άλλη Ιφιγένεια στο βωμό της επονομαζόμενης ανάπτυξης και προόδου. Γιατί θα είναι μια θυσία που η ιστορία θα την καταδικάσει και η ζωή δεν θα την αντέξει.
Γιώργος Κυρατσάκης
Κτηνίατρος Α.Π.Θ.
Κατ. Μικροβιολογίας, Υγιεινής, Τεχνολογίας & Ποιοτικού Ελέγχου Τροφίμων Ζ.Π.
Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ», Λάρισα
