Όσοι έζησαν σε καταφύγια (όπως πολλοί από μας στον πόλεμο) ή βρέθηκαν σε διάφορες έκτακτες καταστάσεις π.χ. σεισμού, φωτιάς κ.ά. οι οποίες περιορίζουν με το φόβο την ελευθερία σου, βλέπουν πως η ζωή με τις σημερινές ανάγκες μοιάζει με ζωή σε καταφύγιο! Η ψευδαίσθηση της ελευθερίας δεν αλλάζει τα πράγματα. Η ζωή μας είναι μια διαρκής ανυπομονησία, όσον αφορά στην ικανοποίηση αναγκών για άμυνα στα δεινά.
Με αυτήν την έννοια δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει εμπειρία της ζωής σε καταφύγιο. Ιδίως η ζωή στη σύγχρονη πόλη θυμίζει ζωή σε καταφύγιο. Όπου κι αν ζεις άλλωστε, η φροντίδα σου και η μέριμνά σου να ικανοποιήσεις ανάγκες άμυνας απ’ τα δεινά σε μετατρέπει σε τρόφιμο σε καταφύγιο.
Από φόβο, λοιπόν, οι άνθρωποι τρέχουν να προστατευθούν και στην προσπάθειά τους να βρουν προστασία παγιδεύονται στο καταφύγιό τους. Η μόνη καταφυγή που είναι συγχρόνως και δύναμη και ελευθερία είναι η καταφυγή στο Λόγο του Θεού του ζώντος, στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. «Κύριος ποιμαίνει με και εις ουδέν με υστερήσει. Εις κήπον χλόης εκεί με κατεσκήνωσεν», (Ψαλμ. 22 ).
Ο σημερινός κόσμος αντί να επιδιώκει την ειρήνη με τον εαυτό του και με τους άλλους, την αγάπη, τη φιλία και ολόκληρη την αλυσίδα των αρετών, αγωνιά διαρκώς για την υγεία, για τα χρήματα, για τη φήμη και για άλλους παρόμοιους μύθους, σαν να μην έχει αξία η ζωή αυτή καθεαυτή. Ο κόσμος αποστερήθηκε τη σοφία του, ώστε δεν βρίσκει πια κανένα νόημα στη ζωή του, χωρίς τα «αγαθά» που διαφημίζει η τηλεόραση. Πόσο ακατανόητα φαίνονται τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, «όταν αρρωσταίνω νιώθω πιο δυνατός»!
Το αξιοσημείωτο είναι ότι αυτοί που περιφρονούν τις πνευματικές αξίες δεν είναι οι απλοί πολίτες, αλλά μια ελίτ που με σκοπό να διατηρήσει τα προνόμιά της (περιουσία, χρήμα, θέσεις) δημιουργεί έναν αθέατο φασισμό, το φασισμό της υγείας, της νιότης, της ψεύτικης ομορφιάς, του χρήματος, της φήμης και άλλων παρόμοιων μύθων, για να παγιδεύει στο καταφύγιο των τεχνητών αναγκών τον κόσμο.
Η ίδια ελίτ πολεμάει επίσης τη μόρφωση καταργώντας τη διάκριση μεταξύ μορφωμένων και μη, δήθεν χάριν του «λαού», αν και στην πραγματικότητα δεν νοιάζεται για το λαό, αλλά για τα συμφέροντά της, που τα συνδέει με την απουσία κάθε ελεύθερου πνεύματος που μπορεί να αμφισβητήσει τα προνόμιά της. Αν όλος ο κόσμος «μορφώνεται» μειώνοντας τις απαιτήσεις τής μόρφωσης στον κοινό παρονομαστή, δηλαδή στο μηδέν, κανένας δεν μορφώνεται. Έτσι εννοούν τη «μόρφωση» οι συνδικαλιστές της Εκπαίδευσης, οι οποίοι παραμέρισαν τη μόρφωση που προκύπτει απ΄ το επιστημονικό έργο και τη ζωή των επιστημόνων και την υποκατέστησαν με τη «μόρφωση» των πολλών πτυχίων.
Φαντασθείτε ένα γιατρό που σπούδασε δίχως κόπο, χάρις στη μείωση στο ελάχιστο των απαιτήσεων της ιατρικής επιστήμης, πόσο ωφέλιμος είναι για το «λαό», χάριν του οποίου προγραμμάτισε η εν λόγω ελίτ, το επίπεδο των ιατρικών σπουδών. Η ίδια νοοτροπία της ζωής σε καταφύγιο γίνεται και στα άλλα επαγγέλματα, τα οποία κατάντησαν, κατά τον Ιβάν Ίλιτς, «σακατευτικά επαγγέλματα», γιατί σακατεύουν τον κόσμο, αντί να θεραπεύουν τις ανάγκες του. (Ιβάν Ίλιτς, «Για τις ανάγκες του ανθρώπου σήμερα», Εκδόσεις «Νησίδες», μετάφραση Βασίλη Τομανά, επίμετρο Κώστα Χατζηκυριάκου, Σκόπελος 1999).
Παραθέτω μια ολόκληρη παράγραφο απ΄ το βιβλίο αυτό, γιατί αποδίδει ολόκληρο το νόημα της ζωής σε καταφύγιο. Ο Ίλιτς ονομάζει τη ζωή σε καταφύγιο «ζωή άμυνας από δεινά»: «Η βασική τάση της βιομηχανικής ανάπτυξης, ποτέ δεν ήταν μη βίαιη, ειρηνική ή με σεβασμό για το λαό. Σήμερα είναι εύκολο να το δούμε αυτό. (...) Σήμερα οι βιομηχανικές κοινωνίες βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμης και ολικής επιστράτευσης. Είναι οργανωμένες για συνεχείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Αναπτύσσονται με ποικίλες στρατηγικές σ΄ όλους τους τομείς. Τα πεδία μαχών της υγείας, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής πρόνοιας και της καταφατικής ισότητας, είναι σπαρμένα με θύματα και σκεπασμένα από ερείπια. Οι ελευθερίες των πολιτών διαρκώς περιστέλλονται, για να γίνουν εκστρατείες εναντίον συνεχώς νέο-ανακαλυπτόμενων δεινών. Κάθε χρόνο, ανακαλύπτονται καινούριοι κάτοικοι συνόρων, που πρέπει να προστατευτούν ή να θεραπευτούν από μια κάποια καινούρια αρρώστια, από μια άγνωστη προηγουμένως αμάθεια. Οι βασικές ανάγκες που διαμορφώνονται και αποδίδονται από όλες τις επαγγελματικές υπηρεσίες, είναι ανάγκες για άμυνα από δεινά».
