Από τον Νίκο Νάκο
Λένε ότι η άνοιξη φέρνει μια αναταραχή στον ψυχισμό μας, που μοιάζει με κατάθλιψη. Αλλά το ίδιο λέγεται και για το φθινόπωρο, ότι ευνοεί τη μελαγχολία. Αν πεις και για το χειμώνα, εκεί είναι που όλα τα βλέπουμε μαύρα... Τι συμβαίνει; Δεν ξέρω αν φταίνε οι εποχές ή όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας – και με τη βοήθεια της τηλεόρασης τ΄ ακούμε, και τα βλέπουμε απ΄ το πρωί ως το βράδυ – αλλά είναι σίγουρο ότι πολλοί από μάς οδηγούμαστε σε μόνιμη κατάσταση κατάθλιψης.
Σύμφωνα με μια έρευνα που διάβασα πρόσφατα, πάνω από ένα εκατομμύριο Έλληνες πάσχουν απο κατάθλιψη. Μια στις τέσσερις γυναίκες και ένας στους δέκα άνδρες. Τα πιο γνωστά από τα συμπτώματα είναι η παρατεταμένη θλίψη, η απαισιοδοξία, η αίσθηση της ματαιότητας, η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή, η αίσθηση της μοναξιάς, το άγχος, ο φόβος, η αρρωστoφοβία και άλλα τέτοια...
Πολλές είναι οι αιτίες της κατάθλιψης, που όπως λένε οι ειδικοί, έχει επισκεφθεί ή πρόκειται να επισκεφθεί τον καθένα από μας, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή μας. Είναι αιτίες που έχουν την κοινωνιολογική τους εξήγηση, είναι όμως και αιτίες προσωπικές, για τον καθένα, άρα και διαφορετικές αφού ο καθένας από μας είναι μια εξαιρετική μονάδα. Τα ψυχολογικά τ΄ αφήνουμε για τους ειδικούς. Εμείς μπορούμε να δούμε με βεβαιότητα πόσο φταίει ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Οι άνθρωποι δεν είμαστε κοντά ο ένας στον άλλον όπως ήταν παλιά. Δεν μοιραζόμαστε άκοπα ούτε τη χαρά και τη συντροφιά ό ένας του άλλου, κανείς δεν μαθαίνει τα βάσανα και τις πίκρες μας. Παλιά υπήρχε η γειτονιά και συγγενείς και φίλοι μέναμε όλοι σε απόσταση αναπνοής. Και να μην ήθελες να μοιραστείς κάτι, έβγαινες στην αυλή και η γειτονιά αμέσως καταλάβαινε ότι κάτι σε τρώει, κάτι σε βασανίζει . Το σπίτι ήταν ανά πάσα στιγμή ανοιχτό για τον καθένα, το καλοκαίρι μάλιστα κυριολεκτικά η πόρτα δεν έκλεινε και ο συγγενής ή ο γείτονας ερχόταν μέχρι μέσα χωρίς να χτυπήσει, για να σου πει, να σου φέρει, ή να πάρει κάτι. Οι άνθρωποι έβρισκαν την ευκαιρία να πουν τις χαρές και τις λύπες τους, να ανταλλάξουν τα νέα της γειτονιάς, του χωριού ή της πόλης. Οι ηλικιωμένοι δεν ήταν απόβλητοι, ούτε υπήρχαν τότε γηροκομεία για να μας απαλλάξουν από τον κόπο. Οι άνθρωποι τους είχαν στο σπίτι μαζί τους και τους φρόντιζαν, γιατί θεωρούσαν ότι τους το όφειλαν που τους γέννησαν, τους μεγάλωσαν και τους έκαναν ανθρώπους. Ήξεραν επίσης ότι μέχρι τέλους τους ήταν απαραίτητη η πείρα και η σοφία τους ως μέτρο για να ξέρουν πώς βαδίζουν στη ζωή, να μεγαλώνουν σωστά και τα παιδιά τους. Έκαναν πολλά παιδιά τότε είναι αλήθεια, και τα μεγαλύτερα μεγάλωναν τα μικρότερα, χωρίς ανταγωνισμούς και παραχαϊδέματα. Κι αν υπήρχε ανάγκη, η καθεμία συνέτρεχε την άλλη και κρατούσαν τα παιδιά εναλλάξ όταν έπρεπε να ΄ναι στις δουλειές ή το σπίτι αντιμετώπιζε προβλήματα.
Δεν λέω πως η ζωή ήταν εύκολη τότε. Αλλά είχε δυσκολίες πραγματικές κι όχι ιδεατές, άρα ψυχολογικές. Και όπως και σήμερα καλούνταν και τότε οι άνθρωποι να τις φέρουν βόλτα. Και τις έφερναν βόλτα επειδή δεν τις σκέφτονταν, γιατί ήταν συμφιλιωμένοι με την ίδια τη ζωή και ακολουθούσαν την πορεία της φύσης χωρίς να αναρωτιούνται.
Λένε ότι η ευτυχία βρίσκεται στην παραδοχή της πραγματικότητας. Θα περίμενε κανείς σήμερα, που η ζωή έχει γίνει πιο εύκολη με την τεχνολογία και την επιστήμη, οι άνθρωποι να έχουμε γίνει ευτυχέστεροι. Αλλά όχι. Γιατί τα τεχνολογικά επιτεύγματα μας απομάκρυναν. Κι ο καθένας πήρε των ομματιών του και ξορίστηκε μακριά απ΄ τόν άλλον κι όταν έκλεισε την πόρτα πίσω του στο διαμέρισμα τη σφάλισε γερά. Και πρέπει να κάνεις μια ώρα δρόμο για να βρεις το συγγενή ή το φίλο, να μοιραστείς τη χαρά ή τον πόνο σου. Και χρειάζεται να τηλεφωνήσεις πρώτα για να δεις αν μπορεί ή θέλει να σε δεχτεί. Και απαιτείς κι εσύ το ίδιο. Δεν επιτρέπεις να σου χτυπήσει κάποιος το κουδούνι ξαφνικά γιατί μπορεί να σου χαλάσει εκείνη την στιγμή την «ησυχία» σου, να σε διακόψει απο το σκουπίδι που βλέπεις στην τηλεόραση, να χαλάσει την παραιτημένη μοναχική σου αδράνεια. στον καναπέ.
Δεν προσπαθώ να ωραιοποιήσω το παρελθόν. Και τότε πάθαιναν κατάθλιψη, όταν προλάβαιναν απο τη δουλειά στο σπίτι, στο χωράφι στο εργοστάσιο, αλλά τα νούμερα δεν ήταν τόσο υψηλά, τόσο τρομαχτικά. Το γιατί σήμερα μας συμβαίνει αυτό, υπάρχουν κι άλλες εξηγήσεις, περισσότερο επιστημονικές απ όσο αντέχει μια στήλη σαν τη δική μου. Αλλά εγώ ένα καταλαβαίνω πως είναι το φάρμακο και θα το μοιραστώ μαζί σας, που είστε οι φίλοι της δικής μου «γειτονιάς». Αναζητήστε τους φίλους σας που έχετε καιρό να τους τηλεφωνήσετε, τα ξαδέλφια, τις θείες και τους θείους που είδατε τελευταία φορά πριν από χρόνια σε κάποια οικογενειακή συγκέντρωση απ΄ αυτές που σιχαίνεστε και αρχίστε να τους βλέπετε πιο τακτικά. Αν είστε σε κατάθλιψη δείτε το σαν φάρμακο και συρθείτε ως αυτούς, πηγαίνετε απλώς και καθίστε κοντά τους μια – δυο ώρες, πείτε τους ό,τι σας έρχεται στο νού, ακούστε τους όσο αντέχετε, ακόμα και αν όλα αυτά σας φαίνονται χαζά, βαρετά και άνευ σημασίας. Αν σας έρθει να κλάψετε για κάτι κάντε το κι αν έχετε θυμό εκφράστε τον. Χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς δισταγμούς και κυρίως χωρίς να σας νοιάζει τι θα πουν για σας. Το πιο πιθανό είναι ν΄ αρχίσουν κι αυτοί να κλαίνε για τους δικούς τους λόγους, να θυμώνουν και να βρίζουν για όσα βασανίζουν εκείνους. Κι αν αυτό σας είναι δύσκολο χαμογελάστε στο γείτονα του διπλανού διαμερίσματος, ανταλλάξτε μια καλή κουβέντα μαζί του, ακόμα κι αν κάποτε διαπληκτιστήκατε για κάποια αιτία.
Ανταλλάξτε με λίγα λόγια, το ευάλωτο, το γλυκό κομμάτι του εαυτού σας. Αλλά ακόμα και αν δεν έχετε συγγενείς ή φίλους ή και γείτονες, γυρίστε απλώς τα μάτια σας έξω από σας και δείτε: η φύση άνθισε και φέτος και μας καλεί να χαρούμε τη ζωή! Κι αυτό οπωσδήποτε δεν είναι αιτία κατάθλιψης.
ΝΙΚ. ΝΑΚΟΣ
