Ένα από τα κύρια ερωτήματα που απασχολούν τους γονείς των λιλιπούτειων μαθητών κατά την περίοδο της προσχολικής ηλικίας καθώς και λίγο πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς αφορά στην κατάλληλη περίοδο για τη μύηση των παιδιών στην εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας. Απόψεις οι οποίες διίστανται και απορρέουν από μεθόδους διδασκαλίας εστιάζουν άλλοτε στη σημασία των έμφυτων χαρακτηριστικών του εκάστοτε μαθητή, το ρόλο που διαδραματίζει το περιβάλλον στη διδασκαλία της γλώσσας καθώς και την αλληλεπίδραση της μητρικής με τη γλώσσα στόχο. Το στοιχείο εκείνο όμως που εμφανίζεται να μονοπωλεί το ενδιαφέρον των γονιών πριν την απόφαση για εγγραφή στο «φροντιστήριο» και πολύ πριν λάβουν υπόψη τα παραπάνω όλοι όσοι εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία, σχετίζεται με την ηλικία των μαθητών: ποια ηλικία αποτελεί το μεταίχμιο για την έναρξη μίας επιτυχούς διαδικασίας εκμάθησης μίας ξένης γλώσσας;
Αξίζει να αναφέρουμε αρχικά κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα όλων των μαθητών ξένων γλωσσών, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, προκειμένου να κατανοήσουμε πως αυτή σταδιακά αυξάνει σε σημασία. Αποτελεί κοινό γνώμονα για όλους τους μαθητές το γεγονός ότι εξ ορισμού γνωρίζουν ήδη μία γλώσσα (τη μητρική τους). Αυτή η γνώση αποτελεί ένα πλεονέκτημα υπό την έννοια ότι ο μαθητής έχει ήδη διαμορφώσει μία ιδέα σχετικά με το πώς «λειτουργεί» μία γλώσσα. Ωστόσο οι νεαροί μαθητές, σε προ-εφηβικό στάδιο, ξεκινούν την εκμάθηση της γλώσσας χωρίς να κατέχουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις των εφήβων και των ενήλικων μαθητών. Χωρίς να έχουν την ίδια ωριμότητα και γνώση του κόσμου που διαθέτουν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές. Για το λόγο αυτό η μη παγιωμένη γνώση της μητρικής γλώσσας (ή και περισσότερων γλωσσών σε περίπτωση διγλωσσίας) μπορεί να οδηγήσει τους νεαρούς μαθητές σε λανθασμένες υποθέσεις σχετικά με τη δομή της διδασκόμενης ξένης γλώσσας (ειδικά εάν ο μαθητής αναζητά αντιστοιχίες μεταξύ των γλωσσών) και να αναπαράγει λάθη τα οποία σε καμία περίπτωση δεν θα έκανε ένας φυσικός ομιλητής της ξένης γλώσσας.
Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα σχετικά με το πότε θα έπρεπε να εισάγουν οι γονείς τη διδασκαλία μίας ξένης γλώσσας στο πρόγραμμα των μικρών μαθητών έχει δύο όψεις. Πρόκειται για μία απόφαση η οποία πρέπει να εξαρτάται από τους στόχους του γλωσσικού προγράμματος που θα ακολουθήσουν οι μαθητές στο συγκεκριμένο κοινωνικό υπόβαθρο του σχολείου. Όταν στόχο αποτελεί η μητρική χρήση της ξένης γλώσσας από το μικρό μαθητή τότε ίσως θα ήταν προτιμότερο να αρχίσει να εκτίθεται στα γλωσσικά ερεθίσματα της γλώσσας στόχου όσο το δυνατόν νωρίτερα. Το νούμερο ένα στοιχείο που διαχωρίζει τους νεαρούς μαθητές από εκείνους που ξεκίνησαν να μαθαίνουν τη γλώσσα σε μεταγενέστερη περίοδο είναι η προφορά. Ενδείξεις από έρευνες αποδεικνύουν ότι μόνο εκείνοι που ξεκίνησαν την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας σε μικρή ηλικία θα είναι σε θέση μελλοντικά να μη διαχωρίζονται από τους φυσικούς ομιλητές (είτε πρόκειται για προφορά, για αλάνθαστη χρήση των δομών της γλώσσας ή για την επίτευξη ευγλωττίας). Φυσικά οι προσδοκίες μας από τους μικρούς μαθητές δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν την επίδοση που τους επιτρέπει η διανοητική τους δυνατότητα μέχρι τη συγκεκριμένη στιγμή δεδομένου ότι αυτή συνεχίζει να αναπτύσσεται. Με άλλα λόγια δεν θα πρέπει να περιμένουμε από το παιδί να ακούγεται και να μιλά σαν μητρική του γλώσσα τα αγγλικά σε ηλικία τεσσάρων ετών. Το ζητούμενο είναι η συνεχής/συχνή έκθεση στη γλώσσα και σε απλά ερεθίσματα να ενσταλάξει στον τετράχρονο/πεντάχρονο μαθητή ένα ενδιαφέρον για τη γλώσσα και να του προσφέρει πρόσβαση σε αρχάρια ακούσματα αυτής τα οποία μελλοντικά θα του προσφέρουν ένα προβάδισμα σε σχέση με άλλους μαθητές και θα το καταστήσουν σχεδόν φυσικό ομιλητή της γλώσσας.
Συνεπώς, προτού εισάγουμε τα παιδιά στη διαδικασία εκμάθησης μίας ξένης γλώσσας είναι πολύ βασικό να λάβουμε υπόψη τους στόχους που θέλουμε να επιτύχουν.
Βασιλική Αντωνίου
