Μέσα στην καταιγίδα της οικονομικής κρίσης, της βίαιης ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, της ανεργίας και της ανασφάλειας, μας προέκυψε βιαιότερη η πρόθεση αύξησης των ορίων ηλικίας των γυναικών στα 65 χρόνια! Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε ότι με τον τρόπο αυτόν θα γίνει ουσιαστικότερη η ισότητα των δύο φύλων! Και πιέζει την ελληνική κυβέρνηση να πάρει άμεσα μέτρα εναντίον του γυναικείου πληθυσμού της χώρας μας, μόνο και μόνο για να τηρηθεί ένας αψυχολόγητος κανονισμός που η εφαρμογή του θα τσακίσει κυριολεκτικά την ελληνική οικογένεια, εγκλωβίζοντας το γυναικείο εργατικό δυναμικό σε θέσεις που θα μπορούσαν να δεχθούν νέα και παραγωγικότερα άτομα.
Δεν ξέρω πώς θα αντιδράσουν οι γυναίκες μπροστά σ΄ αυτά που μεθοδεύουν οι ευρωπαϊστές σε βάρος τους. Δεν ξέρω πώς θ΄αντέχουν να δουλεύουν ως τα 65 τους ή πώς θα ψάχνουν για δουλειά, αν τύχει και μείνουν άνεργες μετά τα 50 – 55 τους, για να συμπληρώσουν τον ασφαλιστικό τους χρόνο, δέκα και 15 ετών που απαιτείται για τη συνταξιοδότησή τους!
Σκέφτομαι πόσες αλλαγές και πόσες «καινοτομίες» έχουμε αφομοιώσει τις τελευταίες δεκαετίες. Μέσα σε τριάντα χρόνια περίπου αλλάξαμε αναρίθμητες συνήθειες, αλλάξαμε τρόπο ζωής, σεξουαλική συμπεριφορά, γλωσσικό ιδίωμα, συνήθειες ύπνου, εργασιακές σχέσεις κ.ά. βιώνοντας την πλημμυρίδα της τεχνολογίας, της παγκοσμιοποίησης και των επικοινωνιών χωρίς επικοινωνία…Οι γυναίκες κατέλαβαν το προσκήνιο με τρομερή ζωτικότητα και με μια δόση υστερίας πώς να ανταποκριθούν σε τόσους ρόλους. Η οικογένεια συρρικνώθηκε, έγινε μονογονεϊκή ή εξαχνώθηκε. Ό,τι θαυμαστό κερδίσαμε σε ευμάρεια το πληρώνουμε ακριβά με κόστος την ψυχική μας ηρεμία και την οικογενειακή συνοχή και γαλήνη.
Δεν ξέρω πώς θα δεχθούν οι γυναίκες το νέο αυτό ευρωχτύπημα στην προσωπική και οικογενειακή τους ζωή. Παρ΄όλες τις κοινωνικές τους κατακτήσεις δεν κατάφεραν να οργανωθούν αποτελεσματικά ώστε να μπορούν να επηρεάζουν τις εξελίξεις με τον δυναμισμό τους. Κι αυτό ίσως να είναι ο λόγος που είναι πιθανόν να δεχθούν μοιρολατρικά ό,τι εξυφαίνεται σε βάρος τους.
Ένα ποσοστό γυναικών πιασμένο στα γρανάζια του οικονομικού μηχανισμού της κοινωνίας μας, της αγοράς και της μόδας δεν νοιάζεται παρά μόνο για το σήμερα. Το μέλλον τους διαγράφεται αβέβαιο, όπως άλλωστε και των περισσότερων απο μας. Ένα μεγαλύτερο όμως ποσοστό γυναικών, έστω κι αν ενδιαφέρεται για τα πολιτικά πράγματα της χώρας, παρακολουθεί την πορεία της πολιτικής διαδικασίας από απόσταση. Είναι μια κατάσταση που δείχνει πως πολλές γυναίκες, έστω και υποσυνείδητα, ανταποδίδουν την αδιαφορία με την οποία τις περιβάλλουν μέχρι σήμερα οι πολιτικές δυνάμεις. Προσπαθούν απλά να αποφύγουν τις παγίδες που τους στήνονται σε κάθε βήμα τους και τηρούν μια στάση επιφυλακτική, παρ΄όλο που δεν πιστεύουν πια ότι η πολιτική είναι υπόθεση των ανδρών. Βλέποντας ότι και το νομικό πλαίσιο ισότητας για τα δύο φύλα που έχει διαμορφωθεί, δεν λειτουργεί πάντα στην πράξη – παρά μόνον όταν αποβαίνει σε βάρος τους – διαπιστώνουν ότι συνεχίζεται η εχθρική, ως αδιάφορη, στάση απέναντί τους.
Η αδιαφορία απέναντι στις γυναίκες δεν είναι βέβαια τυχαία. Στη χώρα που γεννήθηκε η Δημοκρατία οι γυναίκες αντιμετωπίζονταν πάντα σαν άτομα άβουλα και ετερόφωτα, που καμιά δύναμη δεν είχαν και δεν έπρεπε να έχουν ώστε να επηρεάζουν τα κοινά. Ακόμα και η μητρότητα, που ίσως κάποτε συνεπάγονταν κάποια «προνόμια», σήμερα με τις εφιαλτικά «ελαστικές» εργασιακές σχέσεις αποτελεί αρνητικό στοιχείο για την εργαζόμενη γυναίκα στη σχέση της με την εργοδοσία.
Τώρα η γυναίκα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη σκληρότερη ρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά στη ζωή της: Την επιμήκυνση του χρόνου εργασίας ως τη συνταξιοδότησή της στα 65 χρόνια της. Είμαι περίεργος να δω πώς θα αντιδράσουν. Οι γυναίκες δεν μπόρεσαν να οργανωθούν ποτέ σε ομάδες τέτοιες που η δύναμή τους να επηρέαζε πολιτικές αποφάσεις. Ωστόσο μέσα από τη σταθερή και συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία, άρχισε και η πολιτικοποίηση των γυναικών. Ακριβώς όμως τότε που η οικονομική ανεξαρτησία και η ψυχολογική αυτονομία που δημιούργησε η συμμετοχή άρχισε να αναδεικνύει στο πρόσωπο των νέων γυναικών έναν υπολογίσιμο συνειδητό πολίτη, αποφασίστηκε ο προσεταιρισμός τους από τα κόμματα. Τότε τις πρόσεξαν οι πολιτικοί, ενώ συγχρόνως άρχισε και η προσπάθεια χειραγώγησής τους, ώστε να μην μπορέσουν να ξεφύγουν από τις πολιτικές αντιλήψεις και πρακτικές των κομμάτων που τις διεκδικούσαν για άκριτους μόνον οπαδούς. Χωρίς δηλαδή να γίνεται συγχρόνως καμιά προσπάθεια η πολιτική των κομμάτων να εκφράζει και τις γυναίκες.
Οι γυναίκες έγιναν δεκτές στην ενεργό πολιτική δράση των κομμάτων με την προϋπόθεση ότι δεν θα αμφισβητήσουν τη γραμμή του κόμματός τους, ακόμα και σε θέματα που αφορούν αποκλειστικά στις ίδιες. Τους όρους αυτούς αποδέχτηκαν πολλές γυναίκες για διάφορους λόγους, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν οι οργανώσεις να αναπτύξουν έναν γυναικείο προβληματισμό. Περισσότερες γυναίκες όμως προτίμησαν να αποστασιοποιηθούν από την πολιτική παραμένοντας όμως χωρίς οργάνωση και ουσιαστικά χωρίς φωνή και επομένως χωρίς πολιτική δύναμη. Το κοινωνικό γυναικείο κίνημα, από την άλλη πλευρά, δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει υπολογίσιμη δύναμη.
Πολλοί πιστεύουν ότι η σιωπή των περισσότερων γυναικών για τα θέματα του τις αφορούν, αλλά και η μεγαλύτερη ή μικρότερη αποστασιοποίησή τους από τα κόμματα, δείχνει καθαρά πως οι γυναίκες έχουν γίνει πιο ώριμοι πολίτες. Πως δεν αδιαφορούν για την πολιτική. Απλώς, ωριμότερες συχνά από αυτές που θέλουν να τις εκπροσωπούν, βρίσκουν πως η πολιτική, όπως ασκείται ως σήμερα, δεν τις αγγίζει. Προχωρούν και συνεχίζουν να χαράζουν μόνες τους το δικό τους δρόμο, μέσα σε μια κοινωνία και σ’ ένα σύστημα που ποτέ δεν έπαψαν, άμεσα ή έμμεσα, να είναι εχθρικά απέναντί τους.
Σ’ αυτή τη μοναξιά τις ακολουθεί το πιο απειλητικό συναίσθημα που ορίζει εν πολλοίς τις συμπεριφορές όλων μας: η ανασφάλεια. Μια γενικευμένη και υποδόρια ανασφάλεια που γίνεται ακόμα πιο σκληρή με ευρωπαϊκά μέτρα όπως η σύνταξη στα 65.
Βηματίσαμε προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κουτσά-στραβά, οι περισσότεροι ανενημέρωτοι, αδιάφοροι, «μοιραίοι και άβουλοι». Χτες οι άνδρες, σήμερα οι γυναίκες, αύριο η νεολαία βαδίζουμε έναν δρόμο επικίνδυνο για το μέλλον μας. Οι γυναίκες αυτή την ώρα δεν ορίζουν τη μοίρα τους. Ίσως το καταφέρουν εν μέρει όταν οι ίδιες, εκφρασμένες μέσα από ένα μαζικό, αυτόνομο φεμινιστικό κίνημα – που έντονα και έντεχνα κρατήθηκε για χρόνια περιορισμένο – αποφασίζουν ποια πολιτική άποψη, ποια θέση ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους για τη ζωή, όπως αυτή θα εκφράζεται μέσα από το δικό τους κίνημα.
