«Είναι τόσο σωστά οργανωμένη η ζωή, ώστε κανείς να μην μπορεί να βοηθήσει τον άλλον, δίχως να βοηθά και τον εαυτό του». Τα λόγια αυτά του Έμερσον τα ένιωσα στο πετσί μου από την αντίθετη πλευρά. Ήξερα ότι δεν μπορούσα να προκαλέσω λύπη στον άλλον, δίχως να λυπήσω και τον εαυτό μου».
«Τι συμβαίνει με μένα; Το κακό με αρρωσταίνει», ρώτησα το Ρομπέρτο. Ήμουν τότε στην Κάλυμνο, το 1968 και είμαστε αχώριστοι φίλοι ο Αμερικανός ποιητής Ρόμπερτ Λαξ, ο ερημίτης της Καλύμνου κι εγω νεοδιόριστος γραμματέας του Ειρηνοδικείου.
Πόσο αργά μαθαίνουμε! Ο Ρομπέρτος (είχε κι αυτός τους φόβους του), πίστευε οτι η αγάπη θεραπεύει όλα τα σφάλματα. Το Ρηνιώ στον Άγιο Στέφανο, η σεβαστή φίλη μας, η μητέρα του Μιχάλη, του Παντελή, της Λίμνενας... της μεγάλης οικογένειας των ψαράδων και των ναυτικών, πίστευε πως όλα τα στέλνει ο Χριστός και πως πρέπει να είναι όλα, και τα καλά και τα κακά, δεχούμενα. Ο Όσιος Ποιμήν όταν τον ρωτούσαν οι μοναχοί, τί να κάνουν για να σωθούν, τους έλεγε: «Να είστε ειλικρινείς και να μην κατακρίνετε κανέναν». Αυτά τα δυο να κάνετε και θα σωθείτε.
Από νέος ακόμα ένιωθα έναν πόνο στην καρδιά κάθε φορά που λυπούσα κάποιον ή με λυπούσε. Φοβόμουν ότι η λύπη θα με αρρώσταινε και προσπαθούσα να προλάβω και να βρω το φάρμακο. Την εποχή που συνειδητοποίσα το πρόβλημά μου ήμουν 27 ετών. Βρισκόμουν στην Κάλυμνο και είχα πολλές αφορμές να λυπάμαι, από τις δυσκολίες στη δουλειά μου, από την υγεία μου, από τη μοναξιά κ.ά. Ευτυχώς μου έδινε χαρά να πηγαίνω στη Φύση, να βρίσκομαι κοντά σε ήσυχους ανθρώπους, όπως ήταν οι μοναχοί, να είμαι μαζί με το Ρομπέρτο, (είμαστε σχεδόν όλη τη μέρα μαζί), να κάθομαι δίπλα στο Ρηνιώ τα απογεύματα στη δροσιά της θάλασσας, στην παραλία του Αγίου Στεφάνου κ.ά.
Μετά από πολλά χρόνια και πολλές δυσκολίες καταλάβαινα καλύτερα τη στάση π.χ. των Στωικών, να μην δίνω σημασία εκεί όπου δεν είναι ο Θεός (η αιώνια αναζήτησή μου). Σωστό επίσης μου φαινόταν αυτό που πίστευαν ότι δεν πρέπει να σε στενοχωρεί αυτό που δεν είναι στη δύναμή σου, που δεν μπορείς να το αλλάξεις.
Ωστόσο τα εμπόδια συνεχίζονταν και οι γνώσεις μου για τη φιλοσοφία δεν με βοηθούσαν. Η καρδιά μου συνέχισε να πονάει. Πολύ αργότερα, μετά από πολλά χρόνια, βρήκα επιτέλους έναν καλύτερο τρόπο να τα βγάζω πέρα μαζί τους: τα λόγια του Ιησού: «Ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς». Αυτό το ονομάζω «ευχή των αντιθέτων». Σου προκάλεσε κάποιος ταραχή, να προσεύχεσαι γι΄ αυτόν στο Θεό, να του χαρίσει την ειρήνη Του. Σε λύπησε κάποιος, να προσεύχεσαι για να του δώσει ο Θεός χαρά.
Μόνο έτσι γλυκαίνει η καρδιά και δεν πονάει. Εγώ τουλάχιστον δεν ξέρω άλλο τρόπο. Τα τελευταία λόγια του Ρομπέρτου, που μου είπε στο τηλέφωνο από την Πάτμο, λίγους μήνες πριν πεθάνει, ήταν «να τους αγαπάς όλους. Κι αυτούς που σε στενοχωρούν». (Ο Ρομπέρτος πέθανε στην Αμερικη το Σεπτέμβριο του 2000).
