Η βία σε συνδυασμό με την εγκληματικότητα αποτελεί σήμερα σοβαρό πρόβλημα, που μαστίζει, σε μεγάλο βαθμό τις σύγχρονες κοινωνίες. Το φαινόμενο είναι πράγματι ανησυχητικό, αλλά γίνεται τραγικό, όταν αναλογισθεί κανείς πώς απλώνεται ταχύτατα και μάλιστα επικίνδυνα ανάμεσα σε άτομα νεαρής ηλικίας. Οι νέοι, που θα έπρεπε να διοχετεύουν τη δραστηριότητά τους σε δημιουργικά έργα και να οικοδομούν ένα καλύτερο μέλλον, συχνά εκδηλώνουν το δυναμισμό τους και τον ενθουσιασμό τους σε πράξεις βίας. Στην εποχή μας όμως, που οι νέοι «τα έχουν όλα», ποια είναι εκείνα τα αίτια, που τους οδηγούν σε τέτοιου είδους αντικοινωνική συμπεριφορά; Φίλοι μου, δεν είναι ούτε εύκολο ούτε και λογικό ν’ απαριθμήσει κανείς κάποια αίτια έτσι για τον «τύπο». Νομίζω πως ενέργειες ατόμων ή ομάδων μέσα σε μια κοινωνία, που δημιουργούν αναστάτωση και προβληματισμό σ’ αυτή, δεν πρέπει να παρέρχονται τυπικά.
Αντίθετα, ψάχνοντας να βρούμε τα αίτια, που σπρώχνουν τα παιδιά μας στη βία και στο έγκλημα, εύκολα μπορούμε να καταλήξουμε σε συμπεράσματα και ενέργειες, που θα καταστείλουν αυτό το φαινόμενο. Γιατί, αν δεν βρούμε το σκουλήκι, που τρώγει το δέντρο μας, τι αξίζει να κλαδεύσουμε τα αρρωστημένα κλαδιά του; Τα αίτια, λοιπόν, που σπρώχνουν το νέο άνθρωπο στη βία και στο έγκλημα είναι: βιολογικά, ψυχολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, ακόμα και θρησκευτικά. Και από έρευνες που έχουν γίνει διαπιστώθηκε πώς από τη φύση του κανένα παιδί δεν γεννιέται βίαιο. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις, που η βιαιότητα κάποιου γονιού μεταδίδεται κληρονομικά στο παιδί του. Τις περισσότερες φορές η λαθεμένη διατροφή των παιδιών, με την οποία αυτά συγκεντρώνουν υπερβολική δυναμικότητα, είναι δυνατόν να τα ωθήσει σε βίαιες εκδηλώσεις εκτόνωσής της. Η διάπλαση του σώματος σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει στη βία τους νέους. Εκτός των παραπάνω, που διαταράσσουν την ψυχική ηρεμία του νέου, σήμερα τόσο το οικογενειακό περιβάλλον με τα πολλά και ποίκιλα προβλήματα, όσο και η κοινωνία γενικά, συντελούν στο να μη μπορεί να βρει το σημερινό παιδί απάντηση στα πολλά ερωτήματα, που δημιουργούνται μέσα του. Η έντονη ζωή, που του προτρέπουν τα λαθεμένα μέσα ενημέρωσης και οι τόποι ψυχαγωγίας δεν του αφήνουν περιθώρια σκέψης. Αντίθετα τον ωθούν σε επαναστατική συμπεριφορά μέσα στην οικογένειά του, στο σχολείο και στο στενότερο φιλικό περιβάλλον. Τίποτα το νέο σήμερα δεν τον «αγγίζει», τίποτε δεν τον «ικανοποιεί». Θέλει να κάνει ένα δικό του κόσμο με τη βία, αφού οι άλλοι «δεν τον καταλαβαίνουν». Σήμερα ο νέος δεν ξέρει πού βρίσκεται. Ας μας επιτραπεί η έκφραση: «τα έχει χαμένα». Γιατί, παρότι ζει παρέα με άλλους συνομήλικούς του, είναι τόσο μόνος, που αρχίζει και φοβάται. Αντιδρά ατομικά χωρίς να υπολογίζει πως δίπλα του βρίσκονται οι γονείς του. Πολλές φορές, επειδή δεν μπορεί να αλλάξει τη ροή της κοινωνίας, προβαίνει σε βρισιές και σε βανδαλισμούς. Σαν παράδειγμα αναφέρω τις χυδαιολογίες που ακούει κανείς μέσα στα γήπεδα και γυμναστήρια, που κατά πλειοψηφία συγκεντρώνονται νέοι και τις βίαιες, βάνδαλες εξτρεμιστικές και μηδενιστικές ενέργειές τους στους ίδιους χώρους. Αλλά, όσο εύκολη και πλούσια είναι η ζωή των νέων σήμερα, τόσο απαιτητική είναι γι’ αυτούς. Είναι γεγονός πώς ποτέ, απ’ όσο θυμούμαστε, δεν ξόδευαν οι νέοι τόσο εύκολα το χρήμα και τόσο πολύ χρήμα. Όταν όμως δεν το βρίσκουν εύκολα αυτό, τότε συγκρούονται με την οικογένειά τους, με το περιβάλλον τους, και φθάνουν μέχρι τη βία και το έγκλημα, προκειμένου να το αποκτήσουν. Το πολύ χρήμα, λοιπόν, και η αλόγιστη σπατάλη του από τους νέους μας, είναι μια βασική αιτία της βίας και της εγκληματικότητας. Με όλα τα παραπάνω μπορούμε να υπολογίζουμε και τα κοινωνικά προβλήματα, που αντιμετωπίζει σήμερα ο νέος.
Απ’ την οικογένεια, αν αρχίσουμε, θα διαπιστώσουμε μια μεγάλη αλήθεια. Πώς οι διαμάχες ανάμεσα στους γονείς, οι απιστίες και των δύο συζύγων, η άστατη και απρογραμμάτιστη ζωή, φορτώνουν τους νέους μας με άγχος. Δεν είναι υπερβολή ότι η προσπάθεια των σημερινών παιδιών να φύγουν απ’ το σπίτι, να γλιτώσουν απ’ τους καβγάδες των γονιών τους, να «ελευθερωθούν» απ’ τα οικογενειακά «δεσμά», είναι μια μορφή βίας. Στο χώρο της εργασίας δύσκολα προσαρμόζονται σήμερα οι νέοι. Όσο κι αν μιλούμε για κοινωνικότητα, συνεργασία και επικοινωνία μέσα στο χώρο δουλειάς, δεν είναι τόσο εύκολο να προσαρμοστούν οι νέοι μας. Ο εργοδότης τους φαίνεται βασανιστικός, καταπιεστικός, εκμεταλλευτής, απάνθρωπος. Πολύς είναι ο χρόνος της δουλειάς και λίγη η αμοιβή. Ενώ προσφέρουν λίγα, ζητούν πολλά. Πιστεύουν πώς όλοι τους αδικούν: Το σύστημα, το συνδικάτο, η νομοθεσία. Γι’ αυτό και επαναστατούν.
Χρησιμοποιούν εναντίον όλων και για όλα τη βία. Καταστρέφουν κάθε τι, που θυμίζει τις ρίζες τους. Το λένε «κατεστημένο», το παρελθόν, γι’ αυτό παλεύουν να το μηδενίσουν. Σήμερα κάποιες αξίες, που παλιότερα θεωρούνταν συνεκτικές για την οικογένεια και την κοινωνία, έχασαν και αυτές τη συνεκτικότητά τους. Σαν παράδειγμα αναφέρω την αναξιοπιστία, που έχει αντικαταστήσει την αξιοπιστία και την «μπέσα» των προγόνων μας. Την αδιαφορία για τον γείτονά μας, για τα προβλήματά, του, για τη χαρά του και τον πόνο του. Σ’ όλα αυτά τα αίτια εξέχουσα θέση πρέπει να δώσουμε σ’ εκείνα, που θεωρούνται και που είναι πολιτικά. Καλύτερα όμως, θα ήταν να τα ονομάσουμε «κομματικά». Γιατί η πολιτικοποίηση του νέου είναι αναγκαία, ενώ δεν είναι αναγκαία η κομματικοποίηση. Όμως είτε το θέλουμε είτε όχι, σε βάρος των παιδιών μας, τα κόμματα παίζουν άσχημο παιχνίδι. Γιατί από τη μια μεριά ομιλούν για «ενότητα», για «ομοψυχία» και από την άλλη με τα κομματικά τους κηρύγματα κομματιάζουν τη νεολαία μας και την παθιάζουν. Έτσι οι νέοι χωρίζονται σε φανατισμένους οπαδούς του άλφα ή του βήτα κόμματος, φέρνονται εχθρικά μεταξύ τους, δεν συμβιβάζονται, δεν επικοινωνούν και αρκετές φορές φθάνουν στη βία. Ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, όπου παρατηρείται υπερπληθυσμός. Σ’ αυτές η προδιάθεση για τη βία και το έγκλημα αυξάνεται και συχνά ο βίαιος και εγκληματίας χάνεται μέσα στο ανώνυμο πλήθος. Για την κομματική προπαγάνδα που δημιουργεί άγχος στο νέο, τον απομονώνει και τον καθοδηγεί σε βίαιες εκδηλώσεις, όπως και για τον πολιτικό φανατισμό που έντεχνα καλλιεργείται, θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο μας.
