Τη Μ. Δευτέρα η Εκκλησία μας προβάλλει στους πιστούς τη μορφή του πάγκαλου Ιωσήφ, εξαιτίας της καρποφορίας του σε όλες τις αρετές, από τις οποίες προβάλλουν πιο πολύ οι πιο κάτω:
α) Η εξυπηρετικότητα και η αυτοθυσία του
Τον Ιωσήφ, όπως ήταν γνωστό, τον είχε αγοράσει από τους Ισμαηλίτες εμπόρους, που τον μετέφεραν στην Αίγυπτο, ο αρχιευνούχος και αρχιμάγειρας του Φαραώ Πετεφρής, που τον κατέστησε υπηρέτη του. Επειδή όμως ο Ιωσήφ ήταν πιστός στον Θεό των πατέρων του, σημειώνεται από την Αγία Γραφή ότι «ήν Κύριος μετά Ιωσήφ και ήν ανήρ επιτυγχάνων» (Γεν. 39,2). Είχε τη χάρη του Θεού δηλαδή στη ζωή του και για τούτο διεκπεραίωνε με επιτυχία όλες τις εργασίες του. Έδειχνε δε τόσο μεγάλη εξυπηρετικότητα και αυτοθυσία, ώστε να καταλάβει και ο Πετεφρής ότι είχε τη χάρη του Θεού επάνω του και για τούτο ευοδώνονταν όλες οι εργασίες του. Για τον λόγο δε αυτό τον εκτιμούσε ιδιαίτερα, ενώ σε κάποια στιγμή «κατέστησε αυτόν επί του οίκου αυτού (αρχηγόν) και πάντα όσα ήν αυτώ έδωκεν διά χειρός Ιωσήφ» (Γεν 39,4). Με τον τρόπο δε αυτόν ευλογήθηκε το σπίτι του Αιγύπτιου εκείνου «διά Ιωσήφ και εγενήθη ευλογία Κυρίου εν πάσι τοις υπάρχουσιν αυτώ» (Γεν 39,5). Μια παρόμοια όμως ευλογία Κυρίου έρχεται και σε κάθε χριστιανό, που πιστεύει, σαν τον Ιωσήφ, αληθινά στον Χριστό και που γίνεται με αυτοθυσία εξυπηρετικός για τους άλλους, παρόλες τις δυσκολίες που επέρχονται εξωτερικά στη ζωή του, γιατί είναι στην πραγματικότητα δούλος Κυρίου ή πιο σωστά παιδί του Θεού ευλογημένο, και ταυτόχρονα «κληρονόμος Θεού διά Χριστού» (Γαλ 4,7).
β) Η αποφυγή των πειρασμών
Μια πιο μεγάλη από την εξυπηρετικότητα όμως αρετή του Ιωσήφ, ήταν η αποφυγή των πειρασμών. Όταν δηλαδή η γυναίκα του Πετεφρή έβλεπε ότι «ην Ιωσήφ καλός τω είδει και ωραίος τη όψει σφόδρα» (Γεν 39,6), έβαλε στο μυαλό της σκέψεις αμαρτωλές και για το λόγο αυτό άρχισε κάθε τόσο να τον προκαλεί στην αμαρτία. Εκείνος όμως ένιωθε την παρουσία του Θεού σε κάθε τόπο και για τούτο απέφευγε κάθε πειρασμό, καταφεύγοντας στην προσευχή. Όταν όμως το κακό κάποια στιγμή παράγινε, ο Ιωσήφ υπενθύμισε στην κυρία του εκείνη θαρρετά ότι δεν ήταν δυνατόν να αμαρτήσει μπροστά στα μάτια του Θεού, λέγοντας: «Πώς ποιήσω το ρήμα το πονηρόν τούτο και αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού;» (Γεν 39,9). Έφυγε δε παρευθύς από κοντά της αφήνοντας στα χέρια της και το εξωτερικό ένδυμά του. Η απομάκρυνση δε αυτή του Ιωσήφ από τους πειρασμούς της Αιγύπτιας έγινε αφορμή να ευλογηθεί από τον Θεό ακόμη πιο πολύ και να ανεβεί, ύστερα από λίγο, και στο θρόνο του αντιβασιλιά της Αιγύπτου. Σ’ αυτή δε ακριβώς την ευλογία απέδωσε την ανάρρηση στον θρόνο εκείνο και ο υμνογράφος της Εκκλησίας μας και για τούτο έγραψε ότι: «Ο Ιακώβ ωδύρετο του Ιωσήφ την στέρησιν και ο γεναίος εκάθητο εν άρματι, ως βασιλεύς τιμώμενος. Της Αιγυπτίας γαρ τότε ταις ηδοναίς μη δουλεύσας, αντεδοξάζετο παρά τους βλέποντας τας των ανθρώπων καρδίας και νέμοντος στέφος άφθαρτον». Ένα παρόμοιο δε άφθαρτο στέφος απονέμεται από τον Θεό σε κάθε άνθρωπο, που μένει αγνός και στην πανσεξουαλική εποχή μας, γιατί μοιάζει όχι μόνο με τον πάγκαλο Ιωσήφ, αλλά και με τον δίκαιο Λώτ, που «βλέμματι και ακοή… ψυχήν δικαίαν ανόμοις έργοις εβασάνιζεν» (2 Πετρ. 2,8) και γιατί φθάνει στην «αφθαρσίαν φθαρτών» και στην «του Θεού οικείωσιν και ομοίωσιν» (Μ, 88,888)
γ) Η ανεξικακία του
Mια άλλη δε μεγάλη αρετή του Ιωσήφ, ήταν και η ανεξικακία, εξαιτίας της οποίας συγχώρεσε στην αρχή τα αδέρφια του, που τον είχαν πουλήσει στους Μαδιανίτες εμπόρους. Όταν δε αργότερα, σαν αντιβασιλιάς, φανέρωσε τον εαυτό του στους αδερφούς του, τους είπε ταυτόχρονα ότι δεν έπρεπε να φοβούνται, γιατί ήταν άνθρωπος του Θεού, που τον έστειλε στην Αίγυπτο πριν από αυτούς, για να μην λιμοκτονήσουν. «Νύν ούν, είπε χαρακτηριστικά, ούχ υμείς με απεστάλκατε ώδε, αλλ’ ή ο Θεός» (Γεν.45,8). Με τα λόγια δε αυτά ο Ιωσήφ φανέρωσε την αιτία της συγχωρητικότητάς του, που προεικόνιζε πολύ παραστατικά τη συγχωρητικότητα του Ιησού, που από το ύψος του σταυρού έλεγε το «Πάτερ, αφες αυτοίς, ού γαρ οίδασι τι ποιούσι» Σ’ αυτή δε τη συγχωρητικότητα καλεί η Εκκλησία όλους τους πιστούς, γιατί αυτή, που, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας, «θεόν ποιεί τον άνθρωπον επι της γής», είναι η προϋπόθεση της συγχώρησης για τον καθένα και η αρχή της πνευματικής ή εν Χριστώ ζωής. «Συγχώρησον, λέγει για τούτο ο ιερός Χρυσόστομος, ίνα συγχωρηθής» και «συγχωρήσωμεν πάντα τη αναστάσει», διότι «συγγνώμη εκ του τάφου ανέτειλε».
