Οι κοινωνίες, διαχρονικά, έχουν τους κατασκευασμένους «μύθους» τους. Και κάποιοι τους ενισχύουν. Όπως εκείνοι που θέλουν να πιστέψουμε πως τα συστήματα εξουσίας και οι μηχανισμοί είναι ανίκητα. Ή εκείνοι που μας λένε πως αρκεί να αλλάξεις τον «ηγέτη», τον «αρχηγό», τον πρωθυπουργό ή το δήμαρχο. Λες και τα συστήματα εξουσίας αφορούν μόνο στα συγκεκριμένα πρόσωπα. Λες και δεν αφορούν πολιτικές, νοοτροπίες και κατεστημένες αντιλήψεις που διαποτίζουν μια κοινωνία, κυριαρχούν επάνω της, προσπαθούν να τις επιβάλλουν συμβιβασμούς, να τη διαφθείρουν.
Αυτά δεν είναι πράγματα άγνωστα στην πόλη μας. Τα έχουμε δει, τα έχουμε γνωρίσει εδώ και πολύ καιρό. Ο λαϊκισμός και η τοπική, χυδαία, εκδοχή του. Που εκπορεύεται από έναν δήμαρχο και ένα σύστημα εξουσίας που προσπαθεί να «σκεπάσει» κάθε είδους δημόσια διαβούλευση. Δημοσιογράφοι προπηλακίζονται, πολίτες κατσαδιάζονται (!), δημοτικοί σύμβουλοι εγκαλούνται με ολοσέλιδες ανακοινώσεις στον τοπικό τύπο. Και αυτές τις μέρες το πρωτοφανές∙ να «εγκαινιάζεται» (χρονιά προεκλογική ντε...) θέατρο χωρίς την αίθουσα για τις παραστάσεις! Σε μια πόλη με «κέντρο νεολαίας» (;) χωρίς νέους, «λιμανάκι» χωρίς βάρκες, ποδηλατοδρόμους χωρίς ποδήλατα, βιβλιοθήκες χωρίς βιβλία και μουσεία χωρίς εκθέματα! Ο στόχος είναι πάντα ένας. Διαχρονικός. Αδιαπραγμάτευτος. Η εξουσία. Και η διατήρησή της με οποιοδήποτε τίμημα.
Και είναι γνωστά τα όπλα του λαϊκισμού. Ο φόβος, η προσδοκία, η εκμετάλλευση της ελπίδας, το ψέμα, η διαστρέβλωση της αλήθειας. Ένας λαϊκισμός που στηρίζεται στη χρήση των συναισθημάτων, στην εκμετάλλευση της ανάγκης των πολιτών. Δεν ζητά από τους πολίτες να κινητοποιηθούν για να πάρουν μέρος σε μια δημόσια συζήτηση, αλλά για να χαρίσουν στον «ηγέτη», στον όποιο «ηγέτη» την ψήφο τους. Στη συνέχεια ο ίδιος νομίζει ότι μόνο αυτός μπορεί να λύσει τα προβλήματα, χωρίς να χρειάζεται κανένα σύστημα ελέγχων, σαν και αυτά που χαρακτηρίζουν μια σύγχρονη κοινωνία. Μια αίσθηση που υποτάσσεται στην αντίληψη ότι η απευθείας «στέψη» από το λαό δίνει στην εξουσία του διαστάσεις μεγαλύτερες απ’ αυτές που του αναλογούν. Και κοντά σ’ αυτά το αίσθημα παντοδυναμίας για τους πολίτες που του «χρωστούν» και «τακτοποιούνται», για τους «υπηρεσιακούς παράγοντες» που καλό είναι να σιωπούν.
Και σ’ αυτήν την κατάσταση μόνιμης έντασης οι κάθε είδους σύμβουλοι και συνεργάτες, όσοι λειτουργούν δίπλα, κοντά σ’ αυτό το σύστημα να ασχολούνται διαρκώς με την υπεράσπιση του «αρχηγού». Άλλοτε φανερά και άλλοτε υπόγεια. Με κατευθυνόμενα σχόλια και με ελεγχόμενες φήμες... Για τις κατηγορίες που δεν αγγίζουν τον «πολιτικό με το κοκαλάκι της νυχτερίδας» (!), τον «μετρ της πολιτικής» (!), τον «τυχερό» (!), που «πάλι την άκρη θα τη βρει» και «πάλι θ’ αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού προς όφελός του».
Μια κλασική περίπτωση σαθρής εξουσίας, έτοιμης να μετατρέψει όλες τις επικρίσεις, κάθε κριτική σε «τεχνάσματα», «συνωμοσίες» και «υπονόμευση». Μιας εξουσίας ίσως έτοιμης να καταστρέψει το ναό για να σωθεί από τα ερείπια.
Το θλιβερό κλείσιμο ενός θλιβερού κύκλου δεν θα σημαίνει, ωστόσο, τίποτα, αν δεν συνοδεύεται και από την εφαρμογή μιας «άλλης πολιτικής». Και έχω την πεποίθηση πως η ελπίδα δεν μπορεί να έρθει αποκλειστικά από την κυριαρχία και μόνο μιας άλλης δημοτικής παράταξης, από την επικράτηση ενός άλλου δημάρχου. Σε μια στιγμή που ο δημόσιος λόγος, που αρθρώνεται στην πόλη μας, βρίσκεται στο «σημείο μηδέν» της αξιοπιστίας του, χρειάζεται η διαμόρφωση μίας μεγάλης συμμαχίας. Μιας συμμαχίας που δεν περιλαμβάνει απλά στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης που συμμετείχαν στο παρελθόν σε ένα ή /και περισσότερα αυτοδιοικητικά σχήματα. Θα είναι - πρέπει να είναι - κάτι περισσότερο. Η συστράτευση και η ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, όλων των δημιουργικών δυνάμεων, των ενεργών πολιτών που μπορούν να προσφέρουν κάτι σ’ αυτήν την πόλη. Μια ευκαιρία συμμετοχής και ανάληψης ευθυνών από τους πολλούς, με υπέρβαση των προσωπικών στρατηγικών, με προσωπικό παράδειγμα συμπεριφοράς, με στοχευμένες παρεμβάσεις και συγκεκριμένες επιλογές. Με διαφάνεια και σεβασμό στην αξιοπρέπεια του πολίτη.
Λένε ότι κάθε κοινωνία έχει τους ηγέτες που της αξίζουν. Και αυτό είναι πολλές φορές που μοιάζει σωστό. Όμως, δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι. Και δεν μπορεί να έχουμε, στην προκειμένη περίπτωση, μια δημοτική αρχή σαν ίωση που πρέπει να κάνει τον κύκλο της. Μπορούμε κάτι καλύτερο. Και φαίνεται πια να το θέλουμε πολλοί κιόλας.
* O Δημήτρης Δεληγιάννης είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Δημοτικής Παράταξης «Λαρισαίων Πόλις»
