Ποια είναι η πνευματική πορεία του ανθρώπου και ποια είναι τα στάδια προς την πνευματική του ολοκλήρωση; Επειδή σκέφτομαι ότι είναι καλύτερα να γράψω από την προσωπική μου εμπειρία θα αναφερθώ σ΄ αυτήν υπό το πρίσμα βέβαια της διδασκαλίας των αγίων.
Θυμάμαι στην παιδική μου ηλικία όλα τα παιδιά στο χωριό μου όταν είμαστε παιδιά, θέλαμε να γίνουμε σωφέρηδες. Τα αυτοκίνητα ήταν σπάνια, οι δρόμοι πάνω στα βουνά στενοί χωματόδρομοι και το ταξίδι ήταν ένας ηρωισμός. Έτσι βλέπαμε τους οδηγούς ως ήρωες.
Εγώ εκτός από σοφέρ ήθελα να γίνω δήμαρχος, για να ισιώσω τα βουνά. Το χωριό μου είναι χτισμένο πάνω στα βουνά κι ο κάμπος ήταν πολύτιμος. Αν κρίνω λοιπόν από τον εαυτό μου, το πρώτο στάδιο της ζωής μου ήταν το στάδιο του να δουλέψω για τους άλλους, δηλαδή του δημάρχου. Το αναφέρω γιατί κατά τύχη αυτό είναι και το πρώτο στάδιο για τον άγιο, δηλαδή το στάδιο της διακονίας, το στάδιο να δουλέψουμε για τους άλλους.
Όταν μεγάλωσα αυτό που ήθελα να γίνω ήταν δάσκαλος. Και στην πραγματικότητα έκανα το δάσκαλο τόσο πολύ που αντιπάθησα στον εαυτό μου το δασκαλικό του ύφος. Ακόμα και στα κείμενα που γράφω θεωρώ το διδακτικό ύφος ελάττωμα. Ωστόσο αυτό είναι που ήθελα να γίνω. Και πάλι κατά τύχη αυτό είναι και για τον άγιο το δεύτερο στάδιο στην πορεία του ανθρώπου προς την πνευματική του ολοκλήρωση και λέγεται φωτιστικό. Στον Κλήρο το φωτιστικό στάδιο είναι του ιερέως, ενώ το πρώτο στάδιο στον κλήρο είναι το στάδιο του διακόνου.
Ως προς τα δύο αυτά στάδια του διακόνου και του πρεσβυτέρου ένας συνηθισμένος άνθρωπος σαν τον γράφοντα, μπορεί να έχει κάποιες αντίστοιχες εμπειρίες, καθώς προχωρεί στην ηλικία του, εξετάζοντας τον εαυτό του ως παιδί και ως ενήλικο. Ως προς το τρίτο όμως στάδιο αυτοί που έχουν εμπειρία από το στάδιο αυτό είναι σπάνιοι.
Το τρίτο και τελευταίο αυτό στάδιο είναι το στάδιο του ανωτέρου ανθρώπου, του τέλειου στην αγάπη και αντιστοιχεί στον Κλήρο με το αξίωμα του Επισκόπου. Αυτός που φτάνει σ΄ αυτό το στάδιο, λέει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, δεν γνωρίζει διαφορά μεταξύ δικού του και ξένου, πιστού και απίστου, άντρα ή γυναίκας. Αλλά ανώτερος από όλα τα πάθη αποβλέπει στη μία φύση των ανθρώπων κι όλους εξίσου τους θεωρεί και προς όλους το ίδιο διάκειται. Δεν υπάρχει γι΄ αυτόν Έλλην και Ιουδαίος ή αρσενικό και θηλυκό, ούτε δούλος και ελεύθερος, αλλά τα πάντα και εν πάσι Χριστός.
