Μέσα σε ένα χρόνο η ζωή μας άλλαξε ριζικά. Όλων, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Ξαφνιασμένοι ή έκπληκτοι, απελπισμένοι ή φοβισμένοι, διαπορούντες ή δύσπιστοι, αγκομαχώντας ή... ελαφροπατώντας, άλλοι πιστοί σε νομοτέλειες αλλά και άλλοι... ανένδοτοι στην επανάπαυση, όλοι, θύτες και θύματα, γνωρίσαμε και εξοικειωθήκαμε με τέσσερα σενάρια, άγνωστα και ξέμακρα πριν από ένα χρόνο. Ή, ορθότερα, κατανοητά και προσιτά μόνο από ειδικούς, αλλά και από τους λίγους που διέθεταν πολιτική προορατικότητα, και είχαν φροντίσει - εδώ και χρόνια - να μας ενημερώσουν. Ήταν οι... γκρινιάρηδες, που αντιστέκονταν στον λαϊκισμό. Τώρα, με τον πολίτη σε ρόλο θεατή, ή αμήχανου κομπάρσου, «παίζονται» τα σενάρια. Με εξωγενή έμπνευση και έμμεση επιβολή (ας μη κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας...) και με εσωτερική υποταγή σε ανάγκες και όρους πρωτόφαντους, το ερώτημα δυναμώνει: Ως πότε; Και μετά, τι;
Οι εμπνευστές των τεσσάρων πρώτων σεναρίων μας έμαθαν τέσσερις «βρόμικες» λέξεις της οικονομίας, αφού, ρεαλιστικά, εκεί πρέπει να αναζητηθούν και οι «σκηνοθέτες» του έργου. Όμως, οι «πρωταγωνιστές» του δράματος, οι ξεχωριστοί, δεν μας στερούν τους ρόλους των αυτουργών, στο μέτρο ευθύνης καθενός...Όπως και τη δέσμευση (θες δεν θες...) της χρήσης όρων σύγχρονων, από τις τεχνικές και τις ορολογίες του σύγχρονου κόσμου του χρήματος. Αποδεικνύεται άχρηστη η προπαίδειά μας στα τζογαδόρικα της «Σοφοκλέους»...
Πρώτο σενάριο: Η πτώχευση (Default). Προς το παρόν, και εκτός απροόπτου, όπως βάσιμα υποστηρίζεται, την αποφύγαμε. Απροσδιόριστο παραμένει το «παρόν», η διάρκειά του, και φυσικά απρόβλεπτο το «απρόοπτο». Υπάρχει και μια παρηγορητική εμπειρική παρατήρηση: Από έναν εφιάλτη γλιτώνεις... ξυπνώντας!
Δεύτερο σενάριο: Η υποτίμηση του ευρώ (Devaluation). Προς το παρόν, που αυτό θα διαρκέσει ευτυχώς, σήμερα είναι και τεχνικά αδύνατη. Εκτός από τους πεπεισμένους αντιευρωπαϊστές, που δεν έχουν πειστική εναλλακτική λύση, οι λοιποί, με όσες εύλογες επιφυλάξεις κι αν έχουμε, οφείλουμε να εκτιμήσουμε τι θα σήμαινε και για τον τόπο μας ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ενώ δεν έχει διαγραφεί, αν και έχει εξασθενήσει, η προοπτική της ευρωπαϊκής πολιτικής ενοποίησης, που θα στέριωνε την ασθενική νομισματική. Και για τα δυο σενάρια, παρόλο που φαίνεται να αδυνατίζουν, τα «εκτός» Ευρώπης, ή «χωρίς» Ευρώπη, απαιτούν ισχυρό, θεμελιωμένο αντίλογο, αν υπάρχει. Ακόμα κι αν φαίνεται να «σκληραίνει» ο κεντροευρωπαϊκός πυρήνας της ΕΕ, για να επιβιώσει.
Τρίτο σενάριο: Ο αποπληθωρισμός (Deflation). Τον ζούμε. Μας τον επέβαλλαν. «Βγάλατε τα πόδια έξω απ’ το πάπλωμα, μόνοι σας, εμείς δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να σας ζεσταίνουμε χωρίς να διακινδυνέψουν, ή να πάψουν να αυγατίζουν, τα δανεικά που σας δίναμε...». Άλλωστε, όπως μας το συνέστησαν: «Η οικονομία σας διαθέτει περίσσειο “λίπος”. Κάντε... λιποαναρρόφηση!».
Τέταρτο σενάριο: Η αναδιάρθρωση (Restructuring) του χρέους μας. Κάποιοι την λένε και αναδιάταξη. Άλλοι, αναχρηματοδότηση των δανείων. Οι ξένοι φίλοι μας, μας προτείνουν το «κούρεμα» του χρέους. Και, σχεδόν κάθε μέρα, εμφανίζεται κάποιος ξένος προβεβλημένος πολιτικός, τραπεζίτης, καθηγητής, νομπελίστας κ.λπ. (εκτός από τους ξένους ειδικούς συμβούλους του πρωθυπουργού) που συμβάλλει στην ενημέρωση αλλά και στην σύγχυσή μας. Κατ’ άλλους, στην έντεχνη τεχνοκρατική προετοιμασία μας... Ως έντιμος πολίτης αυτής της χώρας προτείνω να μελετήσουν τη μετάφραση της ελληνικής λέξης «κουτοπονηριά»... Άλλοι συνιστούν να «κόψουμε» κάτι από τους δανειστές μας. Άλλοι, να το τανύσουμε λίγο παραπίσω. Και άλλοι και τα δυο. Διαλέξτε, προτείνουν, τη λύση της «λακκούβας», του «γκρεμού» ή της «μαύρης τρύπας». Παρασιωπούν ότι σε οποιαδήποτε περίπτωση «αναδιάρθρωσης», που θα γινόταν για να εξασφαλιστούν οι δανειστές μας και μόνο, όχι μόνο η σύνταξη του ΙΚΑ θα γινόταν μισή, αλλά ούτε και σαμπρέλα για το ποδήλατο δεν θα βρίσκαμε... (Αν... τρομάξουν οι «Αγορές»;). Και το κυριότερο και πιο άηθες θα ήταν ότι θα μας εξωθούσαν να ολισθήσουμε, άλλη μια φορά, σε μετάθεση υποχρέωσής μας απέναντι στις γενιές που ακολουθούν. Υπονοείται κουτοπόνηρα: ας ξοφλήσουν οι νεότεροι...
Το πέμπτο σενάριο άρχισε να γράφεται πολιτικά, χωρίς οικονομικούς ή οικονομίστικους όρους. Συμμεριστείτε, όμως, την αισιοδοξία μου, δεν είναι σαν τα προηγούμενα. Και δεν γράφεται από αυτούς που περιμέναμε, όπως είχαμε μάθει, αλλά από αυτούς που θα έπρεπε να το περιμένουμε: τους νέους. Με εύλογη την ταχύτερη πρόσληψη καταστάσεων, με οξύτερα τα άφθαρτα αντανακλαστικά τους, άρχισαν να διατυπώνουν τον νέο πολιτικό λόγο τους. Πρωτογενή και αυθεντικό, με ό,τι αυτό σημαίνει. Κατά καιρούς (και ελπίζω να γίνεται πιο συχνά) και η «Ελευθερία» φιλοξένησε τέτοια κείμενα. Με περιεχόμενο που συχνά ξαφνιάζει, με δικαιολογημένη νεανική αυστηρότητα, αλλά και με την υγιή νεανική αγωνία όσων «δεν τα παράτησαν», εκείνων που αντιστέκονται στη διάχυτη ίωση της μιζέριας...
Ένα τέτοιο κείμενο, μια συμβολή στη συγγραφή του νέου σεναρίου, του νέου πολιτικού «αφηγήματος» (όπως εκπορνευτικά άρχισε να απαξιώνει τη λέξη η χύδην πολιτικάντικη φρασεολογία) ήταν του Δημήτρη Μαγουλιώτη, πρωτοετή (!!!) φοιτητή της Ιατρικής, στην «Ελευθερία» της 21-9-10. (Διαθέσιμο στο eleftheria. gr). Δεν είχα την τύχη να γνωρίσω το παλικάρι, αλλά αν με ευνοήσει η τύχη, και ας μου συγχωρεθεί η προσωπική παρεμβολή (αυτό δεν είναι μόνο της ηλικίας...), δεν θα γλιτώσει ένα σφιχταγκάλιασμα, για «ευχαριστώ». Και μόνο γιατί ο... «αθεόφοβος», αντί για το πολιτικό «αφήγημα» πρότεινε τολμηρά το «πρόταγμα». Και υπέδειξε, κυριολεκτικά «σεμνά και ταπεινά», αλλά και τολμηρά, όπως του αξίζει και το δικαιούται την... ιεράρχηση αξιών. Απευθυνόμενος και στον ατομικιστή πολίτη (homo individualis, όπως μας... τη χάρισε) αλλά και στην κοινωνική συλλογικότητα. Διαπιστώνοντας, κατά την ελεύθερη κρίση του, την απαλλαγμένη από στερεότυπα, «...την συνολική κατάρρευση της θέσμισης της ελληνικής πολιτείας...» επισημαίνει συμπερασματικά ότι «...είναι το κοινωνικό φαντασιακό που καλείται να αναδημιουργήσει τα απαραίτητα εκείνα νοήματα για τη δικαιολόγηση της ανάγκης μιας τέτοιας θέσμισης και σύγκρουσης με τα οργανωμένα συμφέροντα...». Ενδιάμεσα, δείχνει τον «...συνειδητοποιημένο πολίτη που απαιτείται για την ευτεταγμένη λειτουργία του πολιτεύματός μας». Έθιξε, έψαυσε τον πυρήνα του προβλήματος!
Πετάξτε ελεύθερα κι αφήστε μας στην τριβή με τα οικονομικά και τα οικονομικίστικα. Εμείς, δεν τα πήγαμε και τόσο καλά...
xatzis@hotmail.com
