Οι συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων συνιστούν εκδήλωση της κρίσης των κομμάτων στη συνείδηση των πολιτών και συγχρόνως εκφράζουν αγωνία και φόβο για μια παρατεταμένη αβεβαιότητα υπό την απειλή ενός μεγάλου κινδύνου. Αυτό που επιτείνει το φαινόμενο της αγανάκτησης είναι η μόνιμη αόριστη ανασφάλεια και σύγχυση για το τι επακολουθεί.
Άνεργοι, συνταξιούχοι, απολυμένοι, εργαζόμενοι, δημόσιοι υπάλληλοι, φοιτητές, γονείς με τα παιδιά τους ενώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν. Οι ασφυκτικές πιέσεις που δέχεται η κυβέρνηση από τους ίδιους τους βουλευτές της για πιο ήπια οικονομικά μέτρα έχουν άμεση σχέση με τους αγανακτισμένους. Ακόμα και οι αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης δείχνουν πως οι άνθρωποι που συγκεντρώνονται στις κεντρικές πλατείες μεγάλων πόλεων επηρεάζουν όλα όσα συμβαίνουν.
Όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις παίρνει η οργή και η αγανάκτηση στους δρόμους και τις πλατείες της χώρας. Σίγουρα υπάρχουν λόγοι, αν και συχνά αντιφατικοί, για την οργή και την αγανάκτηση του κόσμου. Η διαμαρτυρία είναι λυτρωτική, αλλά μόνη της δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Πολύ πιο επώδυνο θα ήταν να αναρωτηθούμε γιατί χάσαμε την αξιοπιστία μας και να καταλάβουμε πώς η Ελλάδα βρέθηκε σε δεινή θέση. Είναι λογικό να αγανακτήσει κανείς με αυτούς που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση. Παρακολουθούμε έναν πολιτικό κόσμο που ανταγωνίζεται σε ανικανότητα και ανευθυνότητα, ενώ η χώρα καταρρέει. Καταλαβαίνουμε ότι αυτοί που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία δύσκολα θα μας βγάλουν από αυτή. Είναι ολοφάνερο ότι η χώρα χρειάζεται ριζική ανανέωση της πολιτικής ηγεσίας σε όλα τα επίπεδα.
Οι παρούσες οικονομικές - κοινωνικές εξελίξεις είναι πολύ δυσάρεστες. Την 5η δόση θα την πάρει η κυβέρνηση τελικά στις αρχές Ιουλίου. Αλλά τα ανταλλάγματα θα είναι τόσο σκληρά που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις κοινωνικές αντιδράσεις. Δεν θα υπάρξει επιστροφή στο μοντέλο της φούσκας που είχε μάθει σε έναν κόσμο να ζει δίχως να ενδιαφέρεται για την προέλευση των χρημάτων. Σημασία έχει η αναγνώριση της σημερινής κατάστασης και ταυτόχρονα η αποδοχή της διαπίστωσης ότι λεφτά δεν υπάρχουν. Αδιαμφισβήτητα θα χρειασθεί μια νέα σταθεροποιητική πολιτική δύναμη, ικανή να ανταποκριθεί σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης.
Η κοινωνική απόρριψη των κομμάτων της διακυβέρνησης και του υπάρχοντος πολιτικού προσωπικού της χώρας οδηγεί πλέον με γρήγορους ρυθμούς σε μια διογκούμενη κοινωνική κινητοποίηση. Ίσως είναι η πρώτη φορά μεταπολιτευτικά που κινητοποιήσεις που δεν διοργανώνονται από κόμματα ή οργανώσεις συγκεντρώνουν τόσο μεγάλο αριθμό κόσμου για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και με σημαντική παρεμβατική ικανότητα. Συχνά, εμφανίζονται φωνές που κάνουν λόγο για το τέλος της μεταπολίτευσης. Εννοώντας τον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, τους θεσμούς που λειτουργούν και γενικά το μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η χώρα μετά το 1974.
Πολλούς τους φοβίζει η επόμενη ημέρα γιατί είναι άγνωστη και απρόβλεπτη. Μια σειρά από μέτρα λιτότητας που απαιτούν θάρρος και θυσίες αποδείχθηκαν ανεπαρκή. Η κοινή γνώμη, η οποία αρχικά υποστήριζε την ανάγκη να μπει ένα τέλος στη δημοσιονομικά προβλήματα, γίνεται όλο και πιο εχθρική. Δύσκολα οι πολίτες θα δεχθούν και άλλες περικοπές για να υποστηρίξουν μια κυβέρνηση η οποία δεν διαθέτει μια θετική στρατηγική για ανάκαμψη.
* Ο κ. Κώστας Κωστούλας
είναι απόφοιτος Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας
του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
