«Θα ΄ρθει καιρός που ο καθαρός αέρας θα
γίνει είδος πολυτελείας, J. Priestley 1774»
Τα προφητικά λόγια του J. Priestley παρότι δείχνουν το δραματικό αδιέξοδο δεν επαρκούν για την ανάπτυξη της ΝΕΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ που απαιτείται ώστε ο άνθρωπος να επανακαθορίσει τους σκοπούς του.
Είναι φανερό πως οι μεγάλες απογοητεύσεις από τη χρήση νέων ουσιών σε εκτεταμένη κλίμακα όπως π.χ. του DDT παλαιότερα, του Freon (διαλύτης στα sray), των ενώσεων του μολύβδου (αντικροτικά) τον ανάγκασαν μεν να προβληματιστεί αλλά όχι να ανακρούσει πρύμναν.
Ούτε η θερμική μόλυνση (άνοδος της μέσης θερμοκρασίας των επιφανειακών υδάτων) που απειλεί τη ζωή υδρόβιων οργανισμών, ούτε η τρύπα του όζοντος στη στρατόσφαιρα, ούτε τα νέφη των μεγαλουπόλεων, ούτε οι καταστροφές τύπου Θρι Μάιλ Αϊλαντ, Τσερνομπιλ ή Φουκουσίμα στάθηκαν ικανά να τον αποτρέψουν από την αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας και την κατασπατάληση φυσικών πόρων. Δεν τον απέτρεψαν δηλαδή από τη χρήση επικίνδυνων μεθόδων παραγωγής ενέργειας που βρίσκονται στα όρια της ανθρώπινης γνώσης.
Έτσι όλα δείχνουν ότι η πορεία του μοιάζει μ΄ αυτή του ακροβάτη σε τεντωμένο σχοινί χωρίς όμως το απαραίτητο προστατευτικό δίχτυ από κάτω. Αν μάλιστα η καταστροφή του περιβάλλοντος συνδυαστεί με τα άλλα μεγάλα σημερινά προβλήματα όπως αυτό του υπερπληθυσμού, της έλλειψης αλλά και της ακαταλληλότητας πολλές φορές των τροφίμων, της μειούμενης απασχόλησης, του διευρυνόμενου χάσματος αναπτυγμένων-αναπτυσσόμενων χωρών, τη δημιουργία του του 4ου κόσμου στα υπερτροφικά αστικά κέντρα κ.ο.κ. δημιουργείται ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που για να μην εκραγεί θα πρέπει να βρεθούν λύσεις που δεν θα είναι απλά επιστημονικές ή τεχνοκρατικές.
Υπάρχουν όμως λύσεις; Η αισιόδοξη άποψη υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος παρά τα σφάλματα και την ανωριμότητά του μπορεί να γίνει ένα υγιές είδος σ΄ έναν υγιή πλανήτη. Μπορεί να αντιληφθεί δηλαδή ότι ο πλανήτης Γη είναι ένας ενιαίος οργανισμός μέρος του οποίου είναι και η ανθρωπότητα και ότι σ΄ αυτό το αυτορυθμιζόμενο σύστημα τελικώς θα υπάρξει επιβίωση. Προϋπόθεση; Μια νέα θεώρηση της ζωής στον πλανήτη. Όπερ σημαίνει, αυτό που εισαγωγικά είπαμε: Ανάπτυξη μιας νέας Παγκόσμιας Συνείδησης και επαναπροσδιορισμός των Σκοπών του Ανθρώπου. Αυτό βέβαια απαιτεί ανατροπή των ισχυόντων μοντέλων πράγμα που δεν είναι φυσικά καθόλου εύκολο.
Οι απαισιόδοξοι ισχυρίζονται ότι είναι αδύνατον ο άνθρωπος να απαρνηθεί το σημερινό υπερκαταναλωτικό πρότυπο που ευθύνεται για την αδιέξοδη σε σχέση με το περιβάλλον πορεία του. Παρομοιάζουν δε την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά του σε βάρος των άλλων ειδών στον πλανήτη με την ανάπτυξη και την υπερίσχυση των καρκινικών σε βάρος των υγιών κυττάρων σ΄ ένα σώμα που τελικά οδηγούν στο θάνατο, αλλά και στη δική τους καταστροφή.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι με την ανατολή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, το είδος μας, σε μια εποχή που αναζητούνται λύσεις στο διάστημα, συνεχίζει τη Σισύφεια διαδρομή του προς την κορυφή της Πυραμίδας, με συνεχώς αυξανόμενη αβεβαιότητα. Αν τα καταφέρει και υπερυψωθεί στην περιοχή του Πνευματικού Ανθρώπου ή αν θα οδηγηθεί σε ολοκαύτωμα εξαρτάται από την εκλογίκευση των ενεργειών του, δηλαδή εξαρτάται από εμάς τους ίδιους. Αλλιώς ο Θεός να βάλει το χέρι Του.
* Ο Δημήτρης Νούλας είναι Χημικός
(**) αφιερώνεται στον αείμνηστο Δάσκαλο Νίκο Παπανικολάου, εκδότη οικολογικού περιοδικού με τον τόσο τραγικά επίκαιρο τίτλο «Το Σέλας μιας άλλης καταχνιάς».
