Οι απρόβλεπτες, κατά κοινή παραδοχή, εξελίξεις στην ελληνική οικονομία («δεν ξέρουμε τι θα μας ξημερώσει αύριο», μας έλεγε με «αφοπλιστικό» τρόπο κυβερνητικό στέλεχος) σε συνδυασμό με τις αφόρητες πιέσεις που ασκούν προς την κυβέρνηση Παπανδρέου οι (και μεταξύ τους συγκρουόμενοι, στο πλαίσιο της ενδοκαπιταλιστικής διαπάλης) δανειστές της χώρας για νέα μέτρα εις βάρος της κοινωνίας, πιέσεις που φτάνουν μέχρι του σημείου, όπως εγράφη, να υποδεικνύουν ακόμη και τον τρόπο λειτουργίας του κυβερνητικού σχήματος, επιβεβαιώνουν την εκτίμηση πως η Ελλάδα ευρίσκεται επί ξυρού ακμής.
Στο χρονικό διάστημα μέχρι τα τέλη Ιουνίου (οπότε και η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε.) θεωρείται απολύτως βέβαιο πως θα υπάρξουν ιδιαίτερα δυσχερείς αποφάσεις για την ελληνική οικονομία, καθώς είναι αποδεδειγμένο πια ότι η έξοδος από την κρίση, διά του Μνημονίου, είναι ανέφικτη, η δε (αρχικώς επιδιωχθείσα να τηρηθεί μυστική) σύσκεψη του Λουξεμβούργου της περασμένης εβδομάδος, σε συνδυασμό με το νέο μπαράζ δημοσιευμάτων του ξένου Τύπου (ασχέτως της αφετηριακής λογικής και των στοχεύσεών τους) επιβεβαιώνουν μεν το ανωτέρω ανέφικτο, αλλά δείχνουν ταυτόχρονα ότι απαιτούνται συγκεκριμένες αποφάσεις, καθώς και αλλαγή πολιτικής, από την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Γιώργο Α. Παπανδρέου.
Πολλοί αναλυτές ισχυρίζονται (και ως φαίνεται βασίμως) πως η (ούτως ή άλλως παραπαίουσα, εν μέσω εσωτερικών συγκρούσεων, «ενοχικών στάσεων» και «αμφισημιών» – κατά τη σχετική δήλωση του Ανδρέα Λοβέρδου) κυβέρνηση «δύσκολα θα τα βγάλει πέρα» και, ως εκ τούτου, έχουν επανέλθει στο πολιτικό προσκήνιο όλα τα σενάρια: δηλαδή ανασχηματισμός, συγκρότηση συμμαχικής κυβερνήσεως (ΠΑΣΟΚ και «προθύμων») αλλά και εκλογές, όσο κι αν αυτές δεν τις θέλουν οι δανειστές της Ελλάδος, αλλά ούτε και ο ελληνικός λαός.
Άλλωστε, όλες οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν ότι οι πολίτες δεν έχουν εμπιστοσύνη σε κανένα κόμμα, ότι δεν υπάρχει πολιτική ηγεσία (οι δημοτικότητες των αρχηγών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ είναι στο ναδίρ) και ακόμη ότι δεν πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα μιας συγκυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ – ΝΔ και σε τελική ανάλυση δεν θέλουν εκλογές, αφού «δεν βλέπουν» λύση στο σημερινό αδιέξοδο.
ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ
«Αν δεν προετοιμαζόμασταν για την αναδιάρθρωση, τότε θα ήμασταν επικίνδυνοι», φέρεται να έχει πει στην εφημερίδα «Βήμα» «κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος», το οποίο - σύμφωνα με την εφημερίδα - παραδέχεται ότι η (σχετική) μυστική προετοιμασία βρισκόταν σε εξέλιξη εδώ και εβδομάδες, την ίδια ώρα που ελάμβανε χώρα μια έντονη γαλλογερμανική αντιπαράθεση, για τη μορφή και το περιεχόμενο που η «ελληνική αναδιάρθρωση» έπρεπε να λάβει.
Η ανωτέρω αποδιδόμενη σε κυβερνητικό στέλεχος παραδοχή, σε συνδυασμό με τη «μυστική» διπλωματία, στην οποία έχει αποδυθεί η κυβέρνηση (όπως φάνηκε από τη συμμετοχή του υπουργού των Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου την περασμένη Παρασκευή στην άτυπη σύνοδο του Λουξεμβούργου, όπου συζητήθηκε η πορεία της ελληνικής οικονομίας) για τη διαχείριση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου αποτελούν επίσημη ομολογία αποτυχίας της πολιτικής που εφαρμόζεται.
Άλλωστε, στην ίδια γραμμή, της ομολογίας της αποτυχίας της πολιτικής του Μνημονίου, κινείται και η δήλωση του υπουργού των Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου ότι «θα περάσουμε δύσκολα χρόνια» και ο εκ μέρους του μη αποκλεισμός είτε ενός νέου Μνημονίου, είτε επεκτάσεως του ήδη ισχύοντος.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Πως κατ’ αρχάς θα υπάρξουν νέα βάρβαρα εις βάρος της κοινωνίας μέτρα. Άλλωστε, οι Γερμανοί λένε «ναι» σε νέο δανεισμό της Ελλάδος, αλλά με την ταυτόχρονη λήψη επιπρόσθετων μέτρων, εκ μέρους της κυβερνήσεως των Αθηνών.
Και πως οδεύουμε, κατά πάσα πιθανότητα, προς αναδιάρθρωση, την οποία προεξοφλούν άπαντες (και αυτό δεν είναι θέμα συνωμοσίας και μόνο, όπως προσπαθεί να παρουσιάσει η κυβέρνηση τη σχετική σπέκουλα, που «παίζουν» και τα διεθνή μέσα ενημερώσεως) ενώ είναι δεδομένο πως οι τελικές αποφάσεις, για το είδος και το εύρος της αναδιαρθρώσεως, δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ελληνικής κυβερνήσεως, παρά το γεγονός ότι στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και οι υπουργοί των Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, Εξωτερικών Δ. Δρούτσας και Επικρατείας Χ. Παμπούκης συνομιλούν εδώ και μήνες, υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας, με στελέχη της γαλλικής, της γερμανικής, αλλά και της αμερικανικής κυβερνήσεως.
ΤΡΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Έτσι όπως φαίνεται να εξελίσσονται τα πράγματα, έχουμε ενώπιόν μας τρία σενάρια για τη «διαχείριση» του ελληνικού δημοσίου χρέους:
Το πρώτο υποστηρίζεται από τη Γαλλία (η οποία λέει, διά της κ. Κριστίν Λαγκάρντ πως δεν θέλει αναδιάρθρωση) και προβλέπει επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του συνόλου του ελληνικού χρέους και παροχή νέων πιστωτικών διευκολύνσεων, ιδιαίτερα για το 2012 και το 2013.
Στην περίπτωση αυτή θα ζητηθούν πρόσθετες εγγυήσεις (ως να εξασφαλίζονται τα συμφέροντα των πιστωτών) που περιλαμβάνουν υποθήκευση ή πώληση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου.
Το δεύτερο σενάριο, το οποίο είναι το πιο αυστηρό για την Ελλάδα, υποστηρίζεται από το Βερολίνο και συμπεριλαμβάνει και το λεγόμενο «κούρεμα», «κούρεμα», όμως, το οποίο δεν θέλουν Γάλλοι και Αμερικανοί...
Πρόκειται για ένα σενάριο που «λύνει», σύμφωνα με τη γερμανική προσέγγιση, το ελληνικό πρόβλημα, αλλά θα δοκιμάσει την αντοχή του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, θα απομονώσει την Ελλάδα για μεγάλο διάστημα από τις διεθνείς αγορές και θα συνοδευτεί από νέα ιδιαίτερα σκληρά μέτρα για την κοινωνία.
Το τρίτο σενάριο (που επανήλθε διά του περιοδικού Spiegel) περιλαμβάνει την αναγκαστική επιστροφή στη δραχμή.
Τι σημαίνει αυτό;
Αν συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά (2012-2013) η στήριξη της ελληνικής οικονομίας από την ΕΕ, αλλά δεν υπάρξει το αποτέλεσμα εκείνο που θα «ικανοποιεί» τις διεθνείς αγορές, τότε δεν είναι λίγοι εκείνοι (όσα ρίσκα κι αν αυτό εμπεριέχει για το σύνολο της ζώνης του ευρώ) που ισχυρίζονται (προς το παρόν όχι βασίμως) ότι οι Βρυξέλλες πιθανόν να δώσουν ένα τελευταίο «πακέτο» στηρίξεως της ελληνικής οικονομίας, με αντάλλαγμα την αποχώρηση της χώρας από το ευρώ.
Αυτό το σενάριο επιστροφής στη δραχμή θα οδηγήσει σε μεγάλες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές περιπέτειες, καθώς η εφαρμογή του θα προκαλέσει πτώση του πραγματικού εισοδήματος των Ελλήνων της τάξεως του 50%, η οικονομία θα κατέβαλε βαρύτατο τίμημα και φυσικά θα δημιουργηθούν συνθήκες πολιτικής αποσταθεροποιήσεως.
ΜΕ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ, ΑΛΛΑ…
Με βάση αυτά τα δεδομένα (δεδομένα «μέγγενη») για την Ελλάδα, τόσο το οικονομικό επιτελείο της κυβερνήσεως, όσο και ορισμένοι κορυφαίοι υπουργοί, έχοντας υπόψη τους και τις ασφυκτικές πιέσεις που ασκούν οι δανειστές του τόπου, περιγράφουν ένα ιδιαίτερα σκληρό πακέτο μέτρων, το οποίο, όμως, ταυτόχρονα θα απαιτεί δραστικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της συνοχής και της αποτελεσματικότητας του κυβερνητικού σχήματος, χαρακτηριστικά που σήμερα δεν υπάρχουν.
Και ως εκ τούτου, θα πρέπει να αναμένεται από τον πρωθυπουργό Γ. Α. Παπανδρέου να αποσαφηνίσει τι εννοεί όταν έλεγε πως είναι αποφασισμένος να προχωρήσει «με όσους θέλουν».
Υπό το πρίσμα αυτό, αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση του υπουργού της Υγείας Ανδρέα Λοβέρδου, όταν, μεταξύ άλλων, άφησε να εννοηθεί ότι αν δεν αλλάξουν κάποια πράγματα, θα βρεθεί εκτός του κυβερνητικού σχήματος.
«Σε νεφελώδεις και αντιφατικές πολιτικές δεν έχω θέση. Δεν χωρούν ενοχικές στάσεις και αμφισημίες στην κυβέρνηση», είπε.
Περαιτέρω, ο κ. Λοβέρδος είπε τα αυτονόητα για μια κυβέρνηση και δη σε καιρό κρίσεως. Συγκεκριμένα ανέφερε:
- «Καλό θα ήταν τα επικαιροποιημένα μνημόνια στο εξής και τα σχέδια νόμου που αφορούν την οικονομία, να τα συνυπογράφουν όλοι οι υπουργοί και όχι μόνο ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, γιατί, όλοι πρέπει να πάρουμε τις ευθύνες για την πορεία της χώρας».
- Να ψηφιστεί από διευρυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία το επικαιροποιημένο μνημόνιο, προκειμένου να σταλεί το απαραίτητο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση.
Εξάλλου, θέμα για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η κυβέρνηση έθεσε και η υπουργός της Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου, η οποία υποστήριξε πως η κυβέρνηση «θυμίζει καράβι εν μέσω θυέλλης» και πρόσθεσε ότι δεν μπορεί ο πρωθυπουργός να κυβερνά μόνος αυτό το καράβι και πίσω οι μισοί υπουργοί να τσακώνονται με τους άλλους μισούς. Κατά την κ. Διαμαντοπούλου, στην κρίση «το μισό ΠΑΣΟΚ ταυτίζεται με τον Αλέξη Τσίπρα και τη ΝΔ, που πολεμούν την κυβέρνηση» (σ.σ. πάντως, η υπουργός δεν συμπεριέλαβε το ΚΚΕ!!!).
Εσχάτως ο υπουργός Αμύνης Ευ. Βενιζέλος υπονόησε πως η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο, λέγοντας πως το πρόβλημα της οικονομίας είναι πολιτικό και ότι «πρέπει επειγόντως να ανακτηθεί η ικανότητα πολιτικής διεύθυνσης της χώρας».
«Η κυβέρνηση έχει βηματισμό. Τι θα πει πολιτική διεύθυνση; Εάν κάποιος θέλει να πει ότι ο πρωθυπουργός δεν ασκεί ικανοποιητικά τα καθήκοντά του, ας το πει», απάντησε ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως Θ. Πάγκαλος.
ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΚΑΙ... ΕΚΛΟΓΕΣ
Στο μεταξύ, η κυβέρνηση, σε επίπεδο ρητορείας, κάνει λόγο για την ανάγκη εθνικής συνεννοήσεως, αλλά αυτή η συνεννόηση να γίνει (προφανώς) με βάση τη δική της γραμμή και αυτό το απορρίπτει η αξιωματική αντιπολίτευση (το κατέστησε σαφές ο αρχηγός της ΝΔ Αντώνης Σαμαράς, όταν παρουσίαζε το «Ζάππειο ΙΙ») η δε πρόταση Λοβέρδου για διευρυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία από τη Βουλή δεν φαίνεται να εξετάζεται από το Μέγαρο Μαξίμου, αν και παρόμοια εισήγηση έχουν κάνει και άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως με δεδομένη τη θέση της ΝΔ, κατά του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, αν ο Γιώργος Παπανδρέου επιχειρήσει «να το περάσει» από τη Βουλή με διευρυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αναλαμβάνει το μεγάλο ρίσκο αυτό να μην περάσει. Εκτός κι αν η ΝΔ, αλλάξει στάση και το υπερψηφίσει…Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει, με βάση τις δημόσιες δηλώσεις του Αντώνη Σαμαρά.
Παρά το γεγονός ότι σπέκουλα περί εκλογών υπάρχει στα κομματικά και πολιτικά γραφεία (αλλά και σχετική υπόδειξη από μερίδα του Τύπου, όπως προκύπτει από σχετικό άρθρο του Σταύρου Ψυχάρη στα «Νέα») το σενάριο αυτό δύσκολα – με βάση τα σημερινά δεδομένα – θα περπατήσει.
Οι προτάσεις Σαμαρά για την οικονομία εμπεριέχουν δυνατότητες συνεννοήσεως (όχι συναινέσεως) μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, συνεννοήσεως η οποία πιθανώς αποτρέπει εκλογικά σενάρια.
Αλλά, όπως προαναφέραμε το πολιτικό και κυρίως το οικονομικό τοπίο είναι τόσο νεφελώδες και ρευστό, ώστε καμία εξέλιξη δεν μπορεί να προβλεφθεί, ούτε να αποκλειστεί.
