Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Όπως βλέπουμε, ο μουσουλμανικός κόσμος συγκλονίζεται τελευταία από μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Την αυλαία άνοιξε πριν από λίγο καιρό το Ιράν, και ακολούθησαν για φέτος η Αίγυπτος, το Μαρόκο, η Λιβύη και πολλές άλλες περιοχές όπου τα καθεστώτα είναι ιδιαζόντως δεσποτικά και ολοκληρωτικά. Οι εξεγέρσεις έχουν ως βασικά αιτήματα, περισσότερη δημοκρατία και ατομικές ελευθερίες. Είναι γεγονός ότι η διαβίωση σε αυτές τις περιοχές είναι κάτι παραπάνω από επικίνδυνη. Τα καθεστώτα εφαρμόζουν κάθε είδους ασφυκτικές αντιλαϊκές πολιτικές, που στερούν από τους πολίτες τους θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως ελευθεροστομία και ελευθεροτυπία. Οι δημοσιογράφοι στις χώρες αυτές είναι πολλάκις ανεπιθύμητοι και σε κάθε περίπτωση ύποπτοι για κατασκοπία υπέρ της Δύσης. Έτσι, οι περισσότερες εικόνες από τα αιματοκυλίσματα και την καταστολή καταγράφονται από βίντεο σε κινητά τηλέφωνα που αναρτώνται στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Τα τελευταία γεγονότα στη Συρία αποδεικνύουν πως όλος ο μουσουλμανικός κόσμος συνταράζεται από διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συντελούνται εδώ και χρόνια. Αυτό όμως δεν νομιμοποιεί τη Δύση να προσφεύγει στην απειλή των όπλων, που πάντως ως τώρα στην Συρία δεν έχει τεθεί καν επί τάπητος. Πέραν του γεγονότος ότι αμφισβητείται και η αποτελεσματικότητα των όποιων πολεμικών επιχειρήσεων. Το βλέπουμε αυτό στο Αφγανιστάν, τη Λιβύη, το Ιράκ και όπου αλλού η πολεμική μηχανή της Δύσης επενέβη για να αποκατασταθεί η «Δημοκρατία». Οι εικόνες είναι αποκαλυπτικές του μεγέθους του αδιεξόδου που προκαλείται μετά την όποια καταστολή. Τη φορά αυτή, στη Συρία τουλάχιστον 400 άνθρωποι έχουν χάσει ως τώρα τη ζωή τους. Και μάλλον έπεται και συνέχεια. Πάντως αυτό που δεν αναμένεται στη χώρα αυτή είναι να σημειωθούν κοσμογονικές αλλαγές. Όπως και καμία μέχρι στιγμής πιθανότητα δυτικής επέμβασης, καθώς η Συρία είναι μια χώρα πολύ καλά εξοπλισμένη από στρατιωτικής πλευράς και η ισορροπία στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι και παραμένει εύθραυστη. Η θέση αλλά και στάση του Ισραήλ, εξάλλου, στο άλυτο Παλαιστινιακό, η ανορθόδοξη κατάσταση στο Ιράκ, ο Λίβανος που χρόνια τώρα δεν λέει να συνέλθει, αλλά και οι διάσπαρτες οργανώσεις όπως Χεσμπολάχ Χαμάς και άλλες, δημιουργούν μια κατάσταση που μάλλον δυσεπίλυτη φαντάζει, καθόσον μάλιστα τα δεσποτικά καθεστώτα του μουσουλμανικού κόσμου δεν προβαίνουν στις παραμικρές μεταρρυθμίσεις και η κυβερνήσεις του Ισραήλ παραμένουν ανυποχώρητες στον διάλογο. Στη Συρία, οι μεταρρυθμίσεις θα αργήσουν να έρθουν και καθώς φαίνεται, ο στρατός έχει προς το παρόν τον πρώτο λόγο. Ανεξάρτητη έρευνα για τις πρόσφατες δολοφονίες διαδηλωτών στη Συρία ζήτησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν, καταδικάζοντας τη χώρα για τη βία ενάντια στους διαδηλωτές και τονίζοντας ότι οι συριακές αρχές έχουν υποχρέωση να σεβαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από την μεριά του, ο πρέσβης της Συρίας στα Ηνωμένα Έθνη δηλώνει πως η χώρα του «έχει κυβέρνηση και οργανωμένη πολιτεία» και είναι σε θέση να διεξάγει έρευνες για τα πρόσφατα περιστατικά βίας. Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ, πάντως «ζει στον δικό του κόσμο», καθώς δίνει συνεχώς εντολές στον στρατό του να λάβει θέσεις μάχης στην πρωτεύουσα Δαμασκό αλλά και σε άλλες πόλεις. Από την άλλη πλευρά, ανακοίνωσε ότι αίρεται ο νόμος που επέβαλλε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, ένα μέτρο που ίσχυε αφότου ο Μπάαθ κατέλαβε την εξουσία πριν 48 χρόνια, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τους διαδηλωτές και τη διεθνή κοινότητα. Μπερδεμένα πράγματα. Θα ζήσουμε, λέτε, και άλλες τραγωδίες; Ή μήπως έχουμε πια συνηθίσει από τις αλλεπάλληλες αιματοχυσίες των τελευταίων χρόνων; Το Ισραήλ, πάντως, ανησυχεί σοβαρά. Οι εκτιμήσεις είναι πολλαπλές. «Η κρίση στη Συρία θα αποδυναμώσει τον άξονα Δαμασκού – Τεχεράνης – Χεζμπολάχ - Χαμάς, δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ισραηλινός ειδικός. «Η Συρία είναι σύμμαχος του Ιράν και κυριότερος πελάτης και λειτουργεί ως γέφυρα με τον Λίβανο, τη Γάζα και τη Μεσόγειο, σύμφωνα με τον καθηγητή Ιταμάρ Ραμπίνοβιτς, πρώην επικεφαλή διαπραγματευτή του Ισραήλ στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Δαμασκό. Τι θα μπορούσε όμως να επιφέρει μια τέτοια αποδυνάμωση; Και κατά πόσο ο άξονας αυτός μπορεί να αδυνατίσει όταν οι συγκρούσεις αυτές δεν λαμβάνουν τις διαστάσεις εμφυλίου; Η Ρωσία συμφώνησε πριν από αρκετό χρονικό διάστημα την παράδοση στη Συρία πυραύλων παράκτιας άμυνας οι οποίες είναι εξοπλισμένες με βλήματα P-800 έναντι 300 εκατ. δολαρίων. Τα βλήματα αυτά μπορούν να πλήξουν στόχους σε απόσταση 300 χλμ. από τις ακτές της Συρίας και το ισραηλινό Ναυτικό ανησυχεί μήπως τα βλήματα αυτά καταλήξουν στα χέρια των ανδρών της Χεσμπολάχ. Να και κάποιες άλλες ανησυχίες που εκφράζει το Ισραήλ, αλλά και η συνέχιση της ενεργούς ανάμιξης των Ρώσων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αμερικανοί και ισραηλινοί θεωρούν πως τελικός αποδέκτης των πυραύλων αυτών θα είναι η Χεσμπολάχ, που να σημειώσουμε πως πριν από μερικά χρόνια, ολόκληρος ο ισραηλινός στρατός με τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του δεν μπόρεσε να κατατροπώσει! Πώς να μην ανησυχούν οι ισραηλινοί για τις τελευταίες εξελίξεις στην Συρία που θέτουν σε κίνδυνο την εύθραυστη σταθερότητα στην περιοχή; Πολλοί βέβαια μπορεί να ισχυριστούν πως οι εξεγέρσεις στη Συρία μπορεί να είναι και «δάκτυλος» του Ισραήλ. Άλλοι μπορεί να υποθέσουν πως οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται για την αναδιάταξη ολόκληρου του χάρτη της Μέσης Ανατολής, με προσφορά λύσεων - πακέτων μετά την σχεδόν ολοκληρωτική αποτυχία με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Υποθέσεις και σενάρια, βέβαια γίνονται πολλά σε ανάλογες περιπτώσεις. Το θέμα είναι όμως σε ποια κατάσταση βρίσκονται και οι πολίτες στη Συρία. Κατά πόσο «έφτασαν στα όριά τους» αναφορικά με τη στέρηση των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Πίσω από κάθε κρίση κρύβεται πάντα μια τραγωδία. Εξαρτάται πώς το βλέπει κανείς. Αν προσεγγίζει την εκάστοτε έκτακτη κατάσταση ως δοκιμασία του λαού, ή απλά εξάγει τα όποια συμπεράσματά του βάσει των καινούργιων χαρτών με τις όποιες σφαίρες επιρροής. Από ανθρωπιστικής σκοπιάς, ένα ακόμη δράμα εκτυλίσσεται στις οθόνες μας. Στρατηγικά, μια ακόμη κίνηση στη στρατιωτική σκακιέρα αποπειράται να βάλει τέλος στα μέχρι τώρα δεδομένα των λεπτών ισορροπιών. Και από τις δυο πλευρές πάντως το status quo διαταράσσεται και μια νέα εποχή ανατέλλει. Με φως ή χωρίς, δεν γνωρίζω.
