Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Στο επίπεδο 7 ανέβηκε η κλίμακα συναγερμού στο εργοστάσιο της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία. Οι αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις και η συνεχιζόμενη διαρροή ραδιενέργειας στο περιβάλλον ανησυχεί, καθώς φαίνεται, κατά πολύ τους επιστήμονες στην Ιαπωνία, μια χώρα που παραπαίει από τις παρενέργειες του πυρηνικού ατυχήματος. Όσο περνά ο καιρός, ολοένα και περισσότερες πληροφορίες έρχονται στο φως της δημοσιότητας για τα ελλιπή μέτρα ασφάλειας στο πυρηνικό εργοστάσιο αλλά και γενικότερα για τους κινδύνους που προκαλεί η χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Το είχα γράψει και παλιότερα ότι σιγά – σιγά θα βγαίνουν οι πληροφορίες (με το σταγονόμετρο) αναφορικά με την πραγματική καταστροφή. Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι ο μόνος σύμμαχος της ιαπωνικής κυβέρνησης είναι η αποτροπή του πανικού. Αλήθεια, αυτό θα επιτευχθεί, λέτε, με την τεχνητή διαφωνία μεταξύ των εκπροσώπων της εταιρίας που διαχειρίζεται το εργοστάσιο με την ιαπωνική κυβέρνηση; Και σε τελική ανάλυση, ποιον κάτοικο της Ιαπωνίας ενδιαφέρει αυτή η σύγκρουση; Αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι κάθε φορά που βγαίνει μια αρνητική είδηση από τη Φουκουσίμα, έπεται η διάψευση από κύκλους της επιστημονικής κοινότητας. Έτσι, τη στιγμή που οι Ιάπωνες εξισώνουν το εν λόγω ατύχημα με αυτό του Τσερνομπίλ, την ίδια στιγμή έρχεται η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας να πει κάτι άλλο, απόλυτα διαφορετικό: «Η απόφαση της Ιαπωνίας να αυξήσει το επίπεδο σοβαρότητας του πυρηνικού δυστυχήματος της Φουκουσίμα στον υψηλότερο βαθμό 7 δεν σημαίνει ότι αυτό είναι συγκρίσιμο με εκείνο του Τσερνομπίλ, αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό δυστύχημα, το ποσό της ραδιενεργού ακτινοβολίας που απελευθερώθηκε από το Τσερνομπίλ το 1986 ήταν πολύ υψηλότερο». Ο κόσμος αρχίζει και τα χάνει. Κανείς πλέον δεν εμπιστεύεται τις επίσημες ανακοινώσεις που στοχεύουν στο να περιπλέξουν την κατάσταση και να δημιουργήσουν σύγχυση, προκειμένου να μην ξέρει κανείς τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Από πολλές πλευρές εκφράζονται φόβοι ακόμη και για διασπορά ραδιενεργών στοιχείων στην ατμόσφαιρα και μεταφορά τους με τη βοήθεια των ανέμων και στην Ευρώπη. Στην χώρα μας πάντως, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας παρουσιάζεται καθησυχαστική. Θυμάστε όμως λίγες ημέρες πριν τι έλεγαν ειδικοί επιστήμονες στα τηλεοπτικά κανάλια; Το πιο βασικό, ότι δηλαδή όταν ένα κράτος καταφεύγει σε ξεπερασμένα μέσα όπως η ψύξη από αέρος των αντιδραστήρων, δείχνει ότι ο έλεγχος έχει χαθεί. Και φαίνεται αυτό από την αύξηση των επιπέδων ασφαλείας και την εξομοίωση του ατυχήματος στη Φουκουσίμα με αυτό του Τσερνομπίλ. Πώς μπορεί λοιπόν να περιμένει κανείς κάτι πιο αισιόδοξο; Οι πληροφορίες που παρουσιάζουν το πραγματικό μέγεθος της τραγωδίας αποκρύβονται, όπως πάντα συμβαίνει μετά από ένα πυρηνικό ατύχημα. Και το 1986 κανείς δεν μιλούσε στη Σοβιετική Ένωση, τα στόματα παρέμεναν ερμητικά κλειστά. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια, να χαθούν χιλιάδες ζωές και μόνον τότε, μετά τη γενική κατακραυγή, να αρχίσουν να δημοσιεύονται τα θλιβερά στοιχεία ενός τρομακτικού απολογισμού. Όσοι ασχολήθηκαν τότε ερευνητικά με το Τσερνομπίλ μπήκαν στη μαύρη λίστα του ολοκληρωτικού σοβιετικού καθεστώτος. Ένα καθεστώς που είχε κρύψει επιμελώς πολλά άλλα ατυχήματα, ένα καθεστώς που με τις πυρηνικές δοκιμές είχε μολύνει μαζί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες ολόκληρη την Ευρώπη. Και τώρα όμως υπάρχουν ομοιότητες αλλά και διαφορές. Τα πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης λειτουργούν ως θύλακας διασποράς απόρρητων εγγράφων και στοιχείων, την ίδια στιγμή που μπορούν άνετα να αποπροσανατολίζουν. Τότε δεν υπήρχε πληροφόρηση, ήταν απολυταρχικό το σοβιετικό καθεστώς, σήμερα υποτίθεται πως η ιαπωνική κυβέρνηση είναι δημοκρατική. Είναι όμως έτσι; ‘Η απλά τα κράτη σε ανάλογες περιπτώσεις είτε φιμώνουν τις αντίθετες φωνές, είτε λανσάρουν μια τεχνητή ελεύθερη αλλά χειραγωγούμενη πληροφόρηση; Μάλλον έτσι συμβαίνει τις περισσότερες φορές. Κοινή είναι η συνισταμένη σε ένα πράγμα: στη λακωνική ανακοίνωση του τραγικού συμβάντος που βάζει σε περιπέτειες την ανθρωπότητα. Γιατί δεν είναι μόνο οι αέριες μάζες το πρόβλημα, αλλά και τα προϊόντα που εισάγονται από την περιοχή, την ευρύτερη περιοχή γύρω από την Ιαπωνία και τα νησιά του Ειρηνικού. Οι λαοί αυτό που σίγουρα έχουν και δεν τους λείπει, είναι ιστορική μνήμη. Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας καταπολεμήθηκε ήδη από τη δεκαετία του ΄60, του ΄70 αλλά και του ΄80. Μπορεί πολλές από τις διαδηλώσεις να στρέφονταν κατά της χρήσης πυρηνικών όπλων, όμως κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τις ογκώδεις διαδηλώσεις κατά της μεταφοράς πυρηνικών αποβλήτων στη Γερμανία που συνεχίζονται μέχρι σήμερα, ή τις αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες κατά των γαλλικών πυρηνικών δοκιμών στον Ειρηνικό. Για δε τους Ρώσους, τους Αμερικανούς, ή τους Κινέζους - αφήστε το - η μόλυνση που προκάλεσαν και συνεχίζουν να προκαλούν είναι τεράστια. Και το θέμα είναι ότι κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος από τις κυβερνήσεις να αποκαλύψει στοιχεία. Ποιος θυμάται για τα τραγικά αποτελέσματα στην περιοχή των Ουιγούρων στα σύνορα Κίνας και Καζακστάν από τις μεγάλες πυρηνικές δοκιμές των Κινέζων; Ποιος μιλά για τα απόρρητα έγγραφα του Τσερνομπίλ, που έκαναν λόγο για επικείμενη καταστροφή που απλά αναβαλλόταν λόγω καθαρής τύχης; Ό,τι είδε το φως της δημοσιότητας, αυτό έγινε πολλά χρόνια μετά τα ατυχήματα, που δεν είναι σε καμία περίπτωση τυχαία. Είχαν προβλεφθεί και εντοπισθεί σε συγκεκριμένα σημεία. Είχαν περιγραφεί ως συνέπειες σε απόρρητα έγγραφα μυστικών υπηρεσιών και αρμόδιων υπουργείων. Οι «καλές» αυριανές κυβερνήσεις των κρατών αυτών θα διοχετεύσουν τα απόρρητα στοιχεία στα ΜΜΕ για να αποδείξουν πως πλέον δεν υφίσταται κίνδυνος από τώρα και στο εξής. Έτσι έγινε στη Σοβιετική Ένωση, έτσι θα γίνει και στην Ιαπωνία. Η πυρηνική ενέργεια όμως θα συνεχίσει να υποστηρίζεται από πολλά κράτη. Και ολοένα και περισσότερα εργοστάσια ή αντιδραστήρες θα σχεδιάζονται, παρά τις αντιδράσεις του κόσμου. Καταλαβαίνετε πως παίζεται το παιχνίδι; Θα λένε ότι κάποτε δεν πρόσεχαν, ενώ τώρα η τεχνολογία βοηθά στην επίλυση των προβλημάτων από τη λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων. Κάποτε, θα λένε, τα μέτρα ασφαλείας ήταν ανύπαρκτα, σήμερα η επιστήμη έχει κάνει τεράστια άλματα και ο κίνδυνος τείνει να εκλείψει. Σίγουρα. Το είδαμε αυτό στη Φουκουσίμα, όταν κατέβρεχαν με νερό με πυροσβεστικά αεροσκάφη και αυτοκίνητα τους αντιδραστήρες. Θα το δούμε και στο μέλλον όταν θα μας λένε πως πρέπει να κλειστούμε στα σπίτια μας λόγω ενός ακόμη ατυχήματος που η πολυδιαφημιζόμενη τεχνολογία δεν μπόρεσε να αποτρέψει. Για του λόγου το αληθές, όταν τα επίπεδα συναγερμού θα διαλύουν τις όποιες αμφιβολίες ότι ένα απλό ατύχημα ήταν και πέρασε.
