Υπάρχει μια σχεδόν άγνωστη πλευρά στη σχέση μας με τις τράπεζες. Πρόκειται για την πλευρά εκείνη που αφορά στις οφειλές των τραπεζών προς τους καταθέτες και κατ’ επέκταση τις υποχρεώσεις τους προς τους πολίτες - πελάτες τους.
Μέχρι τώρα γνωρίζουμε πολύ καλά τα προβλήματα που δημιουργούνται από τα χρέη των πολιτών προς τις τράπεζες εξαιτίας των δανείων, των πιστωτικών καρτών και των άλλων χορηγήσεων. Πρόκειται για οφειλές που οι τράπεζες διεκδικούν λυσσωδώς μέχρι πεντάρας με δυσβάσταχτους τόκους και επιτόκια σαν τον τελευταίο ανάλγητο τοκογλύφο.
Εκείνο όμως που συνήθως αγνοεί ο κόσμος είναι ότι υπάρχουν και περιπτώσεις που η τράπεζα έχει οφειλές προς πελάτες – καταθέτες, τις οποίες αποφεύγει με κάθε τρόπο να καταβάλλει. Άλλοτε από κακούς επενδυτικούς χειρισμούς κι άλλοτε από άλλες αιτίες, πολλοί καταθέτες μπορεί να χάσουν τα χρήματά τους και τις οικονομίες τους από υπαιτιότητα των τραπεζών, την οποία εκείνες πολύ δύσκολα αναγνωρίζουν και ακόμα πιο δύσκολα φτάνουν στο σημείο να καταβάλουν τα οφειλόμενα.
Ο πολίτης – πελάτης αυτών των τραπεζών είναι τις περισσότερες φορές τελείως αδύναμος μπροστά στα πανίσχυρα πιστωτικά ιδρύματα, με συνέπεια να χάνει τα λεφτά του.
Αυτές οι περιπτώσεις συνιστούν την άλλη πλευρά καταλήστευσης μικροεισοδημάτων, εκτός από τους καταχρηστικούς όρους που επιβάλλονται με τρομαχτική σκληρότητα από τις τράπεζες με τα κάθε λογής δάνεια.
Είναι γνωστά τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια σε πολλούς καταθέτες με τη «βροχή» εκείνων των τραπεζικών δραστηριοτήτων που αφορούσαν σε «δομημένα ομόλογα», «τοξικά ομόλογα», «σύνθετα ομόλογα» και άλλα πονηρά και νοσηρά υψηλού ρίσκου επενδυτικά κόλπα, εξαιτίας των οποίων χάθηκαν περιουσίες και εξανεμίστηκαν οικονομίες μιας ζωής των μικροκαταθετών.
Πίσω απ΄αυτές τις περιπτώσεις κρύβονται οικογενειακά δράματα και τραγικές καταστάσεις. Άνθρωποι οι οποίοι έμπλεξαν στα γρανάζια αποτυχημένων επενδυτικών δραστηριοτήτων, είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται και έχουν ελάχιστες ελπίδες να τους τις αποδώσαν οι τράπεζες.
Ο Λαρισαίος που μου αφηγήθηκε το πρόβλημά του είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση των παραπάνω: Δραχμή – δραχμή και ευρώ – ευρώ συγκέντρωσε ένα σεβαστό ποσό για την ώρα που θα ’περνε τη σύνταξή του και θα βοηθούσε κάπως τα παιδιά του. Κατέθετε τις οικονομίες του σε μια αξιόπιστη - κατά τα φαινόμενα –τράπεζα ως την ημέρα που πήγε να αποσύρει ένα ποσό και βρέθηκε προ εκπλήξεως, όταν πληροφορήθηκε εμβρόντητος ότι τα χρήματά του, στο μεγαλύτερο μέρος τους, είχαν κάνει φτερά!
Δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που άκουγε και σε κατάσταση ισχυρού σοκ αναζήτησε την αιτία που χάθηκαν οι οικονομίες του. Και έμαθε τα παρακάτω εκπληκτικά:
Μια υπάλληλος της τράπεζας, συνεπικουρούμενη και από άλλους δυο συναδέλφους της, είτε από υπερβάλλοντα ζήλο, είτε – μάλλον – από σκοπιμότητα, κατ’ εντολή της τράπεζας ή από δική τους πρωτοβουλία - στην προσπάθειά τους να πετύχουν προαγωγή και να αποσπάσουν «μπόνους» - επένδυσαν εν αγνοία του πελάτη - καταθέτη όλα τα χρήματά του σε άληκτα ομόλογα άλλης τράπεζας, τα οποία έχασαν την αξία τους και έγιναν χαρτιά για πέταμα.
Από κείνη τη στιγμή αυτός και η οικογένειά του έχασαν τον ύπνο τους και άρχισε η οδύσσειά τους. Με ατελείωτα πήγαινε – έλα στην τράπεζα, με διαμαρτυρίες, εκκλήσεις και απειλές προσπάθησαν να πάρουν πίσω τις οικονομίες τους. Η τράπεζα αντέδρασε σπασμωδικά και αμήχανα – μετέθεσε ακόμα και τους υπαλλήλους που εμπλέκονταν – καθώς μάλιστα δεν διέθετε κανένα χαρτί από τον πελάτη της που να της έδινε την εντολή για επένδυση σε ομόλογα.
Είναι γνωστό ότι το να διεκδικήσεις οφειλόμενα από τράπεζα και από το Δημόσιο μοιάζει με ουτοπία. Ο πολίτης στέκεται ανήμπορος μπροστά στο ανέφικτο, πελαγωμένος από διαδικασίες και γραφειοκρατικής έμπνευσης κόλπα, που του εξανεμίζουν και τα τελευταία αποθέματα κουράγιου και χρημάτων.
Είναι περίεργο, αλλά ο άνθρωπός μας βρήκε τελικά «δικαίωση» από τον Τραπεζικό Διαμεσολαβητή, στον οποίο κατέφυγε πριν πάρει τη χρονοβόρα δικαστική οδό. Αλλά πάνω που πήγε να ανθήσει η ελπίδα στην οικογένειά του, προσέκρουσε πάλι στην άρνηση της τράπεζας να αναγνωρίσει το δίκιο του. Οι αρμόδιοι προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, χωρίς να του δίνουν επαρκώς εξήγηση για το γεγονός ότι επένδυσαν τις καταθέσεις του σε ομόλογα με ρίσκο – που ήταν εξαγοράσιμα τουλάχιστον μετά από 40 χρόνια! – χωρίς την έγκρισή του και φυσικά χωρίς να διαθέτουν κανένα έγγραφο στοιχείο με την υπογραφή του καταθέτη και των αρμοδίων υπαλλήλων, που θα άνοιγε το δρόμο για επένδυση σε ομόλογα.
Στην προσπάθειά του να βρει άκρη για το πώς χάθηκαν τα λεφτά του, ο συμπολίτης μας κατέφυγε στο κεντρικό κατάστημα της τράπεζας, στην Αθήνα. Εκεί βίωσε μια άλλη ταλαιπωρία από αρμόδιο σε αναρμόδιο κι από γραφείο σε γραφείο, εισπράττοντας υποκριτική ευγένεια και υπεκφυγές, αλλά καμιά διαβεβαίωση για λύση του προβλήματός του.
Μεταξύ λεκτικής δικαίωσης και αοριστολογιών διαπίστωσε ότι δεν βγάζει άκρη και επέστρεψε αποφασισμένος να καταφύγει στα δικαστήρια. Μόνη του ελπίδα τώρα το έγγραφο του Τραπεζικού Διαμεσολαβητή που αναγνωρίζει το δίκαιο της διεκδίκησης των χρημάτων του, ενώ στηρίζεται και στο γεγονός ότι η τράπεζα δεν διαθέτει κανένα χαρτί με την υπογραφή του που να της επέτρεψε κάποτε να επενδύσει τις οικονομίες του.
Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές η τράπεζα δεν είχε απαντήσει ως όφειλε, στο έγγραφο του Τραπεζικού Διαμεσολαβητή, με το οποίο καλούνταν να δώσει εξηγήσεις για την αυθαίρετη πρωτοβουλία της.
Με παρόμοιες μεθοδεύσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα και άλλα τοκογλυφικά τερτίπια, με τα λεφτά της λαϊκής αποταμίευσης, είναι σίγουρο ότι οι τράπεζες χάνουν σταδιακά αλλά σταθερά την αξιοπιστία τους. Εκείνο όμως που είναι εξίσου σίγουρο είναι ότι δεν θα χάσουν τα κέρδη τους, όσο ο πολίτης παραμένει εγκλωβισμένος σ’ ένα σύστημα που αποσκοπεί στη στυγνή εκμετάλλευσή του με κάθε νόμιμο ή παράνομο τρόπο.
