Η νέα γρίπη ή γρίπη των χοίρων ή πανδημική γρίπη, η οποία το 2009 «σάρωσε» τον πλανήτη, αφήνοντας πίσω της αρκετές χιλιάδες θύματα, είναι οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού, που οφείλεται στον ιό Η1ΝΙ (υπότυπος του ιού Α) . Οι ιοί της γρίπης των χοίρων δυνατόν να κυκλοφορούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά προκαλούν τις περισσότερες εξάρσεις της νόσου, που ομοιάζουν πολύ με τις εξάρσεις της εποχικής ή κοινής γρίπης, κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, τον Αύγουστο του 2010, είχε δηλώσει ότι η νέα γρίπη (Η1Ν1) η γρίπη των χοίρων αποτελεί παρελθόν. Εν τούτοις, ο ιός Η1Ν1 δεν εξέλιπε, αλλά απλώς έχει αποκτήσει τη συμπεριφορά των ιών της εποχικής γρίπης και, πιθανότατα, θα κυκλοφορεί ανά τον Κόσμο και στο μέλλον, προκαλώντας τοπικές επιδημίες με σημαντική διασπορά και νοσηρότητα.
Είδη ιών της γρίπης των χοίρων: Οι ιοί της γρίπης των χοίρων μεταλλάσσονται σταθερά, όπως συμβαίνει με όλους τους ιούς. Οι χοίροι μπορούν επίσης να μολυνθούν από τους ιούς της γρίπης των πτηνών και από τους ιούς των ανθρώπων. Διαχρονικά, διάφορες παραλλαγές των ιών της γρίπης των χοίρων έχουν προκύψει. Προς το παρόν, υπάρχουν τέσσερις γνωστοί υπότυποι ιών της γρίπης τύπου Α, οι οποίοι έχουν απομονωθεί σε χοίρους, οι εξής: Η1Ν1, Η1Ν2, Η3Ν2 και Η3ΝΙ. Ωστόσο, τα περισσότερα κρούσματα της νέας γρίπης, που διαπιστώθηκαν πρόσφατα, οφείλονται στον ιό Η1Ν1, έναντι του οποίου δεν υπήρχε προηγούμενη ανοσία στον ανθρώπινο πληθυσμό.
Ανίχνευση ιών της γρίπης των χοίρων στον άνθρωπο: Οι ιοί της γρίπης των χοίρων συνήθως δεν μολύνουν τον άνθρωπο. Ωστόσο, σποραδικά κρούσματα γρίπης από τους εν λόγω ιούς έχουν συμβεί και αναφέρονται στη βιβλιογραφία. Συνήθως, αυτές οι περιπτώσεις παρατηρήθηκαν σε άτομα, που είχαν άμεση σχέση με τους χοίρους (π.χ. παιδιά που έπαιζαν κοντά σε χοιροστάσια, εργαζόμενοι σε χοιροστάσια κ.λπ. ). Επιπλέον, έχουν περιγραφεί περιπτώσεις, κατά τις οποίες άτομα μολυσμένα από τον ιό της νέας γρίπης , διέσπειραν τον ιό και προκάλεσαν μόλυνση σε άλλα άτομα.
Τρόποι μετάδοσης του ιού της νέας γρίπης στον άνθρωπο: Οι ιοί της γρίπης των χοίρων μπορούν να μεταδοθούν απ’ ευθείας από τους χοίρους στον άνθρωπο και από τον άνθρωπο στους χοίρους. Μετάδοση μπορεί επίσης να γίνει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτό εκτιμάται ότι συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο, που εκδηλώνεται και η εποχική γρίπη στους ανθρώπους, δηλαδή, με την πρόσωπο με πρόσωπο μετάδοση του ιού, μέσω των σταγονιδίων, που εκπέμπονται με το βήχα ή το φτάρνισμα των ατόμων, που έχουν μολυνθεί από τον ιό της γρίπης. Οι άνθρωποι συνήθως μολύνονται, αγγίζοντας αντικείμενα ή τους χοίρους, που περιέχουν τον ιό επάνω τους και στη συνέχεια τοποθετώντας τα μολυσμένα και άπλυτα χέρια τους στο στόμα, τα μάτια ή τη μύτη.
Ο ιός δεν μεταδίδεται με το χοιρινό κρέας, όταν αυτό μαγειρεύεται σε εσωτερική θερμοκρασία 70 βαθμών Κελσίου, διότι, στην παραπάνω θερμοκρασία, ο ιός Η1Ν1 θανατώνεται.
Κλινική εικόνα: Τα συμπτώματα της νέας γρίπης στον άνθρωπο είναι παρόμοια με εκείνα της συνήθους εποχικής γρίπης, όπως: πυρετός με ρίγος, υπνηλία ή λήθαργος, βήχας, γενική κακουχία, κεφαλαλγία, έλλειψη όρεξης. Ορισμένα άτομα παρουσιάζουν επίσης ρινική καταρροή, πονόλαιμο, ναυτία, εμετούς και διάρροια. Τα συμπτώματα, άλλοτε είναι ήπια και άλλοτε πολύ σοβαρά. Στη δεύτερη περίπτωση κρίνεται απαραίτητη η εισαγωγή του ασθενούς στο Νοσοκομείο. Σοβαρές επιπλοκές, όπως η πνευμονία και η οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια, μπορεί να επιφέρουν και το θάνατο.
Διάγνωση της νόσου: Η διάγνωση της λοίμωξης από τον ιό τύπου Α της νέας γρίπης μπορεί να επιτευχθεί με τη συλλογή και εξέταση εκκριμάτων του αναπνευστικού, κατά τις πρώτες 4 – 5 ημέρες της νόσου, όταν το άτομο, που νοσεί, είναι περισσότερο πιθανό να διασπείρει τον ιό. Ωστόσο, ορισμένα άτομα, κυρίως παιδιά, μπορεί να χρειαστεί να περάσουν 10 ημέρες ή και περισσότερο, για να αρχίσουν να αποβάλλουν τον ιό.
Θεραπεία: Αντιικά φάρμακα, που χορηγούνται για την αντιμετώπιση ή την πρόληψη της νέας γρίπης, είναι: α) η οσελταμιβίρη και β) η ζαναμιβίρη. Πάντως, η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών αναρρώνει πλήρως, χωρίς να κριθεί αναγκαία η λήψη αντιϊκών σκευασμάτων ή αντιβιοτικών για τυχόν επιλοιμώξεις από διάφορα βακτήρια.
Πρόληψη της νόσου: α) Αποφυγή στενών επαφών με άτομα, που έχουν νοσήσει πρόσφατα. β) Αποχή από την εργασία ή το Σχολείο, κατά το χρονικό διάστημα, που το άτομο νοσεί. γ) Κάλυψη του στόματος ή της μύτης, με μάσκα ή με μαντήλι κατά το βήχα ή το πτάρνισμα.. δ) Συχνό πλύσιμο και απολύμανση των χεριών. 5) Αποφυγή τοποθέτησης των χεριών στο στόμα, στα μάτια ή τη μύτη. 6) Σημαντικό μέτρο πρόληψης αποτελεί ο εμβολιασμός των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού με το αντιγριπικό εμβόλιο κατά της εποχικής γρίπης, το οποίο, από την περίοδο 2010 - 11, παρέχει προστασία και έναντι της νέας γρίπης, διότι περιέχει και στέλεχος του ιού Η1Ν1.
Δρ Αργύρης Β. Ντόβας τ. Διευθυντής Β΄ Παθολογικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας και Παθολογικής Κλινικής ΕΣΥ Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
