* Του Δημητρίου Γ. Κατσαρού
προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας
Συχνά δεχόμαστε έντονες και δίκαιες διαμαρτυρίες από τους συμπολίτες μας για τους ρυθμούς που κινείται ο μηχανισμός απονομής της Δικαιοσύνης. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό και παρότι ουδείς το αμφισβητεί, δεν εννοεί να βρει τη λύση του. Απεναντίας, μέρα με τη μέρα και βαθμιαία επιδεινώνεται περισσότερο και έχει προσλάβει χαρακτηριστικά μόνιμης κατάστασης, εξαιτίας της οποίας η χώρα μας έχει εκτεθεί στην Ευρώπη. Κυρίως όμως, το αρνητικό αυτό φαινόμενο πλήττει τον απλό πολίτη, ο οποίος σε συνθήκες οικονομικής και πολιτικής κρίσης θεωρεί και ορθά ότι η Δικαιοσύνη αποτελεί γι’ αυτόν καταφύγιο και ελπίδα. Νομοθετικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν τις δυο τελευταίες δεκαετίες από την πλευρά των Κυβερνήσεων, αφού συνοδεύθηκαν με τα κατάλληλα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα της στιγμής, αποδείχθηκαν ανεπαρκείς και στις περισσότερες των περιπτώσεων επιδείνωσαν οι ίδιες το πρόβλημα. Όλες είχαν τα χαρακτηριστικά της προχειρότητας («δουλειές του ποδαριού») και της δράσης υπό την επίδραση κάποιων γεγονότων κάθε φορά. Τούτο διότι, ενώ το πρόβλημα της βραδύτητας στην απονομή της Δικαιοσύνης είναι σοβαρό, ωστόσο ποτέ δεν αναδείχθηκε ως μείζον ώστε να υπάρχει ο κίνδυνος του πολιτικού κόστους, η καταστροφική θεωρία του οποίου επικράτησε μεταπολιτευτικά με τις γνωστές τραγικές συνέπειες που βιώνει σήμερα ο λαός και η πατρίδα μας. Εν κατακλείδι, δεν ελήφθησαν μέτρα στην κατεύθυνση της δημιουργίας, βελτίωσης, συντήρησης υλικοτεχνικών υποδομών και κάλυψης κενών σε θέσεις του προσωπικού. Όσες φορές υπήρξε προσπάθεια δημιουργίας υποδομών, αυτή δεν είχε τα χαρακτηριστικά σοβαρού σχεδιασμού αλλά έγινε με τη νοοτροπία των πελατειακών σχέσεων και των μικροπολιτικών συμφερόντων, π.χ. δημιουργία κτιριακών υποδομών στην περιφέρεια του εκάστοτε υπουργού Δικαιοσύνης.
Ενόψει της αναντίλεκτης αυτής πραγματικότητας, η παρούσα Κυβέρνηση επιδεικνύει μια κινητικότητα, προφανώς υπό την πίεση των μνημονιακών της υποχρεώσεων. Ήδη είναι γνωστό ότι το επικαιροποιημένο μνημόνιο προβλέπει μεταξύ των άλλων για το χώρο της Δικαιοσύνης, μείωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων στα διοικητικά δικαστήρια τουλάχιστον 15% μέχρι τα τέλη του 2011, 50% μέχρι τα τέλη Ιουλίου 2012 και 80% μέχρι τα τέλη του 2012, μείωση των υποθέσεων που εκκρεμούν στα υπόλοιπα δικαστήρια (αστικά, ποινικά) κατά τουλάχιστον 50% ως το τέλος Ιουλίου 2013, ενώ προβλέπει και αύξηση δικαστικών τελών για αστικές και διοικητικές υποθέσεις... Στο εύλογο ερώτημα κάθε καλόπιστου που στοιχειωδώς έχει σχέση με το χώρο της Δικαιοσύνης, δηλ. πώς θα γίνουν αυτά, δεν αναφέρθηκε καν ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Μ. Παπαϊωάννου, στην κυριακάτικη (16-10-2011) συνέντευξη στην εφημερίδα σας, χαρακτήρισε όμως παραπλανητική (;) την πανελλαδική κινητοποίηση των δικηγόρων. Ιδού όμως η απάντηση, όπως προκύπτει από μερικές μόνον από τις πενήντα τρεις προτάσεις που θέτει στο τραπέζι του διαλόγου όπως είπε.
-Στη διοικητική δίκη, επιτάχυνση προσδιορισμού και εκδίκασης φορολογικών και τελωνειακών υποθέσεων – υποχρεωτική εκκαθάριση μέχρι το τέλος Ιουνίου 2013. Χωρίς λεπτομέρειες για τον τρόπο που θα γίνει αυτό και αφορά μόνον σε υποθέσεις του δημοσιονομικού ενδιαφέροντος της τρόικας και όχι βέβαια του απλού πολίτη. –Προώθηση εκδίκασης υποθέσεων εν Συμβουλίω, θέσπιση «φίλτρου» (άδειας) στην άσκηση ενδίκων μέσων (κυρίως αναιρέσεως) «φιλτράρισμα» και αυστηροποίηση προϋποθέσεων εκδίκασης υποθέσεων στο Διοικητικό Εφετείο, με άλλα λόγια να ζητά άδεια ο πολίτης πριν ασκήσει ένδικο μέσο! - Επιτάχυνση εκδίκασης ενδίκων βοηθημάτων διαδικασίας εφόσον η υπόθεση παρουσιάζει γενικότερο ενδιαφέρον π.χ. μεγάλες επενδύσεις επείγοντος χαρακτήρα και μεγάλου οικονομικού αντικειμένου και όχι βέβαια για τις υποθέσεις του απλού πολίτη. - Ενίσχυση ενδικοφανών προσφυγών από ανεξάρτητες Επιτροπές, οι οποίες θα αποτελούν τον πρώτο βαθμό ουσιαστικής κρίσης (!) εν προκειμένω καταργεί ξεκάθαρα έναν βαθμό δικαιοδοσίας, επίσης προβλέπει αύξηση παραβόλων εφέσεων κ.λπ.
Στην ποινική δίκη, κατάργηση της υποχρέωσης του Εισαγγελέα Πλημ/κών για αιτιολόγηση διατάξεων για αρχειοθέτηση!!! με παράλληλη δυνατότητα προσφυγής στον Εισαγγελέα Εφετών με αυξημένο παράβολο. Δηλαδή, με απλά λόγια, εγώ απορρίπτω τη μήνυσή σου, χωρίς να το αιτιολογώ και εσύ μπορείς να προσφύγεις στον Εισαγγελέα Εφετών αλλά θα το ακριβοπληρώσεις. Επίσης προβλέπεται η ίδρυση Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων στη θέση των Τριμελών. Αυτό είναι άκρως επικίνδυνο για τον πολίτη. Με άλλα λόγια σοβαρότατες ποινικές υποθέσεις – εγκλήματα για τα οποία απειλούνται πολυετείς καθείρξεις θα τα δικάζει ένας εφέτης και όχι τρεις όπως γινόταν μέχρι τώρα. Η τιμή, η ελευθερία, η οικογένεια, η περιουσία του κατηγορουμένου πολίτη έχει ευτελισθεί τόσο πολύ, που πρέπει να γίνει μια συνοπτική διαδικασία χωρίς την εγγύηση τριών δικαστών, αλλά με την παρουσία μόνον ενός ο οποίος θα κληθεί να σηκώσει μόνος το σταυρό του μαρτυρίου, ανήμπορος και εκτιθέμενος στον κίνδυνο κάθε συκοφαντίας. Πρωτοφανή πράγματα που μόνον στην Ελλάδα του μνημονίου συμβαίνουν. Αν πραγματοποιηθούν όλα αυτά, η Ελλάδα θα πάψει να είναι Κράτος Δικαίου, διότι έρχονται σε προφανή αντίθεση με το Σύνταγμα, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), αφού ουσιαστικά θέτουν εμπόδια στην πρόσβαση του πολίτη στο Δικαστήριο.
Περίπου τα ίδια συμβαίνουν και με τις προτάσεις που έχουν να κάνουν με την «αποσυμφόρηση» της πολιτικής δίκης, δηλαδή προβλέπεται ότι κατατείνει στον περιορισμό δικαιωμάτων μέσω αντισυνταγματικών μεθοδεύσεων. Η ειρωνεία είναι ότι στη προκειμένη περίπτωση υπάγονται και οι υποθέσεις των συναινετικών διαζυγίων, προσημειώσεων υποθήκης, διαταγών πληρωμής που ίσως είναι οι μόνες που δεν επιβαρύνουν τη διαδικασία στην πολιτική δίκη και οι οποίες -και όχι μόνον αυτές σύμφωνα με τις προτάσεις του κ. υπουργού- θα μεταφερθούν είτε στα ειρηνοδικεία, είτε στους συμβολαιογράφους. Πράγματι, κατά τη συνάντηση με τον κ. υπουργό Μ. Παπαϊωάννου την Τρίτη 12-10-2011, όταν του εκθέσαμε τις αντιρρήσεις μας στις προτάσεις του, ότι δηλαδή αυτές κινούνται εκτός συνταγματικής νομιμότητας, είπε ότι θα σεβασθεί το Σύνταγμα και δεν πρόκειται να κάνει τίποτε εκτός αυτού. Το ερώτημα όμως είναι εύλογο. Αν ο ίδιος δεν το γνωρίζει, δεν έχει στο Υπουργείο συνεργάτες να γνωμοδοτήσουν περί της συνταγματικότητας των προτάσεων; Πώς θέτει στο τραπέζι του διαλόγου προτάσεις οι οποίες σε κάθε περίπτωση προφανώς είναι τουλάχιστον αμφιβόλου συνταγματικότητας; Τόσο δύσκολο είναι να αντιληφθεί κάποιος ότι η λύση του γάμου απαιτεί δικαστική απόφαση γιατί το Σύνταγμα προστατεύει την οικογένεια και γι’ αυτό ο νόμος θέλει δυο συζητήσεις απέχουσες μεταξύ τους έξι μήνες για την έκδοση του διαζυγίου; Επίσης ότι οι προσημειώσεις είναι ασφαλιστικά μέτρα και οι διαταγές πληρωμής αποφάσεις, δηλ. υποθέσεις που απαιτούν δικαιοδοτική κρίση που δεν έχουν οι συμβολαιογράφοι; Επίσης και το ακόλουθο ερώτημα είναι εύλογο. Αφού, όπως προτείνει θα υπάρχει η παράσταση δικηγόρου, τι θα κερδίσει ο πολίτης από άποψη εξοικονόμησης δαπάνης, αφού πέραν της αμοιβής δικηγόρου θα πληρώσει τώρα και τον συμβολαιογράφο;
Είναι αλήθεια, ότι οι δικηγόροι αντιμετωπίζουμε με επιφυλάξεις τις δηλώσεις του κ. υπουργού περί σεβασμού του Συντάγματος κ.λπ. Είχαν προηγηθεί παρόμοιες του προκατόχου του σε άλλα θέματα και έγιναν ακριβώς τα αντίθετα από αυτές. Σε κάθε περίπτωση γνωρίζουμε καλύτερα από κάθε άλλον, ότι η χώρα μας έχει μεταβληθεί σε πειραματόζωο και προετοιμάζεται για το χώρο του λειτουργήματός μας, η κυριαρχία των πολυεπαγγελματικών – κεφαλαιουχικών εταιριών, οι οποίες βαθμιαία θα αυξήσουν το κόστος παροχής νομικών υπηρεσιών σε απλησίαστο για τον πολίτη μέγεθος, ώστε η Δικαιοσύνη από κοινωνικό αγαθό να καταστεί είδος πολυτελείας. Βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν ήδη υπό το πρόσχημα της δικομανίας των Ελλήνων, οι οποίοι πλέον για να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη πρέπει να πληρώνουν αυξημένα παράβολα. Μια τέτοια εξέλιξη περνάει μέσα από την καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των πολιτών και την εξαφάνιση του νέου, του μαχόμενου, του αυτοαπασχολούμενου και ελεύθερου επαγγελματία δικηγόρου. Γι’ αυτό και θα αγωνισθούμε να την αποτρέψουμε.
