Η εξέλιξη της στατιστικής επιστήμης, μας έδωσε τη δυνατότητα να εξαγάγουμε γνώση χρησιμοποιώντας τα πειραματικά, παρατηρησιακά και εμπειρικά δεδομένα. Δημοσκοπήσεις, γκάλοπ, ψηφοφορίες, τηλεφωνικές έρευνες σφυγμομετρούν την κοινή γνώμη βγάζοντας συμπεράσματα για το αν είμαστε η όχι ικανοποιημένοι από την πολιτική, οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική, προσωπική έως και την ψυχολογική μας κατάσταση. Οι ερωτήσεις ποικίλουν ανάλογα με το θέμα της έρευνας όπως τι μάρκα αυτοκίνητο προτιμάμε, ποιο είναι το αγαπημένο μας πρόγραμμα στην τηλεόραση, τι θα ψηφίζαμε αν αύριο γινόταν εθνικές εκλογές ,αν ακούμε ραδιόφωνο, αν πάμε ή δεν πάμε στο θέατρο, αν χρησιμοποιούμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή το αυτοκίνητο και η λίστα των ερωτήσεων συνεχίζεται.
Μια πρόσφατη έρευνα διεξήχθη με σκοπό να συμπεράνει το κατά πόσο οι Έλληνες είμαστε «πολιτισμένοι». Αυτό θα έβγαινε ως αποτέλεσμα των ερωτήσεων που είχανε να κάνουν με το αν παρακολουθούμε πολιτιστικές εκδηλώσεις, αν διαβάζουμε βιβλία, αν έχουμε γνώσεις για τους μεγάλους Έλληνες καλλιτέχνες και δημιουργούς. Ανάλογα με τις απαντήσεις ο καθένας θα έμπαινε και σε μια κατηγορία. Το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: Είναι στ’ αλήθεια η προσέλευσή μας σε θέατρα και μουσεία ή η ανάγνωση διαφόρων συγγραμμάτων ικανή να μας αποκαλέσει πολιτισμένους ή μη; Κρινόμαστε ως πολιτισμένοι ή όχι μόνο και μόνο από αυτό;
Αν υποθέσουμε ότι είναι έτσι τότε σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας η θεία μου η Ελένη η οποία ζει μόνη σε ένα χωριό με 50 κατοίκους, χωρίς θέατρα, μουσεία, βιβλιοπωλεία και γκαλερί κατατάσσεται αυτομάτως στους «απολίτιστους». Μπορεί να μετρηθεί ο πολιτισμός κατ’ αυτόν τον τρόπο; Από αυτούς τους ανθρώπους που σύμφωνα με την έρευνα θεωρούνται «ιδιαίτερα πολιτισμένοι», πόσοι άραγε έχουν την ικανότητα να ακούνε και να προσέχουν τον συνομιλητή τους όταν μιλάει δίνοντας του το χώρο και το χρόνο να εκφραστεί ελεύθερα και άνετα; Ας αναρωτηθούμε εμείς οι ίδιοι αν το κάνουμε. Ακούμε όταν οι άλλοι μιλούν; Αυτό άραγε δεν είναι δείγμα πολιτισμού;
Συνηθίζουμε να ταυτίζουμε τον πολιτισμό με τις προτιμήσεις του κάθε ανθρώπου και σπάνια πάμε στην ουσία. Γιατί για παράδειγμα, να θεωρείται πολιτισμένος αυτός ο άνθρωπος που παρακολουθεί ένα κοντσέρτο κλασικής μουσικής και όχι εκείνος που δίνει τη θέση του σε κάποιον που την έχει περισσότερο ανάγκη; Μια τέτοιου είδους έρευνα μπορεί πολλές φορές να έχει ως αποτέλεσμα την κατηγοριοποίηση των ανθρώπων βάσει κάποιων στερεότυπων. Διαβάζεις βιβλία άρα είσαι αυτό, δεν διαβάζεις άρα είσαι το άλλο, τόσο απλά.
Ίσως οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, να πρέπει να είμαστε λίγο πιο υποψιασμένοι απέναντι σε αυτούς που προσπαθούν απεγνωσμένα να μας βάλλουν σε διάφορα καλούπια, κάνοντάς μας πράσινους, μπλε ή κόκκινους, πολιτισμένους ή μη και διάφορα άλλα επίθετα που τεχνηέντως κολλάνε στον καθένα μας.
