«Η φιλοχρημοσύνη, μήτηρ κακότητος απάσης»
Φωκυλίδης Γεν. 42
«Ελεημοσύνη χριστιανοί
αδέλφια ελεημοσύνη
πολλά χαρίζει ο Θεός
εκείνων όπου δίνει».
Από το αξέχαστο ποίημα του Αχ. Παράσχου, που το μαθαίναμε στο σχολείο. Και βέβαια ο ποιητής αναφερόταν στην προσωπική ελεημοσύνη, την ατομική, που γίνεται άμεσα στον αιτούντα από τον προσφέροντα. Όχι στην οργανωμένη φιλανθρωπία, την ερανική, αυτή που οργανώνουν οι τηλεμαραθώνιοι. Στην πόλη μας και ιδίως στο κέντρο, σε γνωστά κέντρα πλεονάζουν οι ζητιάνοι. Συχνά η Αστυνομία, τους συμμαζεύει, αλλά εκείνοι πάλι στο στέκι τους. Η σοβούσα οικονομική κρίση, ενισχύει τη στρατιά των επαιτών. Συνάνθρωποί μας νοικοκυραίοι, παλιοί, παίρνουν το δρόμο της ζητιανιάς. Μια αλματώδη αύξηση αυτών, που σιτίζονται από Δήμους και Εκκλησία, το μαρτυρεί. Πλήθος στοιχίζονται στην ουρά, για μια μερίδα φαγητού, σημάδι έσχατης ανέχειας. Οι πόρτες της επαιτείας, είναι ανοιχτές.
Τρόποι και μέθοδοι, μαρτυρούν τις κατηγορίες της επαιτείας. Ο αξέχαστος Ανδ. Καρκαβίτσας, μας περιγράφει παραστατικά, τα λεφούσια των ζητιάνων, που κατέβαιναν από τα Κράκουρα κι έφθαναν στο Νυχτερέμι. Σαν πρόκληση του οίκτου και της λυποσύνης των ανθρώπων, χρησιμοποιούσαν παιδάκια, που απάνθρωπα οι ίδιοι τα σακάτευαν. Τότε υπήρχαν και οι «μπράχτσες» τουρκογύφτισσες, που προσφέρονταν να δείξουν τη μοίρα εκμεταλλευόμενες την αφέλεια μερικών γυναικών και τις ξεπουπούλιζαν. Πουλούσαν μάλιστα μάγια και γιατροσόφια, για κάθε είδους μειωμένης νοημοσύνης.
Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν. Γυναίκες ρυπαρές στις γωνιές του δρόμου, κρατούν φασκιωμένα παιδάκια, ναρκωμένα, για να μην αντιδρούν. Μ’ ένα φτιαχτό ύφος παράκλησης επαναλαμβάνουν στερεότυπα την ίδια φράση. Άλλοι σε πλησιάζουν ζητώντας τον οβολό σου, για μια «δόση». Άλλοι πιο προχωρημένοι: «Δώστε κάτι, δεν θέλω να κλέψω». Σίγουρα θα εννοούν: «Δώστε κάτι για να μη σας κλέψω».
Άλλοι ξεγυμνώνουν ένα ανάπηρο πόδι ή χέρι και άλλοι γράφουν το βιογραφικό τους. Ποιοι είναι, πόθεν έρχονται; Ποια οικογενειακή κατάσταση και συγκεκριμένες ανάγκες;
Στις μεγαλουπόλεις, θα δείτε σε λεωφορεία και μετρό, να επαιτούν για μια αρρώστια που έχουν, ανεμίζοντας συνάμα και κάποιο πιστοποιητικό Νοσοκομείου.
Σήμερα η επαιτεία είναι οργανωμένη. Στα προαύλια, στα σκαλιά ή στις πόρτες των εκκλησιών, παρατάσσονται νέες γυναίκες με παιδιά, γερόντισσες ή ανάπηροι. Φαίνεται σαν να έχουν περάσει από ειδικά σεμινάρια. Επαναλαμβάνουν στο ίδιο κλαψιάρικο μοτίβο, λέξεις ή φράσεις.
Μερικά προφανώς προσοδοφόρα πόστα, είναι άτυπα κατοχυρωμένα. Ο κάτοχος αμύνεται της θέσης του, με τρόπο μάλιστα και λόγο, όχι αδύναμου ανθρώπου.
Η πλημμυρίδα των μεταναστών, που τρέφονται από τους κάδους των απορριμμάτων, αυξάνει το κύμα επαιτείας, πριν τα μέλη της, μεταπηδήσουν στην παραβατικότητα και το έγκλημα.
Το θέμα όμως είναι πώς αντιμετωπίζει ο καθένας μας την επαιτεία. Πολλοί αρνούνται να δώσουν βοήθεια. Είναι οι οπαδοί του Όσκαρ Ουάιλντ, που έλεγε πως η φιλανθρωπία διαιωνίζει τη φτώχεια. Άλλοι πάλι υποκύπτουν στις ικεσίες των επαιτών. Το δίλημμα είναι ισχυρό. Να δώσω στη ζητιάνα με το μωρό στην αγκαλιά της; Άραγε είναι δικό της ή ενοικιασμένο; Να πάλι ο Τζιριτόκωστας του Καρκαβίτσα στο «Ζητιάνο». Το παιδάκι των φαναριών, που με κίνδυνο της ζωής του μαζεύει πεντάρες, θα τύχει της επιβράβευσης των γονιών του, που το ωθούν στην επαιτεία; Ή θα το ξυλοκοπήσουν για την ισχνή του είσπραξη; Ζητά τον οβολό σου για να πάρει ένα φάρμακο. Ξέρεις όμως αν δεν τον γλεντήσει στο καπηλειό; Πόσα τέτοια γίνονται !! Πόσοι είναι τη μέρα ζητιάνοι και το βράδυ γλεντοκόποι !! Πόσοι πέθαναν κι άφησαν ανάμεσα στα ρυπαρά τους ράκη, κομπόδεμα, που ήταν προϊόν ατέλειωτης μίρλας, σε παγωνιές και λιοπύρια, στερήσεων και λόρδας; Οι μεγαλύτεροι συμπολίτες μου θα θυμούνται τη Βαγγελιώ από το χωριό μου, που πέθανε στην ψάθα μιας τρώγλης αγκαλιά μ’ ένα παραγεμισμένο βιβλιάριο καταθέσεων της «ΕΘΝΙΚΗΣ».
Τι κάνουμε τότε; Βαριά βέβαια η ντροπή του ζητιάνου. Αλλά και το όνειδος για μας τους βολεμένους, είναι μεγάλο, όταν αποστρέφουμε τη ματιά μας, στην τραγική ικεσία του συνανθρώπου μας. Δεν είναι εύκολο, ούτε ανεκτό, αλλά ούτε και επιτρεπτό, να ζει κανείς αδιάφορος, σ’ έναν κόσμο απόγνωσης και εξαθλίωσης.
Θα μου πείτε τι κάνει το κράτος το σοσιαλιστικό; Ειρωνεία της τύχης. Εργάζεται αόκνως, για να μας κάνει όλους ζητιάνους. Και θα δείτε. Θα τα καταφέρει. Ο Γιώργος είναι δαιμόνιος!..
