Η παγκόσμια κοινή γνώμη υπέστη καταπληξία, κοινώς σοκ, όταν πληροφορήθηκε από τα ΜΜΕ τα σχετικά με το απροσχημάτιστο μαζικό έγκλημα στο Όσλο της Νορβηγίας με πρωταγωνιστή τον διαπνεόμενο από ναζιστικές ρατσιστικές απόψεις νεαρό Νορβηγό, ο οποίος δολοφόνησε εν ψυχρώ ενενήντα ένα άτομα, επτά με την έκρηξη που προκάλεσε στο κέντρο της νορβηγικής πρωτεύουσας, δίπλα στο γραφείο του σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού της χώρας, και ογδόντα τέσσερα άτομα, κυρίως νέους, σε κατασκήνωση του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στο νησί Ουτόγια, κάπου εκατό χιλιόμετρα βόρεια του Όσλο.
Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε στη χώρα μας, στα μύρια τόσα που μας καταμαρτυρούν με αφορμή την οικονομική κρίση τα διεθνή ΜΜΕ, γενικά και αόριστα και χωρίς την παραμικρή διαφοροποίηση, ως δήθεν λαό ακαμάτη, παρακμασμένο, ασύδοτο κλπ., θα μας χαρακτήριζαν, υποθέτω, και κοινούς εγκληματίες που απέχουν παρασάγγας από το πρότυπο του πολιτισμένου δυτικού ανθρώπου. Όμως το τραγικό γεγονός συνέβη στη Νορβηγία, στη χώρα που σπάνια απασχολεί τη διεθνή κοινή γνώμη, καθώς οι Σκανδιναβοί γενικά ισχύουν, σε αντίθεση με τους λαούς, τα PIGS, της Νότιας Ευρώπης, ως εχέφρονες, μετρημένοι, πολιτισμένοι και γιατί όχι φυλετικά ανώτεροι, όπως ισχυρίζεται και ο στυγερός δολοφόνος, ο οποίος, σύμφωνα με τις δηλώσεις του, εξόντωσε κοντά εκατό συμπατριώτες του στο όνομα των χριστιανικών ιδεωδών, της φυλετικής και πολιτισμικής καθαρότητας και γενικά των αξιών του δυτικού κόσμου, με πρόσχημα τον ισλαμικό κίνδυνο αλλά και την πολυπολιτισμικότητα που απειλεί δήθεν τη νορβηγική κοινωνία.
Πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά παιδεραστίας στους κόλπους της κατά τα άλλα αγνής και αμόλυντης καθολικής εκκλησίας, χωρίς ωστόσο να ιδρώνει το αυτί τόσο του ίδιου του Πάπα όσο και των λοιπών «Αγίων», καθώς επίσης και οι δολοφονίες αθώων σε σχολεία, οίκους ευγηρίας, γειτονιές κλπ., ιδιαίτερα στις ΗΠΑ με τον εξόχως αναπτυγμένο μικροαστικό καθωσπρεπισμό της αμερικανικής κοινωνίας. Τα σκάνδαλα έρχονται και παρέρχονται, γίνονται αντικείμενο κατανάλωσης αλλά και χειραγώγησης των μαζών, ενώ σπανίζουν οι περιπτώσεις, όπου καταβάλλεται προσπάθεια πλήρους διαλεύκανσης των αιτίων, τα οποία θα πρέπει να αναζητούνται στον τρόπο με τον οποίο οργανώνονται, κατευθύνονται ιδεολογικά και λειτουργούν οι περιώνυμες δυτικές κοινωνίες. Όμως, «η γυναίκα του Καίσαρα δεν θα πρέπει να φαίνεται αλλά και να είναι τίμια». Στο όνομα τω αξιών του δυτικού κόσμου αιματοκυλίστηκε πολλές φορές η ανθρωπότητα. Όταν όμως ήρθε η ώρα της τιμωρίας, οι υπεύθυνοι δήλωναν και συνεχίζουν στις μέρες μας να δηλώνουν ότι εκτελούσαν απλά διαταγές!
Δικαίως οι άνθρωποι όπου γης έμειναν εμβρόντητοι στο άκουσμα της είδησης για το μακελειό στη Νορβηγία. Χωρίς να θέλω να μειώσω, έστω και στο ελάχιστο, την τραγικότητα του γεγονότος, οφείλω, ωστόσο να παρατηρήσω πως εμείς οι άνθρωποι αντιδρούμε, ως φαίνεται, επιλεκτικά, θύματα συχνά του τρόπου με τον οποίο τα τηλεκατευθυνόμενα ΜΜΕ μεταδίδουν τη συγκεκριμένη είδηση. Κι ενώ τα γεγονότα στη Νορβηγία έκαναν και δικαίως το γύρο του κόσμου, μια άλλη είδηση ακόμη πιο τραγική σε ό,τι αφορά στις συνέπειές της για έναν ολόκληρο λαό, πέρασε σχεδόν στα «ψιλά». Αναφέρομαι συγκεκριμένα στο δράμα του λαού της Σομαλίας, όπου τέσσερα και πλέον εκατομμύρια άνθρωποι, τουτέστιν ο μισός πληθυσμός της χώρας, αντιμετωπίζουν το φάσμα του θανάτου, λόγω έλλειψης τροφίμων, απόρροια της ανυδρίας που μαστίζει τη χώρα. Λέγεται ότι ο ΟΗΕ έστειλε στους πληγέντες βοήθεια 300.000 ευρώ, ποσό ευτελέστατο δεδομένων των διαστάσεων της απειλής! Και το χειρότερο: Η είδηση πέρασε για τον πολύ κόσμο απαρατήρητη, λες και ο λαός της Σομαλίας δεν ανήκει στον πλανήτη μας, λες και δεν έχει τα ίδια δικαιώματα στη ζωή, όπως όλοι οι άλλοι λαοί του κόσμου.
Δεν σκοπεύω να συγκρίνω τις δύο περιπτώσεις, ούτε να υποβαθμίσω το μέγεθος του εγκλήματος στη Νορβηγία. Απλά, αναρωτιέμαι μήπως, εκτός από την έννοια της «επιλεκτικής χρεοκοπίας», που τόσο πολύ απασχόλησε εμάς τους Έλληνες αλλά και τα διεθνή ΜΜΕ, υπάρχει και η κατάσταση της «επιλεκτικής ευαισθησίας»; Γιατί δεν αντιδρούμε, έστω και συναισθηματικά, όταν πεθαίνουν καθημερινά αθώοι από την πείνα, τον πόλεμο, την έλλειψη νερού, φαρμακευτικής και ιατρικής περίθαλψης, ιδιαίτερα στην Αφρική, αλλά σιωπούμε, αντιμετωπίζοντας το βίαιο χαμό αυτών των ανθρώπων ως νομοτελειακή εξέλιξη; Ή μήπως λειτουργούμε κι εμείς ως μέρος του όλου συστήματος και με βάση τη γνωστή ρήση του μεγάλου Κάρολου Μαρξ ότι «κυρίαρχες ιδέες είναι οι ιδέες των κυριάρχων», τις οποίες καλλιεργούν με κάθε τρόπο, εμποδίζοντας την αυτόνομη σκέψη, βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη άδολης αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων, πέρα από τις όποιες εθνικές, θρησκευτικές, φυλετικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.
Και κάτι άλλο: Ο δολοφόνος της Νορβηγίας επικαλέστηκε τη ρατσιστική του ιδεολογία και μάλιστα δήλωσε περήφανος, γιατί ό,τι έπραξε, το έπραξε στο όνομα των αξιών και της ανωτερότητας του δυτικού ανθρώπου. Με βάση το ισχύον νομικό σύστημα της Νορβηγίας θα δικαστεί ή αλλιώς η κοινωνία θα αποδώσει δικαιοσύνη. Τι σημαίνει όμως αυτό, όταν κάποιος απροκάλυπτα και με ιδιαίτερα ειδεχθή τρόπο αφαιρεί, ως άτομο μάλιστα, τη ζωή αθώων ανθρώπων; Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση να θεωρηθεί φρενοβλαβής και να τον συντηρεί το κοινωνικό σύνολο εφόρου ζωής. Αλλωστε, στην εποχή μας η επίκληση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αποκατάστασης της δημοκρατίας αποτελούν το σύνηθες σλόγκαν για τη νομιμοποίηση παντός είδους στρατιωτικών επεμβάσεων με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα κυρίως μεταξύ των αμάχων, τις αποκαλούμενες στη γλώσσα των πολεμοκάπηλων «παράπλευρες απώλειες», οι οποίες, ως γνωστόν, αποτελούν το 80% του συνόλου των απωλειών ! Αναρωτιέμαι ειλικρινά, ποια τιμωρία θα άρμοζε στην περίπτωση του Νορβηγού δολοφόνου, όταν δεν δηλώνει καν μεταμέλεια για τις πράξεις του; Είναι ένα ερώτημα που με απασχολεί, αδυνατώντας ωστόσο να δώσω ο ίδιος εύλογη απάντηση.
Ο κ. Ζήσης Παπαδημητρίου είναι καθηγητής Γενικής και Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
