Από τον Μιχαήλ Γκρίλλα
Το νησί αυτό ανήκει στο Μπαγκλαντές, αλλά βρίσκεται απέναντι από τις ακτές της Μιανμάρ (Βιρμανία) και είναι στον κόλπο της Βεγγάλης. Έχει έκταση οκτώ τετραγωνικά χιλιόμετρα και 7.000 κατοίκους. Μεταξύ του Μπαγκλαντές και της Μιανμάρ υπήρχε διένεξη γύρω από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) του νησιού. Για το σκοπό αυτό και οι δύο χώρες, προσέφυγαν από κοινού για την επίλυση των διαφορών τους, στο Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (ITLOS), που εδρεύει στο Αμβούργο. Το Δικαστήριο αυτό απεφάνθη την 14 Μαρτίου 2012, ότι το νησί αυτό, δεν δικαιούται ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, αλλά μόνο χωρικά ύδατα 12 Ναυτικών Μιλίων.
Για να φθάσει στο συμπέρασμα αυτό, το Δικαστήριο (ITLOS) αξιοποίησε, μεταξύ άλλων τη νομολογία, που παρήγαγε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ), κατά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ρουμανίας και Ουκρανίας, για τη «Νήσο των Όφεων» ή φιδονήσι (Serpents Island), που ανήκει στην Ουκρανία, αλλά βρίσκεται κοντά στις Ρουμανικές ακτές, και απεφάνθη τον Φεβρουάριο του 2009 ότι δεν έχει ΑΟΖ ούτε υφαλοκρηπίδα, παρά μόνον χωρικά ύδατα 12 ΝΜ.
Η Νήσος των Όφεων πάντως, σε αντίθεση με το Καστελόριζο, είναι ακατοίκητη και υπάρχει εκεί μόνο στρατιωτική φρουρά, για να θεωρείται για ευνόητους λόγους, ως κατοικημένη, πράγμα όμως, που το Δικαστήριο δεν το έλαβε αυτό καθόλου υπόψη του και το χαρακτήρισε ως ακατοίκητο όπως, στην πραγματικότητα ήταν και εξακολουθεί να είναι ακόμα.
Και οι δύο αυτές αποφάσεις, έχουν αρνητικά στοιχεία για τη χώρα μας και είναι μια απάντηση, για όσους στην Ελλάδα, βιάζονται να ανακηρύξουν μονομερώς τις ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Συνεπώς οι αποφάσεις αυτές, επηρεάζουν αρκετά την οριοθέτηση των ΑΟΖ, τόσο με την Τουρκία όσο και με τις άλλες γειτονικές χώρες, από τη στιγμή μάλιστα, που φαίνεται ότι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, δεν εξασφαλίζει πλήρως τη δικαίωση όλων των ελληνικών θέσεων. Το Δικαστήριο (ITLOS) διευκρινίζει ότι κάθε περίπτωση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, ενώ υπάρχουν και κάποια θετικά στοιχεία για τη χώρα μας. Αυτά αφορούν κυρίως στο ότι το Μπαγκλαντές και η Μιανμάρ έχουν παρακείμενες και όχι αντικείμενες ακτές (όπως μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας) καθώς και ότι δεν λαμβάνονται υπόψη γεωλογικά χαρακτηριστικά, που παγίως προβάλλει η Άγκυρα. Ότι δηλαδή τα νησιά του Αιγαίου, επικάθονται στην υφαλοκρηπίδα των Μικρασιατικών ακτών και επομένως, δεν έχουν δική τους (Υφαλοκρηπίδα). Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι, το Καστελόριζο ανήκει στο σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων και δεν είναι απομονωμένο, όπως το Σεν Μάρτιν (Μπαγκλαντές), έχοντας ιστορική, νομική και οικονομική συνέχεια με τον ελλαδικό χώρο. Ίσως η σημαντικότερη για την πατρίδα μας, πτυχή των αποφάσεων αυτών είναι ότι δίνεται πλήρως Αιγιαλίτιδα Ζώνη 12ΝΜ στα νησιά αυτά (Φιδονήσι – Σεν Μάρτιν) και καταγράφεται ρητώς, ότι, τα δικαιώματα αυτά (χωρικά ύδατα 12ΝΜ) υπερτερούν της Υφαλοκρηπίδας.
Η Τουρκία ως γνωστόν αν και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας του Μοντέγο Μπέι του 1982, το έχουν αναγνωρίσει και επικυρώσει περισσότερες από 160 χώρες, εντούτοις αυτή αρνείται πεισματικά, να το αναγνωρίσει και να το επικυρώσει, γιατί τούτο καθόλου, δεν την ευνοεί. Παρά ταύτα όμως οι αποφάσεις, όπως αυτές, που σε ορισμένα σημεία την ευνοούν, τις έχει κάνει σημαία της, συνέχεια τις επικαλείται και ενισχύει έτσι τη φαρέτρα της απέναντί μας. Η υπόθεση της Νήσου Σεν Μάρτιν προσομοιάζει κάπως, με την περίπτωση του Καστελόριζου, το οποίον ως γνωστόν είναι μακριά από τον ηπειρωτικό κορμό της Ελλάδας και κοντά στις τουρκικές ακτές, ανήκει όμως στο σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου και δεν είναι απομονωμένο, όπως τα νησιά φιδονήσι και Σεν Μάρτιν και βρίσκεται 60 ΝΜ ανατολικά της Ρόδου και 170 ΝΜ δυτικά της Κύπρου.
Στο Καστελόριζο επίσης συναντώνται σε ένα τετραεθνές σημείον, οι ΑΟΖ της Ελλάδος, της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Τουρκίας και δίδει στη χώρα μας ΑΟΖ 22 χιλ. τετρ. χλμ. όσο είναι η Πελοπόννησος και επομένως η όποια διαφοροποίηση, πάνω σε αυτή (ΑΟΖ), θα δημιουργούσε μεγάλη και ανεπανόρθωτη ζημιά στη χώρα μας με τη διεμβόλιση εκ μέρους της Τουρκίας των ΑΟΖ Ελλάδος, Κύπρου και ό,τι επομένως συνεπάγεται με αυτό.
Ενθαρρυντικά στοιχεία των δύο αποφάσεων αυτών, που οπλίζουν και ενισχύουν τη νομική πανοπλία της χώρας μας, είναι ότι προστίθεται ως νομολογία στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ότι τα χωρικά ύδατα των νησιών ανεξάρτητα μεγέθους και θέσης είναι 12 ΝΜ και επομένως αφοπλίζονται παντελώς τις θέσεις της Τουρκίας, που επιμένει και εμμένει πάνω σε αυτό το ζήτημα ότι τα χωρικά ύδατα των νησιών του Αιγαίου δεν μπορούν να επεκταθούν πέραν των 6 ΝΜ και μας απειλεί κιόλας, προς τούτο, με το γνωστό casus belli (αιτία πολέμου).
Με χωρικά ύδατα 6 ΝΜ, στη χώρα μας, ανήκει το 35% του Αιγαίου, στην Τουρκία το 8,9% και το 56,1% είναι ανοικτή Θάλασσα. Ενώ με 12ΝΜ χωρικά ύδατα το 35% γίνεται 64% (Ελλάδα), το 8,9% γίνεται 10% Τουρκία και το 26% ανοικτή Θάλασσα (Διεθνή Ύδατα). Αυτό φαίνεται έπειτα και από τις δύο αυτές αποφάσεις των Διεθνών Δικαστηρίων (Αμβούργου – Χάγης) να το κατοχυρώνει απολύτως η χώρα μας, ανεξάρτητα των θέσεων και των όποιων παλικαρισμών και προκλήσεων της Τουρκίας.
Η ΑΟΖ είναι ένας άσος, που έχει η χώρα μας στο μανίκι της και πρέπει να τον βγάλει τότε μόνον, όταν διαμορφωθούν, οι κατάλληλες συνθήκες, που σήμερα δεν υπάρχουν. Όταν δηλαδή οριοθετήσουμε την υφαλοκρηπίδα ή τις ΑΟΖ με τις γειτονικές μας χώρες όπως, Αλβανία – Λιβύη, Αίγυπτος και Κύπρο. Μέχρι σήμερα μόνο με την Ιταλία έχουμε υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης των μεταξύ μας υφαλοκρηπίδων. Με την Αλβανία το 2008 είχαμε έλθει σε τελική συμφωνία, η οποία ακόμα, δεν τέθηκε σε ισχύ, γιατί το Συνταγματικό Δικαστήριο της γειτονικής Χώρας έκρινε τον Νόμο επικύρωσης αυτής (συμφωνίας), ως αντισυνταγματικό. Η εκκρεμότητα αυτή είναι ουσιαστικά εσωτερικό θέμα της Αλβανίας.
Οι Ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο θα πρέπει να επιλυθούν με διαπραγματεύσεις, που είναι και το καλύτερο ή με από κοινού προσφυγή στη Χάγη, το νομικό οπλοστάσιο της χώρας μας, είναι αρκετά ισχυρό και δεν έχει να φοβηθεί απολύτως κανέναν όσο παλικαράς και τσαμπουκάς και αν είναι.
Σημείωση: Η Τουρκία δυστυχώς για εμάς έχει προσεταιρισθεί με το μέρος τις γειτονικές μας χώρες – Αλβανία – Λιβύη και τελευταία και την Αίγυπτο η οποία ταυτίστηκε με αυτήν (Τουρκία) ότι δηλαδή το Καστελόριζο ως απομονωμένη νησίδα, που είναι στερείται ΑΟΖ και κατ’ επέκταση υφαλοκρηπίδας. Η ανακήρυξη της ΑΟΖ είναι μια πολύ λεπτή εθνική υπόθεση και δεν προσφέρεται για εσωτερική κατανάλωση, γιατί περισσότερο βλάπτει παρά ωφελεί της χώρα μας. Στο Αιγαίο λόγω του μικρού μεγέθους του, οι ΑΟΖ και οι υφαλοκρηπίδες των νησιών μας, συμπίπτουν απολύτως ως προς την έκτασή, που καταλαμβάνουν μεταξύ τους. ΑΟΖ = 200ΝΜ πλάτος από τις ηπειρωτικές ακτές κάθε χώρας και σε περιπτώσεις αλληλοεπικάλυψης λαμβάνεται υπόψη, η μέση γραμμή. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο προσμετράται και η ΑΟΖ των νησιών και αυτό είναι ένα ισχυρό στοιχείο, που μπαίνει δυνατά στη δική μας φαρέτρα.
