Του Γ. Καραβάνα
Η αφορμή για όσα γράφω, δόθηκε από δύο άσχετα μεταξύ τους γεγονότα: την εξιστόρηση ενός περιστατικού από τον Δ/ντη του ΙΟΒΕ Γιάννη Στουρνάρα και την πρόσφατη ομιλία του τοπικού στελέχους της ΔΗΜ.ΑΡ. Αντώνη Σούρμπη. Ο πρώτος, μεταφέροντας σε φίλο του Οικονομολόγο στο Λονδίνο, την πρόταση του Στέφανου Μάνου περί «απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων, με παράλληλη καταβολή για τα επόμενα 3 χρόνια, του 70% των τακτικών τους αποδοχών» έλαβε την αναπάντεχη αντίδραση πως «προφανώς, η πρόταση προέρχεται από κάποιον Κομμουνιστή!». Ο δεύτερος, σε αποστροφή του λόγου σε κομματική συγκέντρωση, είπε επί λέξει τα εξής: «στο ζήτημα των κοινωνικών παροχών, η Αριστερά τα έχει λίγο μπερδέψει, συγχέοντας την αυτονόητη υποχρέωση του Κράτους να προσφέρει στους πολίτες βασικά αγαθά, με την ιδέα ότι η παροχή αυτών των αγαθών πρέπει να γίνεται πάντα από Δημόσιους φορείς». Με ελληνικούς όρους ο «νεοφιλελεύθερος» Μάνος είναι Κομμουνιστής για τον Άγγλο Καθηγητή, την ώρα που ο αριστερός Αντώνης Σούρμπης υιοθετεί «καπιταλιστικές» απόψεις. Σας μπέρδεψαν οι ορολογίες; Είναι πολύ πιθανό, μια και στην Ελλάδα τις έχουμε ελάχιστα συζητήσει. Αυτό που έχει όμως σημασία, αν κατεβάσουμε τις ταμπέλες και τους πλαστούς χαρακτηρισμούς, είναι το εξής πολύ θετικό στοιχείο του πολιτικού μας σκηνικού: ότι στην Ελλάδα, σε ό,τι αφορά στα βασικά, η συντριπτική πλειοψηφία συμφωνούμε!
Ένας γνήσιος νεοφιλελεύθερος στην Αμερική, υποστηρίζει ξεκάθαρα ότι «όποιος δεν εργάζεται δεν έχει δικαίωμα και να τρώει». «Όποιος δεν έχει χρήματα για να πληρώσει από την τσέπη του το νοσοκομείο ή την ιδιωτική του ασφάλεια, μένει χωρίς περίθαλψη». Ο «νεοφιλελεύθερος» Μάνος, είναι κεντρώος για τα μέτρα του υπόλοιπου δυτικού κόσμου. Από την άλλη, ο συμπαθέστατος – σε μένα τουλάχιστον - Αντώνης Σούρμπης, κινδυνεύει να εκπαραθυρωθεί από μέρος των συντρόφων του, αν καταλάβουν τι ακριβώς ξεστόμισε, αποτολμώντας να εκφράσει το αυτονόητο, χωρίς να το περάσει μέσα από το φίλτρο των Αριστερίστικων αφορισμών, που θεωρούν οτιδήποτε ιδιωτικό «κακό» κι οτιδήποτε κρατικό, «καλό». Το ευτύχημα λοιπόν της ελληνικής πολιτικής σκηνής, είναι ότι π.χ. όλοι συμφωνούμε, ότι οι πολίτες πρέπει να έχουν τη συνδρομή της κοινωνίας, όταν βρίσκονται σε ανάγκη. Δεν υπάρχει Έλληνας πολιτικός, που να μην υποστηρίζει την ύπαρξη εθνικού συστήματος υγείας. Δεν υπάρχει κανείς, που να είναι αντίθετος στην καταβολή κρατικών συντάξεων ή κοινωνικών επιδομάτων. Κι αυτό είναι καλό. Είναι απόρροια της ιστορίας μας, η οποία παρέκαμψε τη φεουδαρχία και τη βιομηχανική επανάσταση. Δεν γέννησε η ελληνική ιστορία γνήσια διαφορετικές τάξεις. Ακόμα και ο πλουσιότερος σήμερα Έλληνας, ήταν πιθανότατα φτωχός λίγες γενιές πίσω. Γιατί λοιπόν αδυνατούμε να συνεννοηθούμε;
Οι δυο τρομάρες μας είναι αφενός, η εμμονή στις ιδεολογίες και μάλιστα κατά κανόνα από αδιάβαστους ανθρώπους, που αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις κι αυτής της ίδιας της ιδεολογίας τους όσο αλλάζει ο κόσμος και αφετέρου, η μανία μας να αντιμετωπίζουμε άκριτα και εχθρικά, οτιδήποτε προέρχεται από την «απέναντι ομάδα», πιστοί σε μια λογική Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού. Το πρώτο στοιχείο, μας εμποδίζει ακόμα και να διαφωνήσουμε - αλλά επιχειρηματολογώντας - επάνω σε μία βάση «κοινής λογικής». Το δεύτερο στοιχείο καθιστά προβληματικές τις πολιτικές συνεργασίες. Έτσι, παρατηρείται το παράδοξο εντελώς αντίθετες απόψεις, να φιλοξενούνται στο ίδιο κόμμα (βλέπε Μόσιαλος, Ραγκούσης και Διαμαντοπούλου από τη μία, Παπουτσής, Ρέππας και Χρυσοχοΐδης από την άλλη ή Σαμαράς και Παναγιωτόπουλος με Χατζηδάκη, Σπυλιωτόπουλο και Μητσοτάκη), ενώ αντίθετα άνθρωποι, που κάτω από άλλες συνθήκες θα συμφωνούσαν, να προσπαθούν κυριολεκτικά να εφεύρουν διαφορές, επειδή η τύχη τους βρήκε σε διαφορετικούς «πολιτικούς χώρους».
Στο παραπάνω παράδοξο, που μπορεί όπως είπα να έχει ιστορικές ρίζες ή να πηγάζει από την ιδιοσυγκρασία μας, υπάρχει δυστυχώς κι ένα στοιχείο πιο σκοτεινό, πιο κουτοπόνηρο. Βασίζεται στην άποψη ότι, όσο παραμένεις σε κάποιο μαντρί, δεν χάνεις την επαφή σου με το εκλογικό κοινό, δεν χάνεις συνεπώς την εξουσία που σου δίνει αυτή η προσωπική συνδιαλλαγή. Είναι αυτή η αντίληψη που οδηγεί ορισμένους στην ανάγκη ακόμα και να ανακαλύψουν «ιδεολογικές διαφορές» βασισμένες σε ευφάνταστα ψευτοεπιχειρήματα, προκειμένου να κρατήσουν το κοπάδι τους μαντρωμένο. Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι ψηφίζουν αρχηγό ή κόμμα, δεν ψηφίζουν ιδέες. Συμπεριφέρονται σαν πρόβατα, σαν οπαδοί. Γι’ αυτό κι ο εκάστοτε αρχηγός νιώθει άνεση να αλλάζει απόψεις, στρατηγικές ακόμα και προσανατολισμό (οι κωλοτούμπες στελεχών αλλά και ολόκληρων κομμάτων την τελευταία περίοδο είναι ενδεικτικές). Αντίθετα, οι πολιτικοί μας νιώθουν άβολα να συμφωνήσουν ακόμα και με απόψεις τις οποίες οι ίδιοι εξέφραζαν προηγουμένως, όταν προτείνονται από τους αντιπάλους τους. Από αυτή τη σχιζοφρενική κατάσταση μόνον η ψήφος του κόσμου μπορεί να μας βγάλει. Αρκεί να πάψουμε να εστιάζουμε στο «ποιος» λέει κάτι και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το «τι» λέει. Αρκεί να μη φοβόμαστε να ψηφίσουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που ψηφίσαμε την προηγούμενη φορά. Η χώρα δεν είναι κύπελλο, που κάθε 4 χρόνια κάποια ομάδα το κερδίζει. Είμαστε όλοι εμείς, η πρόοδος η δική μας και των παιδιών μας. Έχουμε την τύχη ιστορικά να μη διαφωνούμε στα μεγάλα, είναι εντελώς ηλίθιο να πολωνόμαστε από ιδεολογίες που δεν παρήχθησαν στον τόπο μας και δεν έχουν σχέση με την ελληνική πραγματικότητα.
Ο πραγματικός διχασμός της ελληνικής κοινωνίας είναι οριζόντιος και διαπερνά όλα τα κόμματα. Είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα στους υπεύθυνους και τους λαϊκιστές, ανάμεσα στους ειλικρινείς και αυτούς που τάζουν λαγούς με πετραχήλια, ανάμεσα στους γνώστες και τους αδαείς, ανάμεσα σε αυτούς που ξέρουν το πώς και σε αυτούς που λεν μόνο «όχι», ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν να είναι χρήσιμοι και αυτούς που θέλουν να παίρνουν ψήφους. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, είναι ανάγκη να βγούμε έξω από τις κομματικές γραμμές (που έτσι κι αλλιώς είναι θολές) και να σκεφτούμε απλά, με το μυαλό μας. Να σκεφτούμε σαν να έχουμε να λύσουμε ένα μαθηματικό πρόβλημα: ποια είναι τα δεδομένα; (τα πραγματικά δεδομένα, όχι αυτά που θα θέλαμε να είναι...). Πού θέλουμε να καταλήξουμε; (Πώς θέλουμε δηλαδή να είναι η χώρα μας στο μέλλον; Θέλουμε αγροτική παραγωγή; Θέλουμε να έχουμε καθαρό περιβάλλον; Θέλουμε να έχουμε τους καλύτερους Καθηγητές στα πανεπιστήμιά μας;). Και τέλος, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να φτάσουμε εκεί; Συμφωνούμε π.χ. ότι θέλουμε τουρίστες στα νησιά μας; Συμφωνούμε ότι θα ήταν χρήσιμο να έχουμε πολλές και καλές μαρίνες; Πώς λειτουργούν οι μαρίνες σε άλλες χώρες; Πώς κατασκευάζονται γρηγορότερα; Πώς λειτουργούν καλύτερα και φθηνότερα; Ε, ας τις φτιάξουμε, που να πάρει η ευχή, κι ας αφήσουμε τις ιδεολογίες κατά μέρους για λίγο! Ας παράξει πρώτα η Ελλάδα πλούτο και συζητάμε μετά πώς θα τον μοιράσουμε!
* Ο Γ. Καραβάνας είναι μέλος της ΔΡΑΣΗΣ (www.drassi.gr) και θα είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές
