Του Λάζαρου Μακρή
Οι γενικές συζητήσεις σχετικά με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, ανεστάλησαν από την εποχή του γαλλικού δημοψηφίσματος που απέρριψε το σχέδιο Συντάγματος για την Ευρώπη, στις 29 Μαΐου 2005. Έκτοτε, και ιδίως μετά την εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η Ευρώπη, με μια καταφανώς έκδηλη αμηχανία, χτυπούσε πότε στο καρφί και πότε στο πέταλο.
Η «ακεραιοφροσύνη» των αγορών και οι αυτοδιορθωτικές ικανότητές τους, έπαψαν ξαφνικά να υφίστανται. Ακόμη και ο πρώην πανίσχυρος πρόεδρος της FED Άλαν Γκρίνσπαν ομολογεί πλέον ότι, τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία των τελευταίων δεκαετιών παρέδωσαν στην ουσία ένα παραγωγικό οικονομικό σύστημα στην αντιπαραγωγική χρηματοπιστωτική σφαίρα. Ταυτόχρονα και ο Πολ Κρούγκμαν διευκρινίζει ότι, ενώ στην αρχή της περιόδου ο χρηματοπιστωτικός τομέας εξασφάλιζε 4% του αμερικανικού ΑΕΠ, το 2008 άγγιζε το 45%, συμβάλλοντας όμως ελάχιστα στη δημιουργία ή βελτίωση της παραγωγικής βάσης. Στην ουσία ουδείς λέει κάτι καινούργιο. Διότι ακόμη και πολύ παλιά ο Μαρξ, καθώς και σχετικά πιο πρόσφατα ο Κέινς, προσπάθησαν να πείσουν ότι στον καπιταλισμό, η παραγωγή κεφαλαίου αναπτύσσεται πολύ ταχύτερα από ό,τι τα άλλα εμπορεύματα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία περιοδικών, συγκυριακών ή και διαρθρωτικών κρίσεων. Επίσης στα 1916, σε φάση εμβρυακής κατάστασης του καπιταλισμού, ο Λένιν βάφτισε αυτό το φαινόμενο «νόμο της δυσαναλογίας». Αυτά ως προς την ιστορία, γιατί πολλοί σύγχρονοι οικονομολόγοι δεν διστάζουν να ταυτίζουν τη νέα εικονική οικονομία με «χρηματιστικό πραξικόπημα».
Ας έρθουμε όμως στα του οίκου μας. Κατά την περίοδο 2003-2008, η δανειακή εξάρτηση του τραπεζικού τομέα στην Ελλάδα επεκτάθηκε με ρυθμό 360% ανώτερο εκείνης του Δημοσίου και με εξαπλάσιο ρυθμό απ΄ ό,τι της πραγματικής οικονομίας, σύμφωνα με τον καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας Κ. Βεργόπουλο. Παρόλα αυτά, ο ελληνικός ιδιωτικοδημόσιος εξωτερικός δανεισμός κατά τη φάση των συζητήσεων της ελληνικής διάσωσης, ευρισκόμενος στην 11η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ανέρχονταν στο 167% του ΑΕΠ, όσο δηλαδή της Ισπανίας και Σουηδίας. Προηγούνταν το Λουξεμβούργο με 3.854%, η Ιρλανδία με 1.004%, η Ολλανδία με 470%, η Βρετανία με 416%, η Ελβετία με 271%, το Βέλγιο με 267%, η Πορτογαλία με 223%, η Αυστρία με 212%,η Δανία με 196% και η Γαλλία με 188%. Σε μικρή απόσταση από την Ελλάδα ακολουθούσαν η Γερμανία με 155% και η Φινλανδία με 153%.
Ακόμη και σήμερα, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, με μελέτη της υποστηρίζει ότι το συνολικό χρέος της Ελλάδας (Δημοσίου, επιχειρήσεων και νοικοκυριών) είναι το τρίτο μικρότερο επί δεκαοχτώ δυτικών οικονομιών που εξετάζει η μελέτη.
Το γεγονός όμως των δικών μας λαθών, σε συνδυασμό πάντα με το ανύπαρκτο brand name μας και τις αξιολογήσεις των «ιδιωτικών χωροφυλάκων» - όπως ονοματίζει ο Πολ Κρούγκμαν τους οίκους αξιολόγησης - να ποντάρουν στη χρεοκοπία μας, εκβιαστικά μας οδήγησαν ως εδώ, με την πλάτη στον τοίχο.
Ωστόσο, σήμερα, μετά και τη γερμανική υπερψήφιση της ελληνικής δανειοδότησης ακούγονται και φωνές που υποστηρίζουν την ανάγκη της ελληνικής ανάπτυξης. Φυσικά όχι με όρους παρελθόντος. Όχι με χρηματοδοτήσεις που θα κατευθύνονται σε αεριτζήδες, αετονύχηδες και νεόπλουτους που ουδέποτε πλήρωσαν φόρους.
Σήμερα ξεκινάει μια άλλη κουβέντα για επιπλέον πόρους που μπορούν να κατευθυνθούν στην ανάπτυξη. Τώρα που είναι σε εξέλιξη το ΕΣΠΑ και ξεκίνησε η συζήτηση για τη διαμόρφωση του κορμού της πέμπτης προγραμματικής περιόδου στην Ευρώπη η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι απούσα. Οφείλει να είναι διεκδικητική, σοβαρή, αξιόπιστη, με προγραμματικό λόγο και μακριά από κομματικές μικρότητες.
