* Του Γ. Καραβάνα
Πολλοί από του πολιτικούς μας παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν το πρόβλημα. Ορισμένοι βέβαια, μπορεί πράγματι να μην μπορούν να το καταλάβουν...! Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου πάντως, αναμένεται κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου για το λεγόμενο «επιτελικό Κράτος». Είναι πλέον κοινά παραδεκτό, ότι το Κράτος, ως επιχειρηματίας, απέτυχε.
Σύμφωνα με την πλειοψηφία των κομμάτων, αλλά και βάσει των εξελίξεων παντού στον κόσμο, ρόλος του Κράτους πρέπει να είναι ο έλεγχος και η ρύθμιση της επιχειρηματικής δράσης – όχι η υποκατάστασή τους. Με απλά λόγια, αντί το Κράτος να ιδρύει αυθαίρετα οργανισμούς και υπηρεσίες, αποδεικνύεται αποδοτικότερο να αφήνει την κοινωνία (δηλαδή την αγορά) να υποδείξει ανάγκες, για τις οποίες είναι διατεθειμένη να πληρώσει. Όπου συμβαίνει αυτό, ο ιδιωτικός τομέας διαβλέπει τη ζήτηση και αναλαμβάνει να την καλύψει, συνήθως καλύτερα και φθηνότερα, ως αποτέλεσμα του ανταγωνισμού. Το Κράτος οφείλει απλώς να ελέγχει αν η αγορά λειτουργεί με βάση το Νόμο. Έτσι, ο ιδιωτικός τομέας παράγει και το Κράτος φορολογεί, αντί να πληρώνει.
Ας υποθέσουμε, ότι ένα χωριό του Ολύμπου κατοικείται από κτηνοτρόφους με πολλά παιδιά κι ένα άλλο χωριό στα Επτάνησα, από λίγους γέροντες και μάλιστα μουσικόφιλους! Ένα Σοβιετικό Κράτος (σαν και το δικό μας) εφόσον τα οικονομικά του το επιτρέπουν (ή εφόσον μπορεί να δανείζεται...) θα ιδρύσει ωδεία, γυμναστήρια και κοινοτικά κτηνιατρεία σε κάθε χωριό. Το αποτέλεσμα θα είναι ότι το Κράτος (δηλαδή εμείς) θα πληρώνει καθηγητές πιάνου στο «Ωδείο Ολύμπου», κτηνιάτρους και γυμναστές στο «γεροντοχώρι Επτανήσων», που θα κάθονται!
Η «λογική της αγοράς» θα έλεγε πως εφόσον υπάρχουν πολλοί μουσικόφιλοι στα Επτάνησα, σύντομα εκεί θα υπάρξει και ενδιαφέρον ίδρυσης ιδιωτικών ωδείων. Αυτά μάλιστα θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για χαμηλότερα δίδακτρα και υψηλότερες διακρίσεις. Αντίστοιχα, στον Όλυμπο θα βρουν δουλειά πολύ περισσότεροι κτηνίατροι, χωρίς το Κράτος να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ. Τους κτηνιάτρους θα πληρώνουν απευθείας οι κτηνοτρόφοι, υπό την προϋπόθεση πως δεν θα πληρώνουν φόρους για καθηγήτριες μουσικής που κάθονται στον Όλυμπο και δημόσιους κτηνίατρους, που κάθονται στα Επτάνησα.
Ο λόγος που η ελληνική οικονομία μοιάζει περισσότερο Σοβιετική παρά Δυτική δεν είναι ιδεολογικός: απλώς, όταν αποφασίζεις ποιον οργανισμό θα ιδρύσεις που, ασκείς εξουσία και αποκτάς οφέλη, κυρίως υπό τη μορφή ψήφων. «Ο τάδε Υπουργός ίδρυσε Πανεπιστήμιο στην πόλη μας...» και τρέχουν οι ψηφοφόροι να τον ευχαριστήσουν! «Ο δείνα Υφυπουργός έφερε στρατόπεδο, υποκατάστημα της Αγροτικής, καπνεργοστάσιο κ.α. στην περιοχή μας...» και τρέχουν πάλι να ψηφίσουν οι ταλαίπωροι. Ούτε αυτοί βέβαια το κάνουν από ιδεολογία! Απλώς είναι ευκολότερο να νοικιάζεις δωμάτια και να πουλάς καφέδες σε φοιτητές και υπαλλήλους, παρά να πας στο χωράφι και να παράξεις κάτι.
Για λίγο καιρό μάλιστα, θα νομίζεις πως βλέπεις «Ανάπτυξη», τουλάχιστον όσο μπορείς να πληρώνεις μισθούς με δανεικά. Γιατί από τον παραπάνω συλλογισμό, λείπει μια λεπτομέρεια: όλοι αυτοί που εργάζονται στους οργανισμούς - «δώρα» του βουλευτή, που δεν δημιουργήθηκαν για να καλύψουν μια πραγματική παραγωγική ανάγκη, τελικά θα πληρωθούν από τη δική μας τσέπη, αφαιρώντας χρήματα από την πραγματική οικονομία. Κι αν το κόστος αυτών των υπαλλήλων είναι μεγαλύτερης αξίας από το προϊόν της δουλειάς τους (όπως του γυμναστή στο γεροντοχώρι και της καθηγήτριας πιάνου στο χωριό των κτηνοτρόφων) τότε το σύστημα αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει. Αυτό ακριβώς συνέβη στην ΕΣΣΔ πριν μερικές δεκαετίες και συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα.
Διαβάζω στην τοπική «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» (13-1-2012) ότι ο κ. Σκανδαλίδης, μετά από παρέμβαση του βουλευτή Λάρισας κ. Ροντούλη, «δωρίζει» το παλιό καπνεργοστάσιο στο Δήμο Ελασσόνας. Πρώτη αντίδραση των περισσότερων, που μεγάλωσαν με τη Σοβιετική λογική που θέλει την ανάπτυξη να έρχεται από το Κράτος, το χειροκρότημα. «Θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, θα έρθει κόσμος στην περιοχή μας!». Το περίεργο όμως είναι, ότι αντί να ρωτήσουμε πρώτα «ποιες ανάγκες υπάρχουν και - εφόσον υπάρχουν - γιατί κανένας ιδιώτης δεν ενδιαφέρθηκε μέχρι σήμερα να τις καλύψει;», ξεκινάμε ανάποδα, από τη δήθεν «λύση» (δηλ. το κτίριο) και μετά ψάχνουμε να βρούμε το πρόβλημα (δηλαδή τι θα βάλουμε μέσα)!
Σαν να σου πει κάποιος στο δρόμο «Έξι παρά τέταρτο» κι εσύ μετά να προσπαθείς να βρεις τι τον ρώτησες! «Τι ώρα είναι;». «Τι ώρα δύει ο ήλιος;». «Τι ώρα έχεις ραντεβού;». Κάπως έτσι λειτουργούν οι Έλληνες πολιτικοί. Αντιγράφω αυτολεξεί: «το παραχωρούμενο ακίνητο (σ.σ. καπνεργοστάσιο) θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη διαφόρων δράσεων (...) του Δήμου Ελασσόνας, όπως η στέγαση των υπηρεσιών ή τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δημιουργία καταφυγίου αδέσποτων ζώων, ίδρυση Σχολής Τυροκομίας και δημιουργίας Προϊόντων ΠΟΠ, στέγαση υπηρεσιών του Δήμου».
Την παραπάνω είδηση εγώ τη διαβάζω ως εξής: «Δεν ξέρουμε τι θα το κάνουμε το κτίριο, αλλά δεν έχει και πολύ σημασία. Επειδή λόγω της κρίσης δεν μπορούμε να διορίσουμε κανέναν πλέον στο δημόσιο, το παραχωρούμε στην τοπική αυτοδιοίκηση (παρακάμπτοντας έτσι και τον ΑΣΕΠ...) κι αντλούμε από εκεί τους ψήφους μας. Το λογαριασμό βεβαίως θα τον στείλουμε σε εσάς, αφού αντί να εξοικονομήσουμε πόρους, σπαταλούμε και πάλι χρήματα για την ίδρυση νέων άχρηστων δημόσιων οργανισμών, για δουλειές που μπορούν να γίνουν σήμερα από υπάρχουσες δομές ή από ιδιώτες. Και είστε τόσο κορόιδα, που θα μας ψηφίσετε γι’ αυτό...».
Δεν θέλω να γίνω μάντης κακών ειδήσεων αλλά προβλέπω ότι στο παλιό καπνεργοστάσιο δεν θα γίνει τίποτα, που να αυξήσει τη συνολική ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. Το επιπλέον κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο από τον επιπλέον πλούτο που θα παραχθεί. Κάποιοι βεβαίως θα χαρούν! Αυτοί που θα διοριστούν, αυτοί που θα πάρουν εργολαβίες, αυτοί που θα νοικιάσουν δωμάτια και θα πουλήσουν σουβλάκια. Και οι πολλοί, θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν τα σπασμένα.
Τι θα έκανε μια σοβαρή διοίκηση; Θα ξεκινούσε από τα βασικά! Στην Ελλάδα έχουμε 22 Πανεπιστήμια και περισσότερα από 14 ΤΕΙ. Πριν αποφασίσουμε πού θα πάνε τα τμήματά τους, μήπως να αρχίσουμε να καταργούμε μερικά; (η απάντηση είναι γνωστή: ναι, αλλά όχι τα δικά μας...). Και θα συνέχιζε ρωτώντας τα εξής: α) αυτές οι «διάφορες δράσεις του Δήμου Ελασσόνας» χρειάζονται 12.000 τ.μ.; Μήπως θα ήταν φρονιμότερο ο Δήμος να ενοικιάσει ένα δύο επιπλέον γραφεία από την τοπική αγορά, μετά από μειοδοτικό διαγωνισμό, αν πράγματι έχει έλλειψη χώρου; β) Πόσο κοστίζει η λειτουργία (καθαριότητα, θέρμανση, συντήρηση) ενός τέτοιου κτιρίου; Οι στεγαζόμενες υπηρεσίες, θα παράξουν ισοδύναμο πλούτο; και γ) Υπάρχουν ιδιωτικές εταιρείες και δημόσιοι φορείς, που ήδη ασχολούνται με την κατοχύρωση ΠΟΠ και άλλες παρόμοιες εμπορικές πιστοποιήσεις; Γιατί να ιδρύσουμε ακόμα έναν; Τι κάνει π.χ. το τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας;
Στη θέση των υπευθύνων του Δήμου Ελασσόνας, θα έκανα τα εξής: α) θα πουλούσα ή θα νοίκιαζα τους χώρους του εργοστασίου σε ιδιώτες, και από τα οφέλη θα μείωνα τα δημοτικά τέλη, απελευθερώνοντας πόρους για την πραγματική οικονομία, β) θα παραχωρούσα ορισμένους χώρους υπό ευνοϊκούς όρους, σε νέους, που θέλουν να πραγματοποιήσουν ιδιωτικές επενδύσεις στην περιοχή. Νέους αγρότες, νέους μεταποιητές, παιδιά με διάθεση να επενδύσουν στην ανάπτυξη και στην προβολή των τοπικών προϊόντων. Δεν θα προσλάμβανα ούτε έναν δημόσιο υπάλληλο. Δεν θα επένδυα ούτε ένα ευρώ, για τη δημιουργία ενός ακόμα δημόσιου οργανισμού. Έχουμε καμιά 150αριά από δαύτους, που θα έπρεπε ήδη να έχουν καταργηθεί. Φτάνει πια αυτή η κοροϊδία: δεν μπορεί ο κόσμος να πληρώνει ρουσφέτια, στο όνομα μιας δήθεν ανάπτυξης, σαν κι αυτή που θα έφερνε αρχικά η ίδρυση του εργοστασίου, αλλά που ποτέ δεν ήρθε.
* Ο Γιώργος Καραβάνας, είναι βιολόγος και μέλος της ΔΡΑΣΗΣ (www.drassi.gr)
