Διήγημα του Βασίλειου Αρότσιου
Ήταν ένα όμορφο, χειμωνιάτικο πρωινό. Η κυρα-Φύση, η γυναίκα του κυρ-Πηνειού, του ζωοδότη ποταμού της Λάρισας, πέταξε το νυχτικό της και κατευθύνθηκε γρήγορα σε μία από τις τέσσερις μεγάλες ντουλάπες της, προκειμένου να φορέσει κάποιο από τα πολλά φορέματά της.
Η σημερινή της προτίμηση ήταν ένα ολόλευκο μεγάλο φουστάνι, το οποίο φόρεσε γρήγορα, μια κι έπρεπε να ξυπνήσει όλους τους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους. Ήταν υποχρεωμένη να περάσει απ' όλες τις γειτονιές, αλλά ποτέ δεν αγχωνόταν, γνωρίζοντας άριστα ότι σε τούτο τον αγώνα είχε πολλούς άξιους βοηθούς: τις γλυκόφωνες καμπάνες του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Αχιλλίου, του Αγίου Αθανασίου, της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Θωμά, των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων, της Αγίας Μαρίνης. Κι απ' όπου περνούσε έβγαιναν όλοι στα παραθύρια και στις αυλόπορτες, να θαυμάσουν, να πάρουν κάτι από τη λάμψη, από το χαμόγελο, διότι αυτό προσέχουν όλοι οι σωστοί άνθρωποι σε μία κυρία: τη φωτεινότητα του προσώπου, τη γλυκύτητα των λόγων.
- Καλή σας ημέρα, καλοί μου άνθρωποι, έλεγε ευδιάθετη κάθε πρωί.
- Καλημέρα σου, απαντούσαν οι μικροί και μεγάλοι φίλοι μας. Σ' ευχαριστούμε που μας θυμήθηκες και σ' αγαπάμε, και σένα και τον Δημιουργό, τον παντοδύναμο Θεό, τον Πατέρα μας.
- Το ξέρω... το βλέπω στα μάτια σας, το νιώθω απ' τα έργα σας, πόσο μ' αγαπάτε. Διατηρείτε το φυσικό χορτάρι κι όλα, σχεδόν, τα δέντρα, όπου κι αν τα φυτεύω εγώ, είτε στην όχθη και τ' αναχώματα είτε σε αυλές και πλατείες. Σέβεστε τα ζώα, τα πουλιά και τα ψάρια, έχοντας λιτό φωτισμό, διατηρώντας καθαρό το νερό, το χώμα, τον αέρα. Όμως, προσέξτε, διότι μπορεί να φτάσει μία μέρα, όπου δεν θα βλέπετε την ομορφιά μου, η ψυχή σας θα 'ναι ταραγμένη, δεν θα ακούτε ούτε θα τραγουδάτε όμορφους σκοπούς. Πάνω στη μεγάλη σας τρέλα, προσπαθώντας να βρείτε χαρά σε άλλα πράγματα, πιθανόν να με καταστρέψετε, κι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση όλης της πλάσης.
* * *
Σε μία τέτοια γειτονιά ζούσε κι ο μικρός Κωστάκης. Παρότι φτωχός σε υλικά αγαθά, ζούσε κι απολάμβανε όλες τις φυσικές ομορφιές, τα καιρικά φαινόμενα. Ω! Πόσο του άρεσε να βλέπει τον υπέροχο χορό των πουλιών στη μικρή αυλή του, όταν πιο ψηλά λυσσομανούσε ο δυνατός βοριάς. Πόσο όμορφες του φαίνονταν οι ανταύγειες της σομπούλας, οι οποίες ζωγράφιζαν πάνω στους κατάλευκους τοίχους του μικρού σπιτιού. Σπάνια, πολύ σπάνια, τον ενοχλούσε το γεγονός ότι δεν είχε πολλά υλικά αγαθά. Ίσως γιατί ευχαριστιόταν να ακούει γλυκά λόγια απ' όλους σχεδόν τους ανθρώπους, όμορφα τραγούδια, εξαίσια διηγήματα και ιστορίες, πιθανόν επειδή έπαιζε μαζί με όλα τα παιδιά της γειτονιάς στους ήσυχους δρόμους, στα καταπράσινα αναχώματα, στη δροσερή όχθη του Πηνειού, ακούγοντας μελωδικούς ήχους, τιτιβίσματα, βελάσματα... Ποιος ξέρει άραγε;
* * *
Σήμερα, ο Κωστάκης δεν είχε το κέφι το οποίο διέκρινε όλα τα παιδιά, τα φτωχά παιδιά της γειτονιάς, Από το πρωί γνώριζε ότι οι φίλοι του θα ήταν στον Άγιο Χαράλαμπο, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του δασκάλου τους, για να παρακολουθήσουν τον εσπερινό, και ίσως να ψάλουν κάποιους ύμνους. Αυτός, όμως, θα απουσίαζε, διότι το καλό του πανωφόρι ήταν λερωμένο. Το άλλο, γιατί μόνο δύο μπουφάν διέθετε, ήταν παλιό, μπαλωμένο. Καθισμένος μονάχος στο λιτό δωμάτιο, επειδή οι γονείς του εργάζονταν, αναπολούσε πολλές από τις όμορφες στιγμές που περνούσε μαζί με τους συμμαθητές και τον δάσκαλό του. Θυμόταν τις όμορφες νότες, τα τραγούδια, τη χαρά που πρόσφεραν σε κάποια εκδήλωση, τα γλυκά λόγια του Χριστού τα οποία άκουγαν τόσο από το δάσκαλο στο σχολείο όσο και από τον ιερέα στο κατηχητικό. Ωστόσο, το πρόβλημα συνέχιζε να τον βασανίζει. Σε λίγο θα χτυπούσαν οι εσπερινές καμπάνες, θα ακουγόταν ο υπέροχος ύμνος «Φως ιλαρόν», από τα χείλη πολλών ανθρώπων, δίχως μικρόφωνα και μεγάφωνα κι αυτός θα απουσίαζε. Πώς μπορούσε να συμβεί αυτό;
«Ω! Θεέ μου, Ω! Χριστέ μου; Βοήθα με» σκέφτηκε κι αμέσως τα δάκρυα μούσκεψαν το πρόσωπο του. Αλλά μόλις αυτό στέγνωσε, βγήκε έξω κι άρχισε να περιπλανιέται στους κρύους δρόμους. Περπάτησε αρκετά. Έφτασε και στην όμορφη, ήσυχη γέφυρα, εκεί όπου καθημερινά, τέτοια ώρα, μαζεύονταν πολλοί άνθρωποι για να χαιρετήσουν τον ήλιο, ο οποίος σε λίγο θα έπεφτε να κοιμηθεί, να ξεκουραστεί, να σβήσει λίγη από την κάψα του μέσα στα κρυστάλλινα νερά του Πηνειού. Τα χρώματα του ουρανού άλλαζαν συνεχώς και εκείνη τη στιγμή ο μικρός μας φίλος ένιωσε να τον τραβάει από κάπου ένας άλλος, μεγάλος μαγνήτης. Σε λίγο βρισκόταν έξω από τον ιερό ναό του Αγίου Χαραλάμπους. Προς στιγμήν, σκέφτηκε να εισέλθει, μα γρήγορα άλλαξε γνώμη.
-Ω! Μα πώς μπορώ να μπω μ' αυτό το παλιό πανωφόρι; Αμέσως, ένας μεγάλος βράχος μπήκε στην ψυχή του, και στενοχωρημένος καθώς ήταν, αποφάσισε να επιστρέψει στην οικία του. Είχε ήδη κάνει δύο βήματα, όταν ένας γνώριμος ήχος πλησίαζε στα αφτιά του. Ήταν η χαρακτηριστική φωνή του δασκάλου του:
- Κωστάκη, γιατί είσαι ακόμη έξω;
- Μα κύριε, αδυνατώ να μπω με το παλαιό μου μπουφάν.
- Έλα, γρήγορα. Ο Χριστός δεν μάς κρίνει από την ενδυμασία μας, από τα ρούχα μας. Το πώς ένιωσε κείνη την ώρα ο Κωστάκης δεν περιγράφεται. Το σίγουρο είναι πως έφυγε ο βράχος από την ψυχή του, το πρόσωπό του φωτίστηκε, και όταν τελείωσε ο εσπερινός λαμποκοπούσε ολόκληρος. Ως και τα παλιά του ρούχα φαίνονταν πιο όμορφα, πολύ πιο όμορφα από των άλλων παιδιών, εκείνων που δεν έχουν ακούσει, ούτε είδαν ποτέ το ιλαρό φως...
