* Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Δεν είναι και τόσο αισιόδοξα τα νέα για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη την καινούργια χρονιά, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Τα στοιχεία κάνουν λόγο για στασιμότητα εντός του 2012 και η ανάκαμψη αναμένεται από το 2013 και μετά. Ιδού ο λόγος που βλέπετε συνεχώς ανήσυχους τους «βαρώνους» της Ευρωζώνης που με τις αλλεπάλληλες συναντήσεις τους προσπαθούν να ρίξουν λάδι στη φωτιά.
Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι συνήθως κατά του μέσου Ευρωπαίου πολίτη, που καλείται να πληρώσει τους λανθασμένους οικονομικούς σχεδιασμούς και πολιτικές. Η Ε.Ε. με τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει εδώ και 5 τουλάχιστον χρόνια, με αποκορύφωμα το 2011, τείνει να μετατραπεί σε βαλτότοπο που εντός του βυθίζονται οι κάθε λογής προσδοκίες. Και δεν είναι μόνο η Ελλάδα που ασφυκτιά από την αρνητική ανάπτυξη αλλά σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, οι πολίτες των οποίων βλέπουν τα εισοδήματά τους να συρρικνώνονται σε μεγάλο βαθμό.
Οι προβλέψεις λοιπόν για το 2012 δεν είναι οι καλύτερες. Σύμφωνα με αυτές, ο ρυθμός ανάπτυξης της ΕΕ θα παραμείνει στάσιμος και θα ανακάμψει σιγά – σιγά από το 2013. Η ανεργία προβλέπεται να παραμείνει στα σημερινά υψηλά επίπεδα. Και μιλάμε για ανεργία, που για παράδειγμα σε Ελλάδα και Ισπανία. τείνει να αγγίξει το 20%! Όλοι οι βασικοί δείκτες, σύμφωνα με τα στοιχεία, δείχνουν στασιμότητα, με σημαντικό κίνδυνο αρνητικού ρυθμού ανάκαμψης. Για το τρέχον και το επόμενο τρίμηνο η οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται ότι θα παραμείνει στάσιμη. Ως εκ τούτου, για το 2012, προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ μόνο κατά ½% στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη.
Για το 2013, αναμένεται κάποια επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης ο οποίος προβλέπεται να φθάσει στο 1½% στην ΕΕ και στο 1¼% στην Ευρωζώνη. Αν και υπάρχουν διαφορές στις χώρες μέλη της Ένωσης, καμία ομάδα χωρών δεν θα μείνει αλώβητη από την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης. Τι συμπεραίνει κανείς από τα προαναφερόμενα στοιχεία; Ότι η οικονομική κρίση θα είναι εντονότερη το 2012, με τους δείκτες υποχώρησης της οικονομικής ανάπτυξης να αυξάνονται σημαντικά και την ανεργία να εκτοξεύεται σε δυσθεώρατα ύψη.
Μαζί με αυτή, και η εκρηκτική αύξηση των τιμών, αναμένεται να δώσει τη χαριστική βολή στους καταναλωτές, που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υπάρχουσες συνθήκες. Μια από τις βασικές αιτίες της γενικότερης πτωτικής πορείας που συμβάλλει στους χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης είναι η συνεχής αβεβαιότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές όσον αφορά τη βιωσιμότητα του χρέους ορισμένων χωρών της Ευρωζώνης, καθώς και οι φόβοι μετάδοσης της κρίσης στις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης.
Οι αδυναμίες της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς και ορισμένων από τους σημαντικότερους εταίρους της ΕΕ, αναμένεται να ενισχύσουν την τάση αυτή. Τα στοιχεία μιλούν την γλώσσα της αλήθειας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αρνητικές τάσεις στις οικονομίες επικρατούν, οδηγώντας τον καθένα σε συμπεράσματα περί μεγαλύτερης κρίσης απ΄ ότι φαίνεται.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις πάντως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η εμπιστοσύνη θα αρχίσει να αποκαθίσταται σταδιακά το δεύτερο εξάμηνο του 2012 χάρη και στα μέτρα πολιτικής που θα εφαρμοστούν για την τιθάσευση της κρίσης δημόσιου χρέους. Τα μέτρα όμως αυτά, θα έλεγα, δεν πρόκειται να ρυθμίσουν στην εντέλεια τις οφειλές πολλών κρατών – μελών που η οικονομία τους κρέμεται στην κυριολεξία από μια κλωστή. Αν μάλιστα λάβει κανείς υπόψιν του το γεγονός ότι στον εργασιακό τομέα τα δεδομένα είναι ακόμη χειρότερα , τότε σε ποια μέτρα πολιτικής αναφερόμαστε;
Τα στοιχεία μιλούν για στασιμότητα στις αγορές εργασίας. Η αύξηση της απασχόλησης, τονίζεται χαρακτηριστικά, αναμένεται να σταματήσει το 2012. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης που δίνουν οι εξαμηνιαίες προβλέψεις είναι ανεπαρκής για να επηρεάσει θετικά τις αγορές εργασίας. Κατά συνέπεια, η ανεργία είναι πολύ πιθανό να παραμείνει στα σημερινά υψηλά επίπεδα του 9,5% αν και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των αγορών εργασίας των κρατών μελών. Αυτό το ποσοστό όμως δεν είναι παρά ο μέσος όρος, αν δεν κάνω λάθος. Γιατί όπως προανέφερα, αν μιλήσουμε για την χώρα μας, την Ισπανία ή την Πορτογαλία, τα πράγματα με την ανεργία είναι οδυνηρά. Πάραυτα σύμφωνα με τα στοιχεία, η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών σημείωσε πρόοδο το 2011. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα για το έτος αυτό προβλέπεται να ανέλθουν στο 4¾% του ΑΕΠ στην ΕΕ και μόλις πάνω από 4% στην Ευρωζώνη.
Επίσης, το 2012 προβλέπεται μείωση των ελλειμμάτων τα οποία θα κυμανθούν οριακά κάτω από 4% στην ΕΕ και 3½% στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο λόγος χρέους/ΑΕΠ της ΕΕ θα κορυφωθεί στο 85% περίπου το 2012 και θα σταθεροποιηθεί το 2013. Ωστόσο, στην Ευρωζώνη, το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται ελαφρά για να υπερβεί το 90% του ΑΕΠ το 2012.
Μείωση πάντως αναμένεται στον πληθωρισμό, μια μείωση που οφείλεται στη μείωση των τιμών ενέργειας. Ο πληθωρισμός λοιπόν, προβλέπεται να μειωθεί κάτω από το 2% το 2012.
Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που υπονομεύουν την οικονομία της ΕΕ και της Ευρωζώνης, σύμφωνα με την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι παράγοντες αυτοί σχετίζονται με τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα λόγω του δημόσιου χρέους, με την αδυναμία του χρηματοπιστωτικού τομέα και την επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου, που ενδεχομένως οδηγήσουν στη δημιουργία αρνητικής δυναμικής. Οι χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης μπορούν να επηρεάσουν τους οφειλέτες του δημοσίου και αυτό, με τη σειρά του, να επιδεινώσει την κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα ο οποίος θα αδυνατεί να στηρίξει την ανάπτυξη.
Οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν, τέλος, ότι αν υπάρξει εμπιστοσύνη από τους πολίτες θα αναθερμανθούν οι επενδύσεις και η ιδιωτική κατανάλωση. Επιπλέον, η βελτίωση των εξωτερικών συνθηκών, όπως π.χ., η ανάκαμψη του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης, θα έδινε νέα ώθηση στις εξαγωγές της ΕΕ. Η μείωση των τιμών στα αγαθά πρώτης ανάγκης θα συνέβαλλε επίσης στην αύξηση της κατανάλωσης. Οι επόμενες προσωρινές προβλέψεις θα δημοσιευτούν τον Φεβρουάριο του 2012 και θα ακολουθήσουν οι τελικές προβλέψεις τον Μάιο του 2012.
